O pewnym dwugłosie w szkole lwowsko-warszawskiej. Normatywność między etologią a etyką empiryczną

Waldemar Kmiecikowski

doi:10.21697/2018.54.2.12

Opublikowane: 2019-03-29

Tom 54 Nr 2 (2018)

O pewnym dwugłosie w szkole lwowsko-warszawskiej. Normatywność między etologią a etyką empiryczną

Waldemar Kmiecikowski

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/2018.54.2.12

Abstrakt

Artykuł krytycznie eksplikuje perspektywę etologiczną i etyczno-empiryczną refleksji nad moralnością, które pojawiają się w ramach szkoły lwowsko-warszawskiej. Poprzez odwołanie się do badań Marii Ossowskiej wyeksponowana zostaje skłonność analiz etologicznych do anihilacji specyfiki normatywności moralnej (imperatywności moralnej), jak również niejednoznaczność wniosków samej Marii Ossowskiej i jej predylekcja ku emotywizmowi. Eksploracja myśli Tadeusza Czeżowskiego natomiast odsłania naukowy (empiryczny) status norm aksjologicznych i deontycznych, które mogą być uznawane za zdania prawdziwe bądź fałszywe. Finalnie model normatywności Marii Ossowskiej i Tadeusza Czeżowskiego zostaje skonfrontowany z imperatywnością moralną dostępną na poziomie doświadczalnej 'datum morale'.

Słowa kluczowe:

etologia, etyka empiryczna, nauka, normatywność, imperatywność moralna

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kmiecikowski, W. (2019). O pewnym dwugłosie w szkole lwowsko-warszawskiej. Normatywność między etologią a etyką empiryczną. Studia Philosophiae Christianae, 54(2), 83–109. https://doi.org/10.21697/2018.54.2.12

Cited by / Share

Bibliografia

Biesaga T., Ossowska Maria, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk, t. 7, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2006, 889–892.
Google Scholar

Czeżowski T., Aksjologiczne i deontyczne normy moralne, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 150–156.
Google Scholar

Czeżowski T., Czym są wartości (wprowadzenie do dyskusji), w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 117–119.
Google Scholar

Czeżowski T., Dwojakie normy, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 144–149.
Google Scholar

Czeżowski T., Etyka jako nauka empiryczna, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 97–104.
Google Scholar

Czeżowski T., Etyka jako nauka empiryczna, w: Odczyty filozoficzne, PWN, Toruń 1958, 59–67.
Google Scholar

Czeżowski T., Etyka a psychologia i logika, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 109–112.
Google Scholar

Czeżowski T., Jak budować logikę dóbr? (1), w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 130–135.
Google Scholar

Czeżowski T., Klasyfikacja rozumowań i jej konsekwencje w teorii nauki, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 77–89.
Google Scholar

Czeżowski T., Konflikty w etyce, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 139–143.
Google Scholar

Czeżowski T., O etyce niezależnej Tadeusza Kotarbińskiego, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 162–167.
Google Scholar

Czeżowski T., O metodzie opisu analitycznego, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 68–76.
Google Scholar

Czeżowski T., O naukach humanistycznych, w:Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 47–58.
Google Scholar

Czeżowski T., Uwagi o etyce jako nauce empirycznej, w: Pisma z etyki i teorii wartości, red. P.J. Smoczyński, Wydawnictwo PAN, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1989, 105–108.
Google Scholar

Czeżowski T., W sprawie zagadnienia indukcji, w: Odczyty filozoficzne, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1958, 116–124.
Google Scholar

Ingarden R., Wykłady z etyki, PWN, Warszawa 1989.
Google Scholar

Kamiński S., Styczeń T., Doświadczalny punkt wyjścia, Studia Philosophiae Christianae 4(1968)2, 21–73.
Google Scholar

Kmiecikowski W., Etyka między doświadczeniem a ontologią. Krąpiec – Ingarden – Czeżowski, Flos Carmeli, Poznań 2013.
Google Scholar

Kowalczyk S., Jak wykładać teodyceę dzisiejszym czytelnikom w Polsce?, http://cybra.lodz.pl/Content/8793/LST_2000_17do30.pdf [pobrano: 7.11.2017].
Google Scholar

Lazari-Pawłowska I., Maria Ossowska jako badacz moralności, w: taż, Etyka. Pisma wybrane, red. P.J. Smoczyński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992, 431–448.
Google Scholar

Łukaszewicz D., Filozofia Tadeusza Czeżowskiego, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2002.
Google Scholar

Moralność: postęp czy regres (Rozmowa z prof. Marią Ossowską), w: O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, PWN, Warszawa 1983, 523–527.
Google Scholar

Ossowska M., Jakie zadania ma przed sobą badacz moralności?, w: O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, PWN, Warszawa 1983, 333–340.
Google Scholar

Ossowska M., Normy moralne. Próba systematyzacji, PWN, Warszawa 1970.
Google Scholar

Ossowska M., Podstawy nauki o moralności, PWN, Warszawa 1963.
Google Scholar

Ossowska M., Wzór obywatela w ustroju demokratycznym, w: O człowieku, moralności i nauce. Miscellanea, PWN, Warszawa 1983, 355–366.
Google Scholar

Pawlik W., http://scholar.com.pl/sklep.php?md=products&id_p=2664 [pobrano: 7.11.2017].
Google Scholar

Podsiad A., Etologia, w: tenże, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2000, 240–241.
Google Scholar

Podsiad A., Emotywizm, w: tenże, Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2000, 224–225.
Google Scholar

Rutkowska-Hajduk J, Ossowska Maria, WWW.ptta.pl/pef/pdf/o/ossowska.pdf [pobrano: 7.11. 2016].
Google Scholar

Smoczyński P.J., Maria Ossowska jako teoretyk nauki o moralności i moralista, w: M. Ossowska, Podstawy nauki o moralności, (część I), De Agostini Polska, Warszawa 2004, 5–49.
Google Scholar

Styczeń T., Etyka, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk i in., t. 3, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, 269–284.
Google Scholar

Styczeń T., Problem możliwości etyki jako empirycznie uprawomocnionej i ogólnie ważnej teorii moralności. Studium metaetyczne, KUL, Lublin 1972.
Google Scholar

Styczeń T., Zarys etyki. Metaetyka, KUL, Lublin 1974.
Google Scholar

Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t. 1, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków 1982.
Google Scholar

Szostek A., Etologia, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1997, 172–174.
Google Scholar

Szostek A., Etologia w aspekcie psychosocjologicznym, w: Powszechna encyklopedia filozofii, red. A. Maryniarczyk i in., t. 3, Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin 2002, 253–254.
Google Scholar

Wiśniewski R., Problem z kryteriami wartości. w nawiązaniu do aksjologii Tadeusza Czeżowskiego, w: Tadeusz Tadeusz Czeżowski (1889–1981). Dziedzictwo idei: logika – filozofia – etyka, red. W. Tyburski, R. Wiśniewski, Wydawnictwo UMK, Toruń 2002, 145–159.
Google Scholar

Wiśniewski R., Doświadczenie aksjologiczne a teorie etyczne w koncepcji Tadeusza Czeżowskiego, w: Człowiek i wartości moralne. Studia z dziejów polskiej niezależnej myśli etycznej, red. Z.J. Czarnecki, S. Soldenhoff, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1989, 259–287.
Google Scholar

Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, PWN, Warszawa 1985.
Google Scholar

Woleński J., Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska, http://www.ptta.pl/pef/pdf/l/lws.pdf, [pobrano 07.11.2017].
Google Scholar

Ziembiński Z, Logika praktyczna, PWN, Warszawa 1997.
Google Scholar