Abstrakt

Jak i dlaczego powstał Wszechświat? Problem z naukowym wyjaśnieniem istnienia Wszechświata polega na tym, że zakłada ono pewną fizyczną przyczynę jego istnienia. Ale jakakolwiek fizyczna przyczyna Wszechświata musi być częścią Wszechświata, którego zaistnienie ma wyjaśnić. Z tego powodu każde czysto naukowe wyjaśnienie istnienia Wszechświata jest skazane na zapętlenie. Być może żadna teoria naukowa nie może przerzucić mostu pomiędzy absolutną nicością a istniejącym już Wszechświatem.
Okazuje się jednak, że gdy metafizyczne pytanie typu: dlaczego istnieje Wszechświat? zamienimy na „bardziej naukowe”: w jaki sposób powstał (mógł powstać) Wszechświat?, to mamy szansę na gruncie fizyki przedstawić współczesną wersję „historii” powstania Wszechświata. Kosmolog Lawrence M. Krauss twierdzi, że w tym celu wystarczy porzucić mętne – z punktu widzenia fizyki – pojęcie absolutnej nicości i za punkt wyjścia uznać fizyczną próżnię. Ponieważ – jak wynika z mechaniki kwantowej – kwantowa próżnia to dalece nie to samo co nicość metafizyczna (według mechaniki kwantowej czas i przestrzeń mogły powstać spontanicznie, a nawet, być może, spontanicznie powstały same prawa natury), możliwe jest – w świetle naszej współczesnej wiedzy – powstanie Wszechświata z „niczego”.