Axiological principles of integrated protection of human and natural environments

Wojciech Bołoz

doi:10.21697/seb.2020.18.5.10

Opublikowane: 2020-12-31

Tom 18 Nr 5 (2020)

Aksjologiczne podstawy integralnej ochrony środowiska przyrodniczego i ludzkiego

Wojciech Bołoz

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Humanistyczne Podstawy Ochrony Środowiska

https://doi.org/10.21697/seb.2020.18.5.10

Abstrakt

W ciągu ostatnich dekad jesteśmy świadkami znaczącej zmiany w mentalności ludzi i ich stosunku do środowiska naturalnego i jego ochrony. Zmianie tej towarzyszą różne zasady aksjologiczne, wśród których można wyróżnić: 1) koncepcję antropocentryczną, która w centrum stawia człowieka i przyznaje mu uprzywilejowane miejsce wśród innych gatunków; 2) koncepcję anty-antropocentryczną, która akcentuje równość gatunków i domaga się odwrócenia orientacji humanistycznej ugruntowanej przez europejskie oświecenie; 3) koncepcję umiarkowanie antropocentryczną, która podkreśla ludzką troskę i odpowiedzialność wobec ekosystemu. Ponieważ zaburzenia równowagi ekologicznej jest skutkiem działania człowieka i znakiem kryzysu kulturowego, konieczne jest uświadomienie sobie potrzeby ochrony środowiska naturalnego. Głosił to papież Jan Paweł II, odwołując się do ekologii integralnej, która łączy ochronę środowiska naturalnego i troskę o jakość duchowego życia człowieka. Ekologia integralna stawia dwa wymagania: 1) wszystkie działania na rzecz ochrony środowiska powinny być rozumiane jako środki umocnienia szacunku dla godności człowieka; 2) należy porzucić to wszystko, co niszczy środowisko naturalne i zagraża człowiekowi.

Słowa kluczowe:

antropocentryzm, biocentryzm, antropocentryzm umiarkowany, prawa człowieka, godność osoby

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Bołoz, W. (2020). Aksjologiczne podstawy integralnej ochrony środowiska przyrodniczego i ludzkiego. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 18(5), 119–124. https://doi.org/10.21697/seb.2020.18.5.10

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Amery, Carl. 1972. Das Ende der Vorsehung. Die gnadenlosen Folgen des Christentums. Hamburg: Rowohlt Verlag GmbH.
Google Scholar

Barbieri, Eleonora. 2001. „Zasada ekologii ludzkiej.” Społeczeństwo 5: 549-558.
Google Scholar

Bołoz, Wojciech. 2003. „Bioetyka. Jej historia i sposoby ujmowania.” Studia Ecologiae et Bioeticae 1: 161-175. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2003.1.1.10
Google Scholar

Devall, Bill, i George T. Sessions. 1994. Ekologia głęboka: żyć w przekonaniu, iż Natura coś znaczy. Warszawa: Wydawnictwo Pusty Obłok.
Google Scholar

Grzesica, Jan. 1983. Ochrona naturalnego środowiska człowieka – problem teologiczno-moralny. Katowice: Księgarnia Świętego Jacka.
Google Scholar

Häring, Bernhard. 1981. Frei in Christus: Moraltheologie für die Praxis des christlichen Lebens, Bd II. Freiburg-Basel-Wien: Verlag Herder.
Google Scholar

John Paul II. 1991. Encyclical Letter «Centesimus annus». Rome: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

John Paul II. 1995. Encyclical Letter «Evangelium vitae». Rome: Libreria Editrice Vaticana.
Google Scholar

Jonas, Hans. 1990. Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologicznej. Kraków: Platan.
Google Scholar

Kalinowska, Anna. 1991. Ekologia: wybór przyszłości. Warszawa: Editions Spotkania.
Google Scholar

Kocot, Kazimierz, i Karol Wolfke (red.). 1978. Wybór dokumentów do nauki prawa międzynarodowego. Wrocław-Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Łukomski, Julisław. 1999. „Podstawy chrześcijańskiej etyki środowiska naturalnego.” W Ochrona środowiska w filozofii i teologii, red. Józef M. Dołęga, Jacek W. Czartoszewski, 177-202. Warszawa: ATK.
Google Scholar

Mariański, Janusz. 1993. „Kwestia ekologiczna w encyklice «Centesimus annus».” Colloquium Salutis 25: 165-184.
Google Scholar

Muszyński, Zygmunt. 1999. „Środowisko i zdrowie.” W Kompendium wiedzy o ekologii, red. Jan Strzałko, i Teresa Mossor-Pietraszewska, 472-512. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Radecki, Wojciech. 1987. „Filozoficzne i polityczne podstawy prawa człowieka do środowiska.” W Prawo człowieka do środowiska naturalnego, red. Jerzy Sommer, 10-26. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Sobański, Remigiusz. 1998. „Prawa człowieka a ekologia.” W Prawa człowieka w państwie ekologicznym, red. Remigiusz Sobański, 301-347. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Google Scholar

Ślipko, Tadeusz. 1994. Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki. Kraków: WAM.
Google Scholar

Tyburski, Włodzimierz. 1999. „Aksjologia ochrony środowiska przyrodniczego.” W Ochrona środowiska w filozofii i teologii, red. Józef M. Dołęga, i Jacek W. Czartoszewski, 153-169. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Google Scholar

Viafora, Corrado. 2002. „Niepodzielna godność. Analiza bioetycznych implikacji Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.” Społeczeństwo 5: 615-617.
Google Scholar

White, Lynn Jr. 1967. “The Historical Roots of our Ecologic Crisis.” Science 155: 1203-1207. DOI: https://doi.org/10.1126/science.155.3767.1203
Google Scholar