Studia Philosophiae Christianae | Studia Philosophiae Christianae

Z cyklu "60 lat minęło..." (12) [wydarzenia, postacie, ciekawostki z 60 lat SPCh]

2025-10-27

ZASTĘPCY REDAKTORÓW NACZELNYCH SPCh

W związku z jubileuszem 60-lecia istnienia czasopisma Studia Philosophiae Christianae warto wśród osób związanych z SPCh przypomnieć postaci zastępców redaktorów naczelnych czasopisma, którzy mieli znaczący wpływ na jego funkcjonowanie. Zastępcami redaktora naczelnego SPCh byli: Kazimierz Kłósak (1/1965-1/1973); Bronisław Dembowski (2/1973-1/1983); Edmund Morawiec (2/1983-2/1993); Edward Nieznański (2/1983-1/1984); Szczepan W. Ślaga (2/1985-1/1988); Bernard Hałaczek (2/1988-2/1993); Anna Latawiec (1/1994-2/1995); Józef M. Dołęga (1/1994-1/1997 i 2/1998-2/2005); Kazimierz Kloskowski (1/1996-2/1999); Anna Lemańska (2/1999-2/2020); Jan Krokos (1/2006-2/2020). Kilkoro z nich pełniło następnie funkcję redaktora naczelnego (K. Kłósak, S. W. Ślaga, A. Latawiec – ich postacie przypominamy w osobnych postach).

BRONISŁAW DEMBOWSKI (1927-2019) – był duchownym katolickim, profesorem nauk filozoficznych, a także biskupem ordynariuszem diecezji włocławskiej w latach 1992-2003. W czasie II wojny światowej walczył jako żołnierz Armii Krajowej i brał udział w powstaniu warszawskim. Przez lata pełnił funkcję rektora kościoła św. Marcina w Warszawie. Uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu jako przedstawiciel Kościoła. Jego działalność naukowa koncentrowała się na filozofii, teologii oraz ruchu charyzmatycznym. Jego główne dzieło to „Spór o metafizykę i inne studia z historii filozofii polskiej” (1997), w którym koncentruje się na filozofii polskiej i jej historii. Analizował także miejsce i znaczenie filozofii polskiej w kontekście europejskim, zwłaszcza w okresie romantyzmu.

EDMUND MORAWIEC (1930-2019) – był duchownym katolickim ze Zgromadzenia Redemptorystów oraz cenionym znawcą metafizyki. W latach 1987-1993 pełnił funkcję prorektora ATK. Jego głównym obszarem badań była metafizyka, ze szczególnym uwzględnieniem metafizyki klasycznej i tomizmu. Zajmował się także filozofią bytu, filozofią Boga i metodologią filozofii. o jego najważniejszych publikacji należą: „Przedmiot a metoda w filozofii Kartezjusza” (1970); „Rola intuicji w przyjmowaniu założeń w metafizyce ogólnej u J. Maritaina” (1984); „W kierunku metafizyki egzystencjalnej” (1994); „Podstawowe zagadnienia metafizyki klasycznej” (1998). W uznaniu zasług został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

EDWARD NIEZNAŃSKI (1938-2024) – był profesorem nauk humanistycznych, filozofem zajmującym się przede wszystkim logiką. Zajmował się semiotyką logiczną oraz zabiegami formalizacyjnymi w logice. Prowadził badania z zakresu podstawowych zagadnień filozoficznych, w tym problemu teodycei. Interesował się także analizą języka filozoficznego, czerpiąc z dorobku wybitnych polskich filozofów, takich jak Władysław Tatarkiewicz. W latach 1990-1996 pełnił funkcję prorektora ATK. Odegrał kluczową rolę w procesie przekształcania ATK w UKSW, przewodnicząc Rektorskiej Komisji ds. Przygotowania Wniosku w tej sprawie.

BERNARD HAŁACZEK (1936-2025) – był wybitnym filozofem, antropologiem i duchownym katolickim. W latach 1987-1993 pełnił funkcję dziekana na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej ATK. Jego główne zainteresowania naukowe koncentrowały się na filozofii człowieka i antropogenezie, łącząc perspektywę filozoficzną z danymi nauk przyrodniczych, zwłaszcza antropologii fizycznej. Badał również związki między biologią a teologią oraz problematykę bioetyki i ekologii. Skupiał się na ewolucyjnych koncepcjach pochodzenia człowieka, badając biologiczne uwarunkowania antropogenezy. Jego praca „Australopitekalna koncepcja antropogenezy. Studium historyczno-krytyczne” (1982) jest jednym z najważniejszych dzieł w tej dziedzinie. Jego prace stanowią ważny wkład w polską antropologię filozoficzną, a także w dialog między naukami przyrodniczymi a teologią.

JÓZEF MARCELI DOŁĘGA (1940-2014) – był filozofem, sozologiem i ekofilozofem, a także duchownym katolickim. Był pionierem ekofilozofii w Polsce. Przez dwie kadencje pełnił funkcję dziekana Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej na ATK i UKSW. Dołęga jest uznawany za jednego z najwybitniejszych polskich sozologów i ekofilozofów. Jego główne obszary badań obejmowały: analizy kryzysu ekologicznego z perspektywy filozoficznej, teoretyczne podstawy sozologii, filozoficzne podstawy nauk przyrodniczych, edukację ekologiczną.

KAZIMIERZ KLOSKOWSKI (1953-1999) – był duchownym katolickim i filozofem, specjalizującym się w filozofii przyrody oraz bioetyce. Jego prace wyróżniają się oryginalnym podejściem do złożonych zagadnień filozoficznych. Koncentrował się na następujących obszarach: filozofia ewolucji, dialog między ewolucjonizmem a kreacjonizmem, natura życia biologicznego, etyczne aspekty inżynierii genetycznej. Pełnił funkcję prorektora ATK/UKSW (1996-1999). Jego najważniejsza praca naukowa to „Filozofia ewolucji i filozofia stwarzania” (1999).

ANNA LEMAŃSKA (ur. 1953) – profesor w zakresie filozofii związana z ATK/UKSW. Jej badania koncentrują się na pograniczu filozofii przyrody i nauk przyrodniczych. Wskazywała na potrzebę zachowania autonomii filozofii przyrody, sprzeciwiając się jej redukcji do filozofii przyrodoznawstwa. Określała siebie jako realistkę krytyczną, która postrzega rzeczywistość przyrodniczą poprzez zmysły i osiągnięcia nauk przyrodniczych, ale uznaje także istnienie rzeczywistości transcendentnej. Jednym z jej obszarów zainteresowań jest także relacja między przyrodą a matematyką. Obecnie na emeryturze.

JAN KROKOS (ur. 1952) – filozof, teolog i duchowny katolicki. Przez wiele lat pełnił funkcję prodziekana i dziekana WFCH ATK/UKSW. Profesor nauk humanistycznych. Koncentruje się na następujących zagadnieniach: procesy poznawcze i ich podstawy filozoficzne, natura i funkcje języka w kontekście filozoficznym, klasyczne rozumienie naukowości w filozofii, fenomenologia, teorie świadomości. Jego najważniejsza praca to „Odsłanianie intencjonalności” (2013), w której porusza kwestie związane z intencjonalnością, czyli filozoficzną teorią, wedle której akty psychiczne są skierowane na jakiś przedmiot. Obecnie na emeryturze.