Are Polish Kindergartens Ready for The Outdoors? The State of (Im)maturity of the Polish Educational System and its Selected Members for Outdoor Education

Hanna Łoboda

doi:10.21697/seb.2023.28

Opublikowane: 2023-09-16

Tom 21 Nr 3 (2023)

Czy polskie przedszkola są gotowe do wyjścia w teren? Stan (nie)dojrzałości polskiego systemu edukacji i jego wybranych członków do edukacji outdoorowej

Hanna Łoboda

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.2023.28

Abstrakt

Współczesny człowiek drastycznie oddala się od natury, co skutkuje negatywnymi konsekwencjami dla zdrowia zarówno psychicznego jak i fizycznego. Wysoko rozwinięte państwa szczególnie dostrzegają potrzebę przywrócenia kontaktu z przyrodą, możliwie od najmłodszych lat (Simonienko 2021, 74). Czy polskie przedszkola także są gotowe, aby zapewnić dzieciom edukację w terenie? Celem niniejszego artykułu jest opis regulacji prawa oświatowego związanych z edukacją outdoorową w polskich przedszkolach oraz przedstawienie oferty kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji w zakresie outdoor education na uczelniach wyższych w Polsce. Edukacja outdoorowa to termin, który nie posiada jednoznacznego odpowiednika w języku polskim. W zależności od tłumaczenia oraz sposobu rozumienia edukacji outdoorowej możemy przypisywać jej różne pochodzenie i znaczenie. W artykule przedstawione zostały nieścisłości terminologiczne dotyczące edukacji outdoorowej na gruncie polskim. Funkcjonowanie systemu oświaty jest oparte na czynnościach wykonywanych przez nauczycieli, pracujących zarówno z uczniem, jak i (pośrednio) z rodzicem. W ostatniej części niniejszego tekstu przedstawiono opis wybranych postaw rodziców i dzieci uczęszczających do przedszkola leśnego wobec edukacji outdoorowej.

Słowa kluczowe:

edukacja outdoorowa, edukacja leśna, przedszkole leśne, szkoła leśna, kształcenie nauczycieli, system edukacji

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Łoboda, H. (2023). Czy polskie przedszkola są gotowe do wyjścia w teren? Stan (nie)dojrzałości polskiego systemu edukacji i jego wybranych członków do edukacji outdoorowej. Studia Ecologiae Et Bioethicae, 21(3), 45–54. https://doi.org/10.21697/seb.2023.28

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Åkeson McGurk, Linda. 2017. Nie ma złej pogody na spacer [There`s No Such Thing as Bad Weather]. Warszawa: Wydawnictwo Literackie
Google Scholar

Arrindell, Willem. 2000. “Phobic dimensions: IV. The structure of animal fears.” Behaviour Research and Therapy 38: 509-530. DOI: https://doi.org/10.1016/S0005-7967(99)00097-2
Google Scholar

Brudzińska, Patrycja. 2021. “Alienacja ekologiczna dzieci w wieku wczesnoszkolnym – refleksje nad pokoleniem pasażerów [Environmental Alienation of Children in the Early School Age – Reflections on the Passenger Generation].” Roczniki Pedagogiczne 1: 81-93. DOI: https://doi.org/10.18290/rped21131.7
Google Scholar

Budziszewska, Magdalena. 2021. “Co ludzie czują wobec zmiany klimatu? [How people feel about climate change?].” In Klimatyczne ABC, edited by Magdalena Budziszewska, Aleksandra Kardaś, Zbigniew Bohdanowicz, 220-226. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Centralne Towarzystwo Ogrodów Jordanowskich. 1938. Co to jest Ogród Jordanowski? [What The Jordan`s Garden Is?] Warszawa: b.d.
Google Scholar

Cevher-Kalburan, Nilgün. “Okul öncesi dönem çocuklarının dış mekânda oyun fırsatları ve ebeveyn görüşleri [Outdoor play opportunities and parental views of preschool children].” Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 14(32): 113–135.
Google Scholar

Charmaz, Kathy. 2006. Constructing Grounded Theory - A Practical Guide Through Qualitative Analysis. London, Thousand Oaks, New Delhi: SAGE Publications Ltd.
Google Scholar

Cree, Jon, and Marina Robb. 2021. The Essential Guide to Forest School and Nature Pedagogy. London and New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780367853440
Google Scholar

Czałczyńska-Podolska, Magdalena. 2016. “Ogrody jordanowskie na tle współczesnych ogrodów dziecięcych [Doctor`s Jordan gardens against a background of the contemporary children`s gardens].” Przestrzeń Urbanistyka Architektura 2: 111-125.
Google Scholar

Faarlund, Nils. 1994. „Friluftsliv – a way Home” In Nature the True Home of Culture, edited by Børge Dahle, 393-396. Oslo: USDA Forest Service.
Google Scholar

Gilbertson, Ken, Timothy Bathes, Terr McLaughlin and Alan Ewert. 2006. Outdoor Education Methods and Strategies. Human Kinetics.
Google Scholar

Helliwell, John F., Richard Layard, Jeffrey D. Sachs, Jan-Emmanuel De Neve, Lara B. Aknin, and Shun Wang. 2023. “World Happiness Report.” Accessed September 28, 2023. https://happiness-report.s3.amazonaws.com/2023/WHR+23.pdf.
Google Scholar

Kubiatko, Milan. 2012. “Kindergarten Children’s Perception of Animals Focusing on the Look and Fear of Animals.” Educational Sciences: Theory & Practice Special Issue (Autumn): 3181-3186.
Google Scholar

Leśny, Agnieszka. 2020. “Pedagogika przygody – konteksty teoretyczne [Adventure education – theoretical contexts].” In Przygoda w edukacji i edukacja w przygodzie. Outdoor i Adventure Education w Polsce, edited by Agnieszka Bąk, Agnieszka Leśny, Ewa Palamer-Kabacińska, 12–49. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
Google Scholar

Litwinowicz-Droździel, Małgorzata. 2022. “Kapitały niedostatku. Historie ludowe i etyka współczesności [Capitals of scarcity. Folk stories and the ethics of modernity].” Kultura Współczesna 1: 29-37. http://doi.org/10.26112/kw.2022.117.03.
Google Scholar

Louv, Richard. 2016. Witamina N [Vitamin N]. Warszawa: Mamania.
Google Scholar

Majdecki, Longin. 2008. Historia ogrodów, t. 2 [The History of Gardens, vol. 2]. Warszawa: PWN.
Google Scholar

Mart, Mehmet. 2021. “Parental Perceptions to Outdoor Activities.” International Journal of Progressive Education 4(2021): 358-372. http://doi.org/10.29329/ijpe.2021.366.22. DOI: https://doi.org/10.29329/ijpe.2021.366.22
Google Scholar

Michalak, Kornelia. 2011. “Friluftsliv. Norweska tradycja życia blisko przyrody [Friluftsliv. The Norwegian tradition of living close to nature].” Dzikie Życie 9 (207), September 2011, https://dzikiezycie.pl/archiwum/2011/wrzesien-2011/friluftsliv-norweska-tradycja-zycia-blisko-przyrody.
Google Scholar

Michalak, Renata, and Teresa Parczewska. 2019. (Nie)obecność outdoor education w kształceniu szkolnym [The (non)presence of outdoor education in school education]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Google Scholar

Oleńska-Pawlak, Teresa, and Jadwiga Jedynak. 1988. “Rozwój Opieki Medycznej w Polsce Nad Dziećmi i Młodzieżą Uczącą Się [Development of medical care in Poland for children and young people in education].” Rocznik Naukowo-Dydaktyczny 119 (9): 135-152.
Google Scholar

Palamer-Kabacińska, Ewa. 2020. “Miejsce pedagogiki przygody w naukach pedagogicznych [The place of adventure education in pedagogical sciences].” In Edukacja przygodą: Outdoor i Adventure Education w Polsce: teoria, przykłady, konteksty, edited by Ewa Palmer-Kabacińska, Agnieszka Leśny, 12-42. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
Google Scholar

Paluch, Michał. 2022. “Pedagogika lasu i pierwsze ścieżki jej teoretycznych konceptualizacji [Forest Pedagogy and the First Paths of Its Theoretical Conceptualization].” Forum Pedagogiczne 13 (2): 17–30. http://doi.org/10.21697/fp.2022.2.02. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.02
Google Scholar

Reimann, Maria. 2018. “Gruby i chudy, czyli o tym, jak dzieci wyobrażają sobie zdrowego i niezdrowego człowieka [Fat and thin, or how children imagine healthy and unhealthy people].” In Dzieci i zdrowie. Wstęp do childhood studies, edited by Magdalena Radkowska-Walkowicz, Maria Reimann, 138-149. Warszawa: Wydawnictwo Oficyna Naukowa
Google Scholar

Rozporządzenie 2001 – Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. [Regulation of the Minister of National Education and Sport on the conditions and methods of organizing sightseeing and tourism by public kindergartens, schools and institutions]. (Dz.U. z 2001 r. nr 135, poz. 1516).
Google Scholar

Rozporządzenie 2017 – Rozporządzenie Ministra edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej [Regulation of the Minister of National Education on the core curriculum for kindergarten education and the core curriculum for general education]
Google Scholar

Rykowski, Kazimierz. 2022. “Pytania o las jako medium pedagogiczne [Questions about the forest as a pedagogical medium].” Forum Pedagogiczne 13 (2): 31–46. http://doi.org/10.21697/fp.2022.2.03. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.03
Google Scholar

Ryszka, Rafał. 2016. Pedagogika przeżyć praktycznie [Pedagogy of experiences practically]. Kraków: Impuls.
Google Scholar

Sampson, Scott. 2016. Kalosze pełne kijanek [How to Raise a Wild Child: The Art. And Science of Falling in Love with Nature]. Białystok: Vivante.
Google Scholar

Simonienko, Katarzyna. 2021. Terapia lasem w badaniach i praktyce [Forest therapy in research and practice]. Poznań: Silva Rerum.
Google Scholar

Sonelski, Wacław. 2020. “O pewnej metodzie realizacji programów edukacji przygodowej [About a certain method of implementing adventure education programs].” In Edukacja przygodą: Outdoor i Adventure Education w Polsce: teoria, przykłady, konteksty, edited by Ewa Palmer-Kabacińska, Agnieszka Leśny, 12-42. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
Google Scholar

Szafrańska, Anna, and Justyna Pawlak. 2020. “W poszukiwaniu lepszych możliwości kształcenia dla własnego dziecka. Edukacja domowa z perspektywy rodziców [In search for better educational possibilities for the own child. Home education from the parental perspective].” Przegląd Pedagogiczny (1): 203–218.
Google Scholar

Szlaużys, Justyna. 2019. “Leśne Przedszkole Jako Alternatywna Forma Wczesnej Edukacji. [Forest Kindergarten as an Alternative Form of Early Education].” Parezja. Czasopismo Forum Młodych Pedagogów Przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN 2(12): 94–107. doi:10.15290/parezja.2019.12.07. DOI: https://doi.org/10.15290/parezja.2019.12.07
Google Scholar

Szpytma, Cezary. 2022. “Szkoły Typu Open-Air: Eksperymenty Architektoniczno-Pedagogiczne Szkolnictwa w Pierwszych Dziesięcioleciach XX Wieku [Open-Air Schools: Architectural and Pedagogical Experiments of Education in the First Decades of the 20th Century].” Problemy Wczesnej Edukacji 4 (31): 23-41. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=414666. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0008.5645
Google Scholar

Świder, Marek, and Maria Marta Urlińska. 2016. “Prywatne Gimnazjum Sanatoryjne Męskie Dr. Jana Wieczorkowskiego w Rabce (1924–1939) [Private Men's Sanatorium Junior High School of Dr. Jan Wieczorkowski in Rabka (1924–1939)].” Studia Paedagogica Ignatiana 19 (2): 227-233. http://doi.org/10.12775/spi.2016.2.011. DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2016.2.011
Google Scholar

Tomik, Rajmund. 2020. “Turystyka aktywna w kontakcie z przyrodą w programie promocji aktywności fizycznej szkoły [Active tourism in contact with nature in the school physical activity promotion program].” In Edukacja przygodą: Outdoor i Adventure Education w Polsce: teoria, przykłady, konteksty, edited by Ewa Palmer-Kabacińska, Agnieszka Leśny, 12-42. Warszawa: Fundacja Pracownia Nauki i Przygody.
Google Scholar

USOS APS (University System of Student Service of the Academy of Special Education). 2023. “Outdoor education.” Accessed June 18, 2023. https://usosweb.aps.edu.pl/kontroler.php?_action=actionx:katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot(prz_kod:00-0F-OUE).
Google Scholar

USOS UKSW (University System of Student Service of the Cardinal Stefan Wyszynski University in Warsaw). 2023. “Warsztat pedagogiczny - Pedagogika Lasu - poznawanie i doznawanie siebie w naturze [Pedagogical workshop - Pedagogy of the Forest - getting to know and experiencing yourself in nature].” Accessed June 18, 2023. https://usosweb.uksw.edu.pl/kontroler.php?_action=actionx:katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot(prz_kod:WNP-PEZ-WPW-MP).
Google Scholar

USOS UMCS (University System of Student Service of the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. 2023. “Edukacja outdoorowa [Outdoor education].” Accessed June 18, 2023. https://usosweb.umcs.pl/kontroler.php?_action=katalog2/przedmioty/pokazPrzedmiot&kod=PS-PPW.LN.6%2F16.
Google Scholar

Ustawa 1982 – Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela [Teacher`s Code of Conduct] (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 984).
Google Scholar

Ustawa 2016 – Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe [Education law] (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r., poz. 900).
Google Scholar

Wierzbicka, Anna. 2022. “Podstawy formalne, organizacja i przebieg edukacji leśnej społeczeństwa prowadzonej przez Lasy Państwowe [Formal foundations, organization and course of forest education of the society conducted by the State Forests].” Forum Pedagogiczne 13 (2): 61-74. http://doi.org/10.21697/fp.2022.2.05. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2022.2.05
Google Scholar

Williams, Florence. 2017. Natura leczy, czyli co sprawia, że jesteśmy szczęśliwsi, zdrowsi i bardziej kreatywni [Nature heals]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Wolter, Edyta. 2022. “Wychowanie ekologiczne w Drugiej Rzeczpospolitej [Ecological education in the Second Republic of Poland].” Forum Pedagogiczne 1 (2): 119-147. DOI: https://doi.org/10.21697/fp.2011.2.07
Google Scholar