Rola narracji filozoficznej w etyce cnót środowiskowych

Dominika Dzwonkowska

doi:10.21697/seb.2021.19.2.01

Opublikowane: 2021-06-30

Tom 19 Nr 2 (2021)

Rola narracji filozoficznej w etyce cnót środowiskowych

Dominika Dzwonkowska

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.2021.19.2.01

Abstrakt

Etyka cnót środowiskowych jest stosunkowo młodym obszarem badań, który podejmuje zagadnienie moralnych dyspozycji wspierających działania na rzecz ochrony środowiska. W niniejszym artykule przedstawiam i porządkuję tezy narracyjnej koncepcji etyki cnót środowiskowych. Celem moich analiz jest ukazanie podwójnej roli narracji w tej koncepcji etyki, to jest zarówno jako narzędzia transformacji indywidualnej, jak i społecznej. Takie ujęcie odpowiada rodzajom dyspozycji moralnych, w koncepcji Briana Treanora, twórcy narracyjnej etyki cnót. Przeprowadzone analizy pomogły pokazać narrację, jako narzędzie do poznawania siebie samego, a dokładniej odpowiadania na pytanie: kim jestem? By móc zdefiniować i dążyć do tego, kim chcę się stać. W ten sposób autonarracja staje się narzędziem osobistej przemiany (metanoi). Narracja nie tylko służy rozwojowi osobistemu, lecz także poprzez język mitów, metafor i obrazów wspiera promowanie pożądanych kodów kulturowych. W ten sposób narracja jest bardzo skutecznym narzędziem przemiany społecznej. Kluczowe w narracji są dwa narzędzia. Po pierwsze, na poziomie indywidualnym, istotne jest phronesis, które pomaga wybierać dobrą narrację i odpowiednio ją interpretować. Drugim narzędziem, ważnym na poziomie społecznym, jest edukacja moralna, która pozwala kształtować postawy moralne służące rozwojowi społeczeństwa w pożądanym kierunku.

Słowa kluczowe:

etyka cnót środowiskowych, cnoty środowiskowe, narracja, phronesis, edukacja moralna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Dzwonkowska, D. (2021). Rola narracji filozoficznej w etyce cnót środowiskowych. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 19(2), 5–15. https://doi.org/10.21697/seb.2021.19.2.01

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Anscombe, Gertruda. 1958. “Modern Moral Philosophy.” Philosophy 33: 1-19. DOI: https://doi.org/10.1017/S0031819100037943
Google Scholar

Arendt, Hanna. 1979. „Filozofia i metafora.” Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja 5: 167-187.
Google Scholar

Arystoteles. 2007. Etyka nikomachejska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Cafaro, Philip. 2004. Thoreau’s Living Ethics. Walden and the Pursuit of Virtue. Athens: The University of Georgia Press. DOI: https://doi.org/10.1353/book11532
Google Scholar

Cafaro, Philip. 2010. “Environmental Virtue Ethics. Special Issue: Introduction.” Journal of Agricultural and Environmental Ethics 1-2: 3-7. DOI: https://doi.org/10.1007/s10806-009-9204-3
Google Scholar

Cafaro, Philip. 2015. “Environmental Virtue Ethics.” In The Routledge Companion to Virtue Ethics, edited by Lorraine Besser-Jones, and Michael Slote, 427-444. New York: Routledge.
Google Scholar

Dzwonkowska, Dominika. 2017a. „Cnoty i wady środowiskowe w edukacji ekologicznej.” W Młodzież i jej świat: praca, ekologia, wychowanie, małżeństwo i rodzina, red. Ryszard F. Sadowski, 45-58. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego.
Google Scholar

Dzwonkowska, Dominika. 2017b. „Normatywność etyki cnót środowiskowych na przykładzie etyki Ronalda Sandlera. Komentarz.” Avant 3: 99-108. DOI: https://doi.org/10.26913/80302017.0112.0005
Google Scholar

Dzwonkowska, Dominika. 2018a. “Jan Gwalbert Pawlikowski jako przykład wzorcowego charakteru środowiskowego.” Etyka 56: 13-28. DOI: https://doi.org/10.14394/etyka.2018.0002
Google Scholar

Dzwonkowska, Dominika. 2018b. „Environmental Virtue Ethics and Sustainability.” Problems of Sustainable Development 2: 139-146.
Google Scholar

Dzwonkowska, Dominika. 2019. Etyka cnót środowiskowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
Google Scholar

Hill, Thomas Jr. 1983. “Ideals of Human Excellence and Preserving Natural Environment.” Environmental Ethics 3: 211-224. DOI: https://doi.org/10.5840/enviroethics19835327
Google Scholar

Hurtshouse, Rosalind. 1999. On Virtue Ethics. Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Hurtshouse, Rosalind. 2004. „Normatywna etyka cnót.” W Etyka i charakter, red. Jacek Jaśtal, 191-209. Kraków: Aureus.
Google Scholar

Karczyńska, Eliza. 2014. „Odkrywanie siebie w narracji. Koncepcja tożsamości narracyjnej w myśli Paula Ricoeura i Charlesa Taylora.” Humaniora. Czasopismo Internetowe 1: 65-76.
Google Scholar

Krakauer, Jon. 1997. Into the Wild. New York: Anchor Books.
Google Scholar

Leopold, Aldo. 2004. Zapiski z piaszczystej krainy. Bielsko-Biała: Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
Google Scholar

MacIntyre, Alasdair. 1998. Whose Justice? Which Rationality? Notre Dame: University of Notre Dame Press.
Google Scholar

Newton, Lisa. 2003. Ethics and Sustainability: Sustainable Development and the Moral Life. New Jersey: Prentice Hall.
Google Scholar

Nussbaum, Marta. 2001. Women and Human Development: The Capabilities Approach. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar

Ricoeur, Paul. 1983. Time and Narrative. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Ricoeur, Paul. 1992a. Filozofia osoby. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Google Scholar

Ricoeur, Paul. 1992b. Oneself as Another. Chicago: University of Chicago Press.
Google Scholar

Rosner, Katarzyna. 2002. „Paul Ricoeur wobec współczesnych dyskusji o narracji.” Teksty Drugie 3: 129-136.
Google Scholar

Sandler, Ronald. 2005. “Introduction: Environmental Virtue Ethics.” In Environmental Virtue Ethics, edited by Ronald Sandler, and Philip Cafaro, 3-6. Oxford: Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
Google Scholar

Sandler, Ronald. 2007. Character and Environment. A Virtue-Oriented Approach to Environmental Ethics. New York: Columbia University Press.
Google Scholar

Snook, Ivan. 2007. “Values Education in Context.” In Values Education and Lifelong Learning, edited by David N. Aspin, and Judith D. Chapman, 80-92. Dordrecht: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6184-4_4
Google Scholar

Thoreau, Henry. 1854. Walden; or Life in the Woods. Boston: Ticknor and Fields. DOI: https://doi.org/10.5962/bhl.title.146169
Google Scholar

Treanor, Brian. 2010. “Environmentalism and Public Virtue.” In Virtue Ethics and the Environment, edited by Philip Cafaro, and Ronald Sandler, 9-28. Dordrecht: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-007-0420-6_3
Google Scholar

Treanor, Brian. 2014. Emplotting Virtue: A Narrative Approach to Environmental Virtue Ethics. Albany: SUNY Press.
Google Scholar

van Wensveen, Louke. 2000. Dirty Virtues: The Emergence of Ecological Virtue Ethics. Amherst: Prometheus Books.
Google Scholar

van Wensveen, Louke. 2001. “Ecosystem Sustainability as a Criterion for Genuine Virtue.” Environmental Ethics 3: 227-241. DOI: https://doi.org/10.5840/enviroethics200123313
Google Scholar

Wolicka, Elżbieta. 1994. Mimetyka i mitologia Platona. Lublin: TN KUL.
Google Scholar

Zawojska, Teresa. 2017. „Arystotelesowska koncepcja człowieka podstawą racjonalnej działalności gospodarczej.” Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej 117: 5-18. DOI: https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2017.117.1
Google Scholar

Zuziak, Władysław. 2006. „Kształtowanie się osoby w wymiarze moralnym.” W Wokół tożsamości człowieka, red. Władysław Zuziak, 91-109. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT.
Google Scholar