STATUS PRAWNY „ZASTRZEŻEŃ” DO DWUSTRONNYCH UMóW MIęDZYNARODOWYCH NA PRZYKŁADZIE TRAKTATU O TRWAŁEJ NEUTRALNOŚCI I FUNKCJONOWANIU KANAŁU PANAMSKIEGO Z 7 WRZEŚNIA 1977 R.

Łukasz Rupniak

doi:10.21697/zp.2023.23.1.07

Opublikowane: 2023-05-06

Tom 23 Nr 1 (2023)

STATUS PRAWNY „ZASTRZEŻEŃ” DO DWUSTRONNYCH UMóW MIęDZYNARODOWYCH NA PRZYKŁADZIE TRAKTATU O TRWAŁEJ NEUTRALNOŚCI I FUNKCJONOWANIU KANAŁU PANAMSKIEGO Z 7 WRZEŚNIA 1977 R.

Łukasz Rupniak

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.1.07

Abstrakt

Dnia 7 września 1977 r. Stany Zjednoczone i Panama zawarły Traktat o trwałej neutralności i funkcjonowaniu Kanału Panamskiego. Stanowi on interesujący przedmiot badań dla prawników, przede wszystkim za przyczyną czterech „zastrzeżeń”, które Stany Zjednoczone do niego złożyły – „zastrzeżeń” do dwustronnej umowy międzynarodowej.

Definicję zastrzeżenia zawiera art. 2 ust. 1 lit. d Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 23 maja 1969 r., którą można obecnie uznać za powszechnie obowiązującą normę prawa zwyczajowego. Amerykańskie „zastrzeżenia” przedstawiają pewne podobieństwa do zastrzeżeń w rozumieniu prawa traktatów. Podobieństwa te mogą być jednak pozorne, gdyż składanie zastrzeżeń wydaje się możliwe jedynie w przypadku wielostronnych umów międzynarodowych.

Analiza genezy instytucji zastrzeżenia, norm prawa traktatów, ze szczególnym uwzględnieniem Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów oraz stanowiska doktryny prawa traktatów, choć ta ostatnia nie jest jednolita, potwierdza tezę, zgodnie z którą zastrzeżenia mogą być składane jedynie do wielostronnych umów międzynarodowych. Stanowisko takie potwierdza również praktyka państw, w tym Stanów Zjednoczonych i Panamy.

„Zastrzeżenia” strony amerykańskiej nie mogą więc stanowić zastrzeżeń w rozumieniu prawa traktatów i należy je uznać za nową ofertę negocjacyjną, przyjętą przez drugą umawiającą się stronę.

Słowa kluczowe:

prawo traktatów;, zastrzeżenia;, dwustronne umowy międzynarodowe;, traktaty dwustronne.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rupniak, Łukasz. (2023). STATUS PRAWNY „ZASTRZEŻEŃ” DO DWUSTRONNYCH UMóW MIęDZYNARODOWYCH NA PRZYKŁADZIE TRAKTATU O TRWAŁEJ NEUTRALNOŚCI I FUNKCJONOWANIU KANAŁU PANAMSKIEGO Z 7 WRZEŚNIA 1977 R. Zeszyty Prawnicze, 23(1), 163–183. https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.1.07

Cited by / Share

Bibliografia

Antonowicz L., Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 2013.
Google Scholar

Aust A., Modern Treaty Law and Practices, Cambridge 2000.
Google Scholar

Aust A., Vienna Convention on the Law of Treaties (1969), Max Planck Encyclopedias of International Law, www.opil.ouplaw.com (dostęp 17 grudnia 2021 r.).
Google Scholar

Burek W., Potencjał Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów w przeciwdziałaniu problematycznym zastrzeżeniom, składanym do traktatów z dziedziny ochrony praw człowieka, [w:] 40 lat minęło – praktyka i perspektywy Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, red. Z. Galicki, T. Kamiński, K. Myszona-Kostrzewa, Warszawa 2009, s. 307-320.
Google Scholar

Czapliński W., Podstawowe zagadnienia prawa międzynarodowego. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Google Scholar

Durdieniewski W.N., Kryłow S.B., Podręcznik prawa międzynarodowego, Warszawa 1950.
Google Scholar

Edwards R.W. Jr, Reservations to Treaties, «Michigan Journal of International Law» 10.2/1989, s. 362-405.
Google Scholar

Fitzmaurice M., The Practical Working of the Law of Treaties, [w:] International Law, red. M.D. Evans, Oxford 2010, s. 172-183. DOI: https://doi.org/10.1093/he/9780199565665.003.0007
Google Scholar

Fitzmaurice M., Treaties, [w:] Max Planck Encyclopedias of International Law, www.opil.ouplaw.com (dostęp 15 grudnia 2021 r.).
Google Scholar

Frankowska M., Umowy międzynarodowe. Wprowadzenie do prawa traktatów, Warszawa 1972.
Google Scholar

Góralczyk W., Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 1998.
Google Scholar

Henkin L., International law. Sources and materials, West Group 1993.
Google Scholar

Klafkowski A., Symonides J., Frelek R., Gilas J., Perczyński M., Encyklopedia prawa międzynarodowego i stosunków międzynarodowych, Warszawa 1976.
Google Scholar

Kozak I., Stasiak K., Staszewski W., Ewolucja statusu prawnego Kanału Panamskiego, [w:] Państwo i terytorium w prawie międzynarodowym, red. J. Menkes, E. Cała-Wacinkiewicz, Warszawa 2015, s. 291-315.
Google Scholar

Kwiecień R., Kodyfkacja prawa traktatów, prawo traktatowe i prawo zwyczajowe a rozwój prawa międzynarodowego. W 50. rocznicę przyjęcia Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów, [w:] 100 lat polskiej praktyki traktatowej, t. II, red. E. Borowska, J. Juchniewicz, J. Krawczyk-Grzesiowska, K. Marciniak, Warszawa 2020, s. 22-36.
Google Scholar

Lachs M., Umowy wielostronne, Warszawa 1958.
Google Scholar

Nahlik S., Kodeks prawa traktatów, Warszawa 1976.
Google Scholar

Owen M., Reservations to Multilateral Treaties, «Te Yale Law Journal» 38.8/1929, s. 1086-1114. DOI: https://doi.org/10.2307/790462
Google Scholar

Pellet A., The ILC Guide to Practice on Reservations to Treaties: A General Presentation by the Special Rapporteur, «The European Journal of International Law» 24.4/2013, s. 1061-1097. DOI: https://doi.org/10.1093/ejil/cht067
Google Scholar

Rousseau Ch., Droit international public, Introduction et sources, Paris 1970.
Google Scholar

Shaw M.N., International law, Cambridge 2008. DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511841637
Google Scholar

Sinclair I.M., Te Vienna Convention on the Law of Treaties, Manchester 1973.
Google Scholar

Szafarz R., Zastrzeżenia do traktatów wielostronnych, Warszawa 1974.
Google Scholar

Villiger M.E., Customary International Law and Treaties. A Study of their Interactions and Interrelations with Special Consideration of the 1969 Vienna Convention on the Law of Treaties, Dordrecht-Boston-Lancaster 1985.
Google Scholar

Wyrozumska A., Umowy międzynarodowe. Teoria i praktyka, Warszawa 2006.
Google Scholar