Bezpieczeństwo ekologiczne – ważny czy żywotny interes narodowy? (perspektywa całościowa)

Mariusz Ciszek

doi:10.21697/seb.2017.15.2.02

Opublikowane: 2017-06-30

Tom 15 Nr 2 (2017)

Bezpieczeństwo ekologiczne – ważny czy żywotny interes narodowy? (perspektywa całościowa)

Mariusz Ciszek

Studia Ecologiae et Bioethicae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/seb.2017.15.2.02

Abstrakt

Bezpieczeństwo ekologiczne uznawane jest współcześnie za jeden z najważniejszych elementów niemilitarnej odmiany bezpieczeństwa. W aspekcie bezpieczeństwa narodowego ochrona środowiska przyrodniczego człowieka ujmowana jest również w kontekście interesów narodowych. Ujęcie takie z pewnością dowartościowuje problematykę ochrony środowiska. Analiza podstawowej literatury oraz dokumentów strategicznych z zakresu bezpieczeństwa narodowego dokonana w niniejszej publikacji uświadamia, że ochrona środowiska ujmowana jest w nich jako interes ważny, przewyższający nawet inne istotne aspekty bezpieczeństwa, ale jednak nie żywotny interes narodowy, który ma rangę najwyższą. Z jednej strony można stwierdzić, że potrzeba ochrony środowiska została pozytywnie dowartościowana, ale z drugiej strony przyjęcie takiej hierarchii interesów narodowych może też niektórych autorów nie zadowolić. Przeczy ona bowiem ustaleniom nauki, zwłaszcza nauk przyrodniczych, które już dawno temu potwierdziły, że przetrwanie wszelkich organizmów, w tym i ludzkich, uzależnione jest (od dobrego stanu) środowiska przyrodniczego. Zatem pojawia się tutaj pytanie o bezpieczeństwo ekologiczne i związany z nim postulat ochrony środowiska, czy stanowi on (ono) w istocie ważny czy może żywotny interes narodowy? Próba odpowiedzi na to (tytułowe) pytanie, stanowić będzie problematykę badawczą rozpatrywaną w niniejszej publikacji. Jej przedmiotem zaś będzie bezpieczeństwo ekologiczne ujmowane w aspekcie nauk o bezpieczeństwie (narodowym), nauk humanistycznych oraz do pewnego stopnia nauk przyrodniczych, a dokładniej biologii, zwłaszcza zaś stanowiącej jej integralną część – ekologii. Celem publikacji jest ukazanie problematyki bezpieczeństwa ekologicznego w aspekcie interesów narodowych – z perspektywy szerszej i całościowej. Autor niniejszego tekstu przypuszcza, że realizacja interesów żywotnych powiązana jest z pozytywnym stanem środowiska przyrodniczego, które warunkuje bezpieczeństwo ekologiczne, jak i wszelkie procesy życiowe przebiegające na naszej planecie. Nawiązanie zatem do podstaw biologii i ekologii wydaje się być nieuniknione, ponieważ wszelka problematyka środowiskowa jest z naukami tymi nierozerwalnie związana. Na tej podstawie można przyjąć założenie, że bezpieczeństwo ekologiczne przekracza wagę interesów ważnych, ustępujących tym żywotnym. Istnieje zatem możliwość uznania bezpieczeństwa ekologicznego (ochrony środowiska przyrodniczego) za żywotny interes narodowy.

Słowa kluczowe:

bezpieczeństwo ekologiczne, bezpieczeństwo narodowe, ochrona środowiska przyrodniczego, Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, interesy narodowe

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Ciszek, M. (2017). Bezpieczeństwo ekologiczne – ważny czy żywotny interes narodowy? (perspektywa całościowa). Studia Ecologiae Et Bioethicae, 15(2), 13–26. https://doi.org/10.21697/seb.2017.15.2.02

Cited by / Share

Bibliografia

Badurski D. i in., 2008, Interes narodowy (hasło), w: Zdrodowski B. (oprac. zbior. pod kierown.), „Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego”, AON, Warszawa, 55.
Google Scholar

Borkowski R., 2015, Teoretyczno-metodologiczne aspekty rozważań nad bezpieczeństwem ekologicznym, referat wygłoszony w trakcie obrad VI Konferencji Naukowej, nt. „Współczesne bezpieczeństwo ekologiczne” (zorganizowanej przez Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach), Siedlce (1-2.6.2015).
Google Scholar

.
Google Scholar

Ciszek M., 2009, Teocentryczny model etyki środowiskowej oraz jego implikacje w kulturze bezpieczeństwa ekologicznego i ekorozwoju, wyd. PTF, Warszawa.
Google Scholar

Ciszek M., 2011, Bezpieczeństwo ekologiczne i zrównoważony rozwój w aspekcie Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Studia Ecologiae et Bioethicae, Vol. 10, No 1, 29-41.
Google Scholar

Ciszek M., 2013, Filozofia ekologii rodziny ludzkiej w systemie środowiska społecznego, kulturowego i przyrodniczego. Studium społeczno-filozoficzne z zakresu bezpieczeństwa ekologicznego, wyd. UPH, Siedlce.
Google Scholar

Hull Z., 2008, Bezpieczeństwo ekologiczne (hasło), w: Ciszek M. (red.), „Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii”, wyd. PTF, Warszawa, 28.
Google Scholar

Interesy podmiotu bezpieczeństwa (subkategoria definicyjna), w: „Słownik podstawowych pojęć na potrzeby Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego”, Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Warszawa, 10 stycznia 2011, <http://www.spbn.gov.pl/sbn/archiwum-spbn/informacje-o-spbn/slownik/3191,Slownik-pojec.html#1>, dostęp: 3.7.2015.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Tekst uchwalony przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U.1997.78.483.
Google Scholar

Koziej S., 2011, Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja, Bezpieczeństwo Narodowe, Vol. II, No 18, 19-39.
Google Scholar

Olaczek R., 1999, Środowisko przyrodnicze, ambio, ekumena, ojkos, środowisko, środowisko naturalne (hasło), w: Olaczek R. (red.), Słownik szkolny. Ochrona przyrody i środowiska, wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 248-249.
Google Scholar

Pyłka-Gutowska E., 2000, Ekologia z ochroną środowiska. Przewodnik, wyd. „Oświata”, Warszawa.
Google Scholar

Stępczak K., 1987, Ochrona i kształtowanie środowiska, wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
Google Scholar

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003.
Google Scholar

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2007.
Google Scholar

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2014.
Google Scholar

Strategia Bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000.
Google Scholar

Strategia Obronności Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2000.
Google Scholar

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska z dnia 20 czerwca 2001 roku, Dz.U.2001.62.627.
Google Scholar

Założenia polskiej polityki bezpieczeństwa oraz Polityka bezpieczeństwa i strategia obronna Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1992.
Google Scholar

Żywotny (hasło), w: „Słownik Języka Polskiego PWN”, <http://sjp.pwn.pl/sjp/zywotny;2548521.html>, dostęp: 28.5.2015.
Google Scholar