Ecophilosophical and Ecopsychological Aspects of Sustainable Consumption and Lifestyle

Mikołaj Niedek

doi:10.21697/seb.2022.05

Opublikowane: 2022-04-14

Tom 20 Nr 1 (2022)

Ekofilozoficzne i ekopsychologiczne aspekty zrównoważonej konsumpcji i stylu życia

Mikołaj Niedek

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.2022.05

Abstrakt

Celem artykułu jest zarysowanie filozoficznego i psychologicznego wymiaru zrównoważonego stylu życia opartego na odpowiedzialnej konsumpcji. Zdaniem autora, umiarkowana konsumpcja i ekologicznie zrównoważony styl życia powinny mieć, o ile mają być trwałe i stabilne, szersze podstawy mentalne i światopoglądowe. Artykuł porównuje koncepcje ekofilozofii Henryka Skolimowskiego i ekopsychologii Theodore Roszaka pod kątem ich propozycji poznawczych, ideowych i aksjologicznych, które mogą stanowić motywującą podstawę dla praktyki odpowiedzialnego życia ludzi na Ziemi. Zdaniem autora, dla trwałego zakorzenienia wzorców zrównoważonej konsumpcji w postawach, oprócz wymiaru ekonomicznego, kluczowe jest przyjęcie etyki ekologicznej i kształtowanie wrażliwości środowiskowej. Koncepcje ekofilozoficzne i ekopsychologiczne mogą w tym znacząco pomóc, przyczyniając się do zwiększania wrażliwości człowieka na kwestie związane ze współczesnym kryzysem ekologicznym. Zdaniem autora, podejścia ekofilozoficzne i ekopsychologiczne potrzebują się nawzajem, ponieważ wykorzystują uzupełniające się perspektywy i sposoby budowania świadomości ekologicznej. W procesie edukacji ekologicznej i kształtowania zrównoważonych postaw życiowych są one w równym stopniu niezbędne dla skuteczności osiągania celów edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju i upowszechniania w społeczeństwie odpowiedzialnego ekologicznie stylu życia.

Słowa kluczowe:

zrównoważona konsumpcja, zrównoważony styl życia, ekofilozofia, ekopsychologia, etyka środowiskowa, frugalizm, Henryk Skolimowski, Theodore Roszak, eko-filozofia, filozofia środowiskowa

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Niedek, M. (2022). Ekofilozoficzne i ekopsychologiczne aspekty zrównoważonej konsumpcji i stylu życia. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 20(1), 25–37. https://doi.org/10.21697/seb.2022.05

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bańka, Augustyn. 2002. Społeczna psychologia środowiskowa. [Social environmental psychology] Warszawa: Scholar.
Buzzell, Linda. 2009. “Asking different questions: Therapy for the human animal.” In Ecotherapy: Healing with nature in mind, edited by Linda Buzzell, 46-54. New York: Haworth Press.
Clinebell, Howard. 1996. Ecotherapy. Healing Ourselves, Healing the Earth. New York: Haworth Press.
Cohen, Maurie J. 2019. “Introduction to the Special Issue: Innovative Perspectives on Systems of Sustainable Consumption and Production.” Sustainability. Science, Practice and Policy 15(1): 104-110.
Devall, Bill, and Georg Sessions. 1985. Deep Ecology. Living as if nature mattered. Salt Lake City: Peregrine Smith.
Fisher, Andy. 2002. Radical Ecopsychology. Psychology in the Service of Life. Albany: Sunny Press.
Fiut, Ignacy S. 2009. “The idea of Sustainable Development in the Perspective of Henryk Skolimowski’s Philosophy.” Problems of Sustainable Development 2: 25-48.
Glendinning, Chellis. 1995. “Technology, Trauma, and the Wild.” In Ecopsychology: Restoring the Earth/Healing the Mind, edited by Theodore Roszak, Mary E. Gomes, and Allen D. Kanner, 41-54. San Francisco: Sierra Club Books.
Gomes, Mary E., and Allen D. Kanner. 1995. “The Rape of the Well-Maidens: Feminist Psychology and the Environmental Crisis.” In Ecopsychology: Restoring the Earth/Healing the Mind, edited by Theodore Roszak, Mary E. Gomes, and Allen D. Kanner, 111-121. San Francisco: Sierra Club Books.
Greenway, Robert. 1995. “The Wilderness Effect and Ecopsychology.” In Ecopsychology: Restoring the Earth/Healing the Mind, edited by Theodore Roszak, Mary E. Gomes, and Allen D. Kanner, 122-135. San Francisco: Sierra Club Books.
Jensen, Mikael. 2007. “Defining lifestyle.” Environmental Sciences 4:(2): 63-73.
Kiełczewski, Dariusz, Felicjan Bylok, Anna Dąbrowska, Mirosława Janoś-Kresło, and Irena Ozimek. 2017. “Consumers’ Competences as a Stimulant of Sustainable Consumption.” Folia Oeconomica Stetinensia 20(2): 97-114.
Kiełczewski, Dariusz. 2001. Ekologia społeczna. [Social ecology]. Białystok: Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko.
Kiełczewski, Dariusz. 2004. Konsumpcja a perspektywy trwałego i zrównoważonego rozwoju. [Consumption and the prospects of sustainable development]. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Kiełczewski, Dariusz. 2007. “Struktura pojęcia konsumpcji zrównoważonej.” [Structure of the concept of sustainable consumption]. Ekonomia i Środowisko 2(32): 37-50.
Korpikiewicz, Honorata. 2020. Wszechświat Twoim Domem. Kosmoekologia. [The universe is your home. Cosmoecology]. Poznań: Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM.
Lubowiecki-Vikuk, Adrian, Anna Dąbrowska, and Aleksandra Machnik. 2021. “Responsible consumer and lifestyle: Sustainability insights.” Sustainable Production and Consumption 25: 91-101.
Metzner, Ralph. 1999. Green Psychology. Transforming our Relationship to the Earth. Rochester: Park Street Press.
Naess, Arne.1992. Rozmowy. [Conversations]. Bielsko-Biała: Pracownia na Rzecz Wszystkich Istot.
Neale, Agata. 2015. “Zrównoważona Konsumpcja. Źródła koncepcji i jej zastosowanie.” [Sustainable consumption. Sources of concept and implementation]. Prace Geograficzne 141: 141-158.
Niedek, Mikołaj, and Karol Krajewski. 2021. “Frugalizm w kontekście ekonomicznych i aksjologicznych uwarunkowań zrównoważonego wzorca konsumpcji.” [Frugalism in the context of economic and axiological determinants of a sustainable pattern of consumption]. In Antropologiczne i przyrodnicze aspekty konsumpcji nadmiaru i umiaru, [Anthropological and natural aspects of consumption of excess and moderation], edited by Ryszard F. Sadowski, Agata Kosieradzka-Federczyk, and Agnieszka Klimska, 40-58. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.
Niedek, Mikołaj. 2009. Determinanty rozwoju partnerstwa międzysektorowego na rzecz równoważenia wzorców konsumpcji i produkcji [Determinants of the development of cross-sector partnership for the sustainability of consumption and production patterns]. Doctoral dissertation. University of Bialystok, Faculty of Economics and Management.
Roszak, Theodore, Mary E. Gomes, and Allen D. Kanner (eds). 1995. Ecopsychology: Restoring the Earth/Healing the Mind. San Francisco: Sierra Club Books.
Scott, Brian A., Elise L. Amel, Susan M. Koger, and Christie M. Manning. 2021. Psychology for Sustainability. New York: Routledge.
Shepard, Paul. 1998. Nature and Madness. Athens: University of Georgia Press.
Skolimowski, Henryk. 1974. Ecological Humanism. Lewes: Gryphon Press.
Skolimowski, Henryk. 1992. Living Philosophy. Eco-Philosophy as a Tree of Life. New York: Arkana.
Skolimowski, Henryk. 1994. The Participatory Mind. A new theory of knowledge and of the universe. London: Arkana Penguin Books.
Skolimowski, Henryk. 1999. Wizje nowego Millenium. [Visions of the new millennium] Kraków: Wydawnictwo EJB.
Skubała, Piotr, and Ryszard Kulik. 2021. Dlaczego brak nam umiaru w eksploatacji zasobów planety? [Why do we lack moderation in the exploitation of the planet’s resources?]. In Antropologiczne i przyrodnicze aspekty konsumpcji nadmiaru i umiaru, [Anthropological and natural aspects of consumption of excess and moderation], edited by Ryszard F. Sadowski, Agata Kosieradzka-Federczyk, and Agnieszka Klimska, 5-19. Warszawa: Krajowa Szkoła Administracji Publicznej.
Waloszczyk, Konrad. 1996. Kryzys ekologiczny w świetle ekofilozofii. [Ecological crisis in the light of ecophilosophy]. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej. Google Scholar