Biżuteria i pamiątki obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego – przyczynek do dziejów wzornictwa polskiej biżuterii

Michał Myśliński

doi:10.21697/an.12128

Data publikacji : 2023-05-16

Nr 6 (2022)

Biżuteria i pamiątki obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego – przyczynek do dziejów wzornictwa polskiej biżuterii

Michał Myśliński

https://orcid.org/0000-0001-5977-2142

DOI: https://doi.org/10.21697/an.12128

Abstrakt

W 1966 r. obchodzono w Polsce 1000. rocznicę chrztu księcia Polan – Mieszka, który to akt uznawany jest za symboliczny początek polskiej państwowości. Ówczesna sytuacja polityczna sprawiła, że własne obchody religijne zorganizowała hierarchia i wierni Kościoła rzymsko-katolickiego (Tysiąclecie Chrztu Polski, Milenium Chrztu Polski), a osobne uroczystości świeckie prowadziły władze państwowe (Tysiąclecie Państwa Polskiego). Badania nad wzornictwem powstającej wówczas biżuterii, galanterii, pamiątek itp., które związane były z obchodami państwowymi, prowadzą do interesujących wniosków. Nieliczną grupę tworzy biżuteria nawiązująca bezpośrednio do wydarzeń z 966 r. lub tradycji słowiańskiej (ew. prasłowiańskiej). Znacznie liczniejsze były wyroby galanteryjne o pewnym stałym schemacie ikonograficznym – widniały na nich wyobrażenia Orła Białego, często ujętego herbami miast i województw lub stosownym napisem. Najliczniej jednak wykonywano odznaki pamiątkowe z rajdów, obozów wędrownych, wycieczek itp., organizowanych przez Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze jako akcja lepszego poznawania historii i kultury Polski.

Słowa kluczowe:

wzornictwo w Polsce, biżuteria polska po 1945, Tysiąclecie Państwa Polskiego

Inne teksty tego samego autora

Michał Myśliński, Inspiracje sztuką i kulturą Podhala w powojennej galanterii i biżuterii polskiej , Artifex Novus: Nr 5 (2021): Numer tematyczny: Zakopane - historia, kultura i sztuka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Myśliński, M. (2023). Biżuteria i pamiątki obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego – przyczynek do dziejów wzornictwa polskiej biżuterii. Artifex Novus, (6), 108–119. https://doi.org/10.21697/an.12128

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Bibliografia

r. 8,5 miliona w całym ruchu turystycznym, 4 miliony w konkursie „Przez X Wieków”, milion na imprezach turystyki kwalifikowanej, 300 tysięcy członków, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 99–101, V–VII 1967, s. 6–10.

Demokratyczna biżuteria (z Jadwigą i Jerzym Zaremskimi rozmawia Krystyna Nastulanka), „Polityka”, nr 51/52, 20–27 XII 1969, s. 8.

Konkurs spełnionych nadziei. Konkurs wielkich czynów, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 99–101, V–VII 1967, s. 2–4.

Ogólnopolski Konkurs Krajoznawczo-Turystyczny „Przez X wieków Polski”. Wiano na nowe Tysiąclecie, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 99–101, V–VII 1967, s. 2.

Półmetek Wielkiego Konkursu, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 92, X 1966, s. 3.

„Przez X Wieków Polski”. Ogólnopolski Konkurs Krajoznawczo-Turystyczny, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 87–88, IV–V 1966, s. 2–3, 6.

Rozwój Zakładów wytwórczych FOTO-PAM, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 81, X 1965, s. 6–7.

Triumfatorzy Konkursu „Przez X wieków Polski” 36 powiatów, 13 kopalń, fabryk i hut, 17 szkół, 35 wsi, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 99–101, V–VII 1967, s. 11.

Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 25 lutego 1958 r. w sprawie obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego, „Monitor Polski”, 1958, nr 16, poz. 98.

Zadania PTTK w Obchodach ostatniego roku 1000-lecia Państwa Polskiego, „Biuletyn Informacyjny Zarządu Głównego PTTK”, nr 87–88, IV–V 1966, s. 1, 4.

Huml Irena, Jadwiga Pruszkowska-Zaremska, Jerzy Zaremski. Biżuteria artystyczna, Warszawa 1962.

Kasprzak-Miler Agnieszka, Srebra Jadwigi i Jerzego Zaremskich, Warszawa 2001.

Malicki Władysław, Wzornik wyrobów jubilerskich, Warszawa 1966.

Myśliński Michał, Sztuka małych form. Studia nad produkcją i wzornictwem polskiej biżuterii w latach 1945–1989, Warszawa 2021.

Olszewska Anna, Simpson Scott, Czy istnieją pogańskie piksele? Współczesna ikona Światowida i wyznaczniki jej świętości, „Państwo i Społeczeństwo”, 2009, nr 4, s. 115–124.

Parchimowicz Janusz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916 roku, Szczecin 2021.

Paszkowycz Orest, Medale Mennicy Państwowej 1946–2010, Łódź 2011.

Rochacki Jacek, Ewolucja technologiczna i jej wpływ na wyraz polskiego złotnictwa artystycznego po drugiej wojnie światowej, w: Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce. Biżuteria w Polsce, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2001, s. 161–173.

Wystawa Sztuki Użytkowej, styczeń–luty 1963, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych w Warszawie „Zachęta”, katalog (część II), Warszawa 1963.