Artykuł jest poświęcony portretowi Franciszka Piłsudskiego (1707–1791), dalekiego krewnego Marszałka Józefa Piłsudskiego. Obraz pochodzi prawdopodobnie z połowy XVIII w. Jest to jedyny znany obecnie wizerunek polskiego kawalera Orderu Opatrzności Bożej, na którym został przedstawiony Wielki Krzyż Orderu Opatrzności. Autorka przybliża postać Franciszka Piłsudskiego, ukazując go jako zdolnego i operatywnego gospodarza oraz męża stanu, szybko wspinającego się po stopniach kariery politycznej. Franciszek Piłsudski umacniał swoją pozycję w najwyższych kręgach społecznych za pomocą fundacji artystycznych, czemu także miał służyć zamówiony na początku kariery cywilnej portret. Prezentując na portrecie zdobyte przez siebie odznaczenia ukazał się on jako oddany stronnik Stanisława Augusta. Postawę tę podkreślał szczególnie Order Opatrzności, który związany był z epizodem porwania i uratowania króla. Dzięki przeprowadzonym przez autorkę badaniom okazało się, że w Polsce stanisławowskiej co najmniej 60 osób zostało kawalerami Orderu Opatrzności i byli to przeważnie królewscy zwolennicy. Udało się ustalić, że było to odznaczenie saskie, znane również pod nazwą Orderu Św. Joachima.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Bibliografia
Archiwum Główne Akt Dawnych, Archiwum Piłsudskich-Giniatowiczów no. 372, sign. 1/372/0, sign. LX B, pp. 5-8.
Google Scholar
Lietuvos valstybės istorijos archive, f.11(SA), ap. 1, b. 717.
Google Scholar
Bohmann Peter, Wietz J[...] K[...], Rys historyczny zgromadzeń zakonnych [...], vol. 3: Zakony rycerskie i ordery państw, Warszawa 1849.
Google Scholar
Boudart Jean-Baptiste, Iconologie tirée de divers auteurs ..., vol. 2, Vienne 1766.
Google Scholar
Coxe William, Podróż po Polsce. 1778, transl. Ewa Suchodolska, in: Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, vol. 1, ed. and introduction by Wacław Zawadzki, Warszawa 1963, pp. 559–703.
Google Scholar
Coxe William, Travels into Poland, Russia, Sweden, and Denmark, Interspersed with Historical Relations and Political Inquiries, vol. 1, Dublin 1784.
Google Scholar
Czerski Stanisław, Opis żmudzkiej diecezji, Wilno 1830.
Google Scholar
“Dziennik Literacki”, 16, 1867, no. 46, p. 739.
Google Scholar
Etât present de L’Ordre Equestre Seculier et Chapitral de St. Joachim. Junxit Amicus Amor, [Hamburg] 1787.
Google Scholar
État présent de l'ordre équestre séculier et chapitral de St. Joachim. Junxit amicus amor, Bronsvick 1793.
Google Scholar
“Gazeta Warszawska”, Supplement, 1791, no. 39, unpag. [pp. 6–7].
Google Scholar
“Gazety Wileńskie”, 1780, no. 47, unpag. [p. 1].
Google Scholar
“Gazety Wileńskie”, 1780, no. 49, unpag. [p. 2].
Google Scholar
“Gazety Wileńskie”, 1780, no. 33, unpag. [p. 4].
Google Scholar
G[ołębiowski] Łukasz, Gabinet medalów polskich oraz tych które się dziejów Polski tyczą, z czasów panowania Stanisława Augusta, vol. 4, Wrocław 1843.
Google Scholar
Gritsch Johann Christoph von, Kurz entworfene Züge einer von dem Hochlöblichen David- und Jonathaner Ritter-Orden zu errichtenden Adelichen Ritter-Academie, Regensburg 1770.
Google Scholar
Hanson Levitt, An Accurate Historical Account of all the Orders of Knighthood at present existing in Europe..., vol. 1, London 1803.
Google Scholar
Histoire universelle depuis le commencement du monde jusqu’a présent..., Paris 1783.
Google Scholar
Kitowicz Jędrzej, Pamiętniki czyli Historia polska, ed. and introduction Przemysława Matuszewska, with a commentary by Zofia Lewinówna, Warszawa 1971.
Google Scholar
L’ordre institué en honeur de la Providence Divine et dedié à Sa Majesté Stanislas Auguste, roi de Pologne, grand duc de Lithuanie, [no place] 1778.
Google Scholar
Magier Antoni, Estetyka miasta stołecznego Warszawy, introduction by Jan Morawiński, ed., foreword, commentary, indexes by Hanna Szwankowska, theatrical commentary by Eugeniusz Szwankowski, historical and literary commentary by Juliusz Wiktor Gomulicki, Wrocław 1963.
Google Scholar
„Monitor” 1765–1785. Selection, edition and introduction by Elżbieta Aleksandrowska, Wrocław 1976.
Google Scholar
Niemcewicz Julian Ursyn, Pamiętniki czasów moich, vol. 1, ed. and introduction by Jan Dihm, Warszawa 1957.
Google Scholar
Pamiętniki króla Stanisława Augusta. Antologia, selection by Dominique Triaire, transl. Wawrzyniec Brzozowski, introduction by Anna Grześkowiak-Krwawicz, ed. Marek Dębowski, Warszawa 2013.
Google Scholar
Perrot Aristide Michel, Collection historique des ordres de chevalerie civils et militires..., Paris 1820.
Google Scholar
[Rzewuski Henryk], Listopad. Romans historyczny z drugiej połowy XVIII wieku, vol. 2, Wilno 1862.
Google Scholar
[Rzewuski Henryk], Pamiętniki Bartłomieja Michałowskiego przez autora Listopada, vol. 3, Petersburg–Mohilew 1857.
Google Scholar
Stanislas Auguste, Mémoires du roi Stanislas-Auguste Poniatowski, published by Sergej Mihajlovič Goriaïnov, vol. 1, St.-Pétersbourg 1914; vol. 2, Leningrad 1924.
Google Scholar
Stanislas Auguste, Mémoires, ed. by Anna Grześkowiak-Krwawicz & Dominique Triaire, Paris 2012 (Collection historique de l’Institut d’études slaves. – LXVIII).
Google Scholar
Warrant granting the Rank of Grand Commander or Grand Cross of the Order of St. Joachime, in: Henry Kirke, From the Gun Room to the Throne. Being the Life of Vice-Admiral H.S.H. Philip D'Auvergne Duke of Bouillon, London 1904, pp. 166–173.
Google Scholar
Publius Flavius Vegetius Renatus, Flawiusza Wegecjusza Renata męża zacnego, o sprawie rycerskiej nauka..., vol. 1: O sprawie rycerskiej lądowej i wodnej w powszechności, Łowicz 1776.
Google Scholar
“Wiadomości Warszawskie”, 1772, no. 45, Supplement, unpag. [2–2v].
Google Scholar
Wielądko Wojciech Wincenty, Heraldyka, czyli opisanie familii i krwi związku szlachty polskiej i W. X. Litt. z ich herbami, vol. 2, Warszawa 1794.
Google Scholar
Wraxall Nathaniel William, Wspomnienia z Polski. 1778, transl. Halina Krahelska, in: Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, vol. 1, ed. and introduction by Wacław Zawadzki, Warszawa 1963, pp. 477–557.
Google Scholar
Appuhn-Radtke Sibylle, Wipfler Esther P., Freundschaft, in: Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte (RDK Labor), Bd. 10, 2011–2012, pp. 793–902, https://www.rdklabor.de/w/?oldid=99274 [access: 28.07.2023].
Google Scholar
B[uszyński] Ignacy, Opisanie historyczno-statystyczne powiatu rossieńskiego guberni kowieńskiej z dodaniem listy poprawnej generalnych starostw b. księstwa żmujdzkiego i popisu szlachty żmujdzkiej 1528 r., Wilno 1874.
Google Scholar
Bentkowski Feliks, Spis medalów polskich lub z dziejami krainy polskiej stycznych [...], Warszawa 1830.
Google Scholar
Bogacz Teresa, Kozarska-Orzeszek Barbara, Medalierstwo na ziemiach polskich w XVI–XX wieku [exhibition catalogue], Wrocław 1995.
Google Scholar
Boniecki Adam, Herbarz polski, vol. 9–10, Warszawa 1907.
Google Scholar
Cappelli Adriano, Lexicon Abbreviaturarum. Wörterbuch lateinischer und italienischer Abkürzungen [...], Leipzig 1928.
Google Scholar
Czeppe Maria, Kuc Czerep Marta, Tepper Ferguson Piotr, in: Polski słownik biograficzny, vol. 53, ed. Andrzej Romanowski, Warszawa–Kraków 2020, pp. 199–205.
Google Scholar
Czyż Anna Sylwia, Pałace Wilna XVII–XVIII wieku, Warszawa 2021.
Google Scholar
Czyż Anna Sylwia, Impreza z okazji imienin Augusta III i święta Orderu Orła Białego w pałacu Sapiehów na Antokolu w Wilnie, czyli o pożytkach z czytania osiemnastowiecznej prasy, in: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczpospolitej, [in print].
Google Scholar
Drėma Vladas, Dingęs Vilnius / Lost Vilnius, Vilnius 2021.
Google Scholar
Dubrowska Małgorzata, Zamek Królewski w Warszawie w medalierstwie polskim, Warszawa 1989.
Google Scholar
Dukwicz Dorota, Zwierzykowski Michał, Sułkowski Antoni, in: Polski słownik biograficzny, vol. 45, ed. Andrzej Romanowski, Warszawa–Kraków 2007–2008, pp. 531-537.
Google Scholar
Dukwicz Dorota, Zwierzykowski Michał, Sułkowski August, in: Polski słownik biograficzny, vol. 45, ed. Andrzej Romanowski, Warszawa-Kraków 2008, pp. 542–553.
Google Scholar
Estreicher Karol, Bibliografia polska, vol. 17, Kraków 1899.
Google Scholar
Ezocki, in: Słownik artystów polskich i w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, vol. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975, p. 179.
Google Scholar
Felkerzamb (Adam Ewald), in: Encyklopedia powszechna, vol. 8, Warszawa 1861, p. 733.
Google Scholar
Filipczak Witold, Ekonomie litewskie w polityce sejmikowej Stanisława Augusta po upadku Antoniego Tyzenhauza (1780–1783), “Przegląd Nauk Historycznych”, vol. 5, 2006, no. 1(9), pp. 263–276.
Google Scholar
Filipow Krzysztof, Order Świętego Stanisława, Białystok 2009.
Google Scholar
Forrer Leonard, Biographical Dictionary of Medallists..., vol. 4, London 1909.
Google Scholar
Góralski Zbigniew, Encyklopedia urzędów i godności w dawnej Polsce, Warszawa 2000.
Google Scholar
Górska Magdalena, Polonia – Respublica – Patria. Personifikacja Polski w sztuce XVI–XVIII wieku, Wrocław 2005.
Google Scholar
Gumowski Marian, Medale polskie z XXXIV tablicami, Warszawa 1925.
Google Scholar
Hutten-Czapski Emeryk, Spis rycin przedstawiających portrety przeważnie osobistości polskich w zbiorze Emeryka hrabiego Hutten-Czapskiego w Krakowie, Kraków 1901.
Google Scholar
Jakubowski Tomasz, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum i Fundacja Zbiorów im. Ciechanowieckich. Katalog zbiorów. Grafika. Portrety, Warszawa 2017.
Google Scholar
Józefowiczówna Maria, Jakubowicz Paschalis, in: Polski słownik biograficzny, vol. 10, ed. Kazimierz Lepszy, Kraków 1962–1964, pp. 378–379.
Google Scholar
Kantorowicz Ernst Hartwig, Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, transl. Maciej Michalski, Adam Krawiec, ed. Jerzy Strzelczyk, Warszawa 2007.
Google Scholar
Kolmasiak Mariusz, Belweder 1818–2018, Warszawa 2018.
Google Scholar
Konopczyński Władysław, Bęklewski Onufry Gniewomir, in: Polski słownik biograficzny, vol. 2, ed. Władysław Konopczyński, Kraków 1936, pp. 3–4.
Google Scholar
Kuźma Marcin, Dwugłos w sprawie Antoniego Tyzenhauza – Józef Kossakowski i Stanisław August Poniatowski, “Napis”, 2005, Series XI, pp. 353–367.
DOI: https://doi.org/10.18318/napis.2005.1.25
Google Scholar
L.F.H. [Lewestam Fryderyk Henryk], D, in: Encyklopedia powszechna, vol. 6, Warszawa 1861, pp. 643–644.
Google Scholar
Libiszowska Zofia, Z archiwaliów amerykańskich. August Sułkowski i Order Opatrzności Bożej, in: Trudne stulecia. Studia z dziejów XVII i XVIII wieku ofiarowane Profesorowi Jerzemu Michalskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, ed. Łukasz Kądziela, Wojciech Kriegseisen, Zofia Zielińska, Warszawa 1994, pp. 73-79.
Google Scholar
Łoś Wincenty, Wizerunki króla Stanisława Augusta, Kraków 1876.
Google Scholar
Łoza Stanisław, Kawalerowie Orderu Świętego Stanisława 1765–1813, illustrated by Bohdan Marconi, Warszawa 1925.
Google Scholar
M.E. [Maliszewski Edward], Krótka wiadomość o Zakonie Rycerskim „Opatrzności Bożej” p. im. Św. Joachima. (Przyczynek do czasów króla Stanisława Augusta), “Miesięcznik Heraldyczny”, vol. 11, 1932, pp. 200–203.
Google Scholar
Manyś Bernadetta, Wileńskie aniwersarze imienin Augusta III w świetle prasy informacyjnej z epoki. Opracowanie i edycja źródłowa, Poznań 2016.
Google Scholar
Michalczyk Zbigniew, Zapomniane konteksty. Augsburg jako ośrodek rytownictwa wobec Rzeczypospolitej w XVII-XVIII wieku, Warszawa 2020.
Google Scholar
Miziołek Jerzy, Tyszkiewicz Adam, Moc królewskiej oracji. Porwanie Stanisława Augusta w obrazie ołtarza kościoła pw. św. Karola Boromeusza na Powązkach, “Kronika Zamkowa”, vol. 65–66, 2013, no. 1–2, pp. 59–74.
Google Scholar
Morcinek Roch, Drewnowski Florian Krzysztof, in: Polski słownik biograficzny, vol. 5, ed. Władysław Konopczyński, Kraków 1939–1946, pp. 372–373.
Google Scholar
Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Katalog zbiorów. Wiek XVIII, ed. Zofia Stefańska in collaboration with Maria Rohozińska, Warszawa 1960.
Google Scholar
Myers Minor, Jr., The ‘Polish Order’ of 1783 Identified, “The Orders and Medals Research Society”, 1981, no. 3, pp. 11–19.
Google Scholar
Neumüller Henry, Ritterorden St. Stanislaus Gestiftet 1765, vol. 1, Norderstedt 2016.
Google Scholar
Nieć Julian, Czetwertyński-Światopełk Antoni Stanisław, in: Polski słownik biograficzny, vol. 4, ed. Władysław Konopczyński, Kraków 1938, pp. 358–360.
Google Scholar
Nieć Julian, Czetwertyński-Światopełk Janusz Tomasz, in: Polski słownik biograficzny, vol. 4, ed. Władysław Konopczyński, Kraków 1938, pp. 362–363.
Google Scholar
Niesiecki Kasper, Herbarz polski, vol. 9, Lipsk 1842.
Google Scholar
Noble Hearts. The Order of Saint Joachim, ed. by Stephen Lautens, Toronto 2005.
Google Scholar
Nowak Tadeusz Marian, Księdza Franciszka Paprockiego S.J. praca o historii wojen i wojskowości polskiej wydana w 1776 roku, “Analecta”, vol. 18, 2000, no. 9/2, pp. 135–172.
Google Scholar
Obarski Marek T., Piłsudski Franciszek, in: Polski słownik biograficzny, vol. 26, ed. Emanuel Rostworowski, Wrocław 1981, pp. 308–310.
Google Scholar
Ostrowski Jan K., Portret w dawnej Polsce, Warszawa 2019.
Google Scholar
Ostrożyński Władysław, Sprawa zamachu na Stanisława Augusta z 3 listopada 1771 przed sądem sejmowym, Lwów 1891.
Google Scholar
Öxlein Johann Leonhard, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler..., ed. Ulrich Thieme, Felix Becker, Bd. 25, Leipzig 1931, p. 577
Google Scholar
Paknys Mindaugas, Viešvėnų bažnyčios, “Acta Academiae Artium Vilnensis”, vol. 28, 2003, pp. 84–89.
Google Scholar
Pajūralio šv. Joakimo bažnyčia, https://lt.wikipedia.org/wiki/Paj%C5%ABralio_%C5%A1v._Joakimo_ba%C5%BEny%C4%8Dia [access: 11 August 2023].
Google Scholar
Pastusiak Longin, Dyplomacja Stanów Zjednoczonych, Toruń–Warszawa 1997.
Google Scholar
Piłsudski Rowmund, Kronika rodu Piłsudskich, Londyn 1988.
Google Scholar
Piskorska Helena, Geret Samuel Luter, in: Polski słownik biograficzny, vol. 7, ed. Władysław Konopczyński, Kraków 1948–1958, pp. 391–393.
Google Scholar
Pojurze, in: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, vol. 8, ed. Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski after Filip Sulimierski, Warszawa 1887, p. 537.
Google Scholar
Pokora Jakub, Obraz najjaśniejszego pana Stanisława Augusta (1764–1770). Studium z ikonografii władzy, Warszawa 1993.
Google Scholar
Prószyńska Zuzanna, Merlini Manon, in: Słownik artystów polskich i w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, vol. 5, ed. Janusz Derwojed, Warszawa 1993, p. 488.
Google Scholar
Puchalski Zbigniew, Dzieje polskich znaków zaszczytnych, Warszawa 2000.
Google Scholar
R. Ch. [Rohrschneider Christine], Ezocki, in: Allgemeines Künstler-Lexikon. Die Bildenden Künstler aller Zeiten Und Völker, hrsg. Klaus Gerhard Saur, Bd. 36, München–Leipzig 2003, p. 3.
Google Scholar
Rolffsen Franz Nikolaus, in: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler..., hrsg. Ulrich Thieme, Felix Becker, Bd. 28, Leipzig 1934, p. 534.
Google Scholar
Rostworowski Emanuel M., Religijność i polityka wyznaniowa Stanisława Augusta, in: Życie kulturalne i religijność w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego, ed. Marian Marek Drozdowski, Warszawa 1991, pp. 11–24.
Google Scholar
Roux Jean-Paul, Król. Mity i symbole, transl. Katarzyna Marczewska, Warszawa 1998.
Google Scholar
Sigla latina in libris impressis occurrentia cum singlorum graecorum appendice, collegit Marcus Winiarczyk, ed. II, Wratislaviae 1995.
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, „Opłakujcie go, nieutuleni”. Treści ideowe dzieł sztuki związanych ze śmiercią Stanisława Leszczyńskiego, in: Leszczyńscy i Sułkowscy w XVI–XVIII wieku, ed. Alina Barczyk, Tadeusz Bernatowicz, Leszno–Łódź 2023, s. 243-269.
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Kilka słów o porwaniu Stanisława Augusta. W sprawie polskiego tłumaczenia „Pamiętników” króla, “Biuletyn Historii Sztuki”, vol. 77, 2016, no. 3, pp. 563–565.
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Na marginesie książki o nagrobku serca króla Jana Kazimierza w Paryżu, „Archiwum Emigracji”, 2021–2022, issue 29, pp. 361–377.
DOI: https://doi.org/10.12775/AE.2021-22.023
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Stanisław August – rex infelix. Ikonografia z okresu panowania, in: Stanisław August i jego Rzeczpospolita. Dramat państwa, odrodzenie narodu. Materiały z wykładów, ed. Angela Sołtys, Zofia Zielińska, Warszawa 2013, pp. 429–444.
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Tablica kommemoracyjna Jana Kazimierza z pokamedulskiego kościoła na warszawskich Bielanach – pamiątka dewocji ostatniego Wazy na polskim tronie, in: Pióro na wodzie. Eseje o ks. Januszu St. Pasierbie i studia z ikonografii dedykowane Jego pamięci, ed. Anna Sylwia Czyż, Krystyna Moisan-Jabłońska, Warszawa 2015, pp. 100–109.
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Udręki majestatu. Polscy „królowie nieszczęśliwi” w ikonografii nowożytnej, Warszawa 2018.
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Wątki masońskie w sztuce na dworze Stanisława Augusta, “Artifex Novus”, 2019, no. 2, pp. 2–19.
DOI: https://doi.org/10.21697/an.7823
Google Scholar
Skrodzka Agnieszka, Wizerunek króla nieszczęśliwego – portret Stanisława Augusta z klepsydrą, “Biuletyn Historii Sztuki”, vol. 69, 2007, nos. 3–4, pp. 203–247.
Google Scholar
Stankevič Adam, Lietuvos Vyriausiojo Tribunolo veikla XVIII a. II pusėje: bajoriškosios teisės raiška, daktarodisertacija (Ph.D. dissertation) Vilnius 2013.
Google Scholar
Szczygielski Wacław, Olizar (Olizar Wołczkiewicz) Franciszek Kajetan, in: Polski słownik biograficzny, vol. 22, ed. Emanuel Rostworowski, Kraków 1978, pp. 812–813.
Google Scholar
Szczygielski Wacław, Przyłuski Tadeusz, in: Polski słownik biograficzny, vol. 29, ed. Emanuel Rostworowski, pp. 212–214.
Google Scholar
Szyłele, in: Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, vol. 3: Województwo trockie, Księstwo Żmudzkie, Inflanty Polskie, Księstwo Kurlandzkie, Wrocław 1992, pp. 288–290.
Google Scholar
Ugniewski Piotr, Król porwany czyli „Boskiej Opatrzności dowód oczywisty”, Warszawa 2023.
Google Scholar
Uruski Seweryn, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, vol. 3 and 12, Warszawa 1906–1915.
Google Scholar
Urzędnicy inflanccy XVI–XVIII wieku. Spisy, ed. Krzysztof Mikulski, Andrzej Rachuba, Kórnik 1994.
Google Scholar
Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego. Spisy, vol. 3: Księstwo Żmudzkie XV–XVIII wiek, ed. and co-authoring Henryk Lulewicz, Przemysław P. Romaniuk, Andrzej Haratym, Warszawa 2015.
Google Scholar
Wdowiszewski Zygmunt, supplement to the article by E. M. [E. Maliszewskiego], Krótka wiadomość o Zakonie Rycerskim „Opatrzności Bożej” p. im. Św. Joachima. (Przyczynek do czasów króla Stanisława Augusta), “Miesięcznik Heraldyczny”, vol. 11, 1932, pp. 200–203.
Google Scholar
Węgrzyn Iwona, W świecie powieści Henryka Rzewuskiego, Kraków 2012.
Google Scholar
Widacka Hanna, Ikonografia króla Stanisława Augusta w grafice, “Rocznik Historii Sztuki”, 1985, vol. 15, pp. 163–220.
Google Scholar
Widacka Hanna, Porwanie Stanisława Augusta w grafice europejskiej XVIII wieku, “Roczniki Biblioteczne”, 2002, 46, pp. 137–156.
Google Scholar
Widacka Hanna, Splendor i niesława. Stanisław August Poniatowski w grafice XVIII wieku ze zbiorów polskich, Warszawa 2008.
Google Scholar
Wieszwiany, in: R. Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, vol. 4: Województwo wileńskie, part 1: Wielkie Księstwo Litewskie, Wrocław 1993, pp. 489–491.
Google Scholar
Wieszwiany, in: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, vol. 13, ed. Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, after Filip Sulimierski, Warszawa 1893, p. 426.
Google Scholar
Wilder Jan Antoni, Marszałek Trybunału Litewskiego Franciszek Piłsudski i jego plan portu pod Połągą, “Pion”, vol. 2, 1934, no. 23(36), p. 3.
Google Scholar
Wilder Jan Antoni, Projekt Franciszka Piłsudskiego odbudowy portu pod Połągą, “Rocznik Gdański”, 1935–1936, vols. 9–10, pp. XVII–LII.
Google Scholar
Wolff Józef, Senatorowie i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego 1386–1795, Kraków 1885.
Google Scholar
Wysocki Wiesław Jan, Konterfekt rodu Piłsudskich, http://instytutpilsudskiego.com/konterfekt/ [access: 8 July 2023].
Google Scholar
Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum i Fundacja Zbiorów im. Ciechanowieckich. Medale polskie i z Polską związane z okresu Pierwszej Rzeczypospolitej. Katalog zbiorów, vol. 2, ed. Juliusz W. Zacher, Grzegorz Śnieżko, Michał Zawadzki, with collaboration of Marta Męclewska, Warszawa 2019.
Google Scholar
Zielińska Zofia, Plater August, in: Polski słownik biograficzny, vol. 26, ed. Emanuel Rostworowski, Kraków 1981, pp. 647–649.
Google Scholar
Founders Online, National Archives, Washington Papers, https://founders.archives.gov/search/Project%3A%22Washington%20Papers%22 [access: 12 August 2023].
Google Scholar
Geni. A MyHeritage Company, https://www.geni.com/people/GD-Franciszek-Pi%C5%82sudski-h-w%C5%82/6000000010540219930 [access: 18 July 2023].
Google Scholar
Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, Digitale Sammlungen https://digital.slub-dresden.de/werkansicht/dlf/60104/3 [access: 11 August 2023].
Google Scholar
The Order of Saint Joachim, https://www.stjoachimorder.org/ [access: 30 July 2023].
Google Scholar