POLSKI MODEL TESTU WYPŁACALNOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA KONFLIKTEM AGENCYJNYM POMIĘDZY CZŁONKAMI ZARZĄDU PROSTEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ A JEJ WIERZYCIELAMI

Paweł Ochmann

Opublikowane: 2023-10-05

Tom 23 Nr 3 (2023)

POLSKI MODEL TESTU WYPŁACALNOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA KONFLIKTEM AGENCYJNYM POMIĘDZY CZŁONKAMI ZARZĄDU PROSTEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ A JEJ WIERZYCIELAMI

Paweł Ochmann

Abstrakt

Wejście w życie przepisów statuujących prostą spółkę akcyjną wprowadziło do polskiego porządku prawnego bezprecedensowe zmiany i rozwiązania. Odejście od kapitału zakładowego, który dotychczas postrzegany mógł być jako fundament konstrukcji polskich spółek kapitałowych i systemu ochrony wierzycieli, spowodowało wątpliwości dotyczące potencjalnego zagrożenia wierzycieli. Ich pozycję można analizować przez pryzmat teorii agencji, której zastosowanie wpisuje się w nurt ekonomicznej analizy prawa. W świetle teorii agencji można zaryzykować twierdzenie, że konﬂikt agencyjny z udziałem wierzycieli ulega intensyfikacji w prostej spółce akcyjnej. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja prawidłowości tak postawionej tezy i wyjaśnienie charakteru konﬂiktu agencyjnego pomiędzy członkami zarządu a wierzycielami PSA, a także zbadanie testu wypłacalności jako instrumentu służącego zarządzaniu takim konﬂiktem agencyjnym. Dla realizacji tak postawionego celu zbadany zostanie konﬂikt agencyjny i przeanalizowana zostanie natura prostej spółki akcyjnej wraz z instytucją testu wypłacalności. Stanowi ona bowiem mechanizm, za pomocą którego w założeniu ustawodawcy chronieni mają być wierzyciele PSA. W dalszej części test wypłacalności zostanie poddany konfrontacji ze skutkami zakreślonego wcześniej konﬂiktu agencyjnego. W zakończeniu niniejszy artykuł, wykorzystując zaproponowane autorskie rozumienie pojęcia „zarządzania konﬂiktem agencyjnym”, udziela odpowiedzi na pytanie, czy instytucja testu wypłacalności stanowi użyteczny instrument zarządzania tym konﬂiktem.

Słowa kluczowe:

prosta spółka akcyjna, test wypłacalności, teoria agencji, ochrona wierzycieli, ekonomiczna analiza prawa

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ochmann, P. (2023). POLSKI MODEL TESTU WYPŁACALNOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA KONFLIKTEM AGENCYJNYM POMIĘDZY CZŁONKAMI ZARZĄDU PROSTEJ SPÓŁKI AKCYJNEJ A JEJ WIERZYCIELAMI. Zeszyty Prawnicze, 23(3), 185–224. Pobrano z https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/zp/article/view/13251

Cited by / Share

Bibliografia

Armour J., Hansmann H., Kraakman R., Agency Problems and Legal Strategies,[w:] R. Kraakman, J. Armour, P. Davies, L. Enriques, H. Hansmann, G. Hertig, K. Hopt, H. Kanda, M. Pargendler, W.-G. Ringe, E. Rock, The Anatomy of Corporate Law A Comparative and Functional Approach, Oxford University Press 2017, s 29-48.
Google Scholar

Bełdowski J., Metelska-Szaniawska K., Ekonomiczna analiza prawa (Law & Economics) – wprowadzenie, [w:] Ekonomiczna analiza prawa, red. R. Cooter, T. Ullen, (tłum: J. Bełdowski, i in.), Warszawa 2011.
Google Scholar

Bieniak M., Dualny i monistyczny system organów spółki na przykładzie prostej spółki akcyjnej, [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, I, Warszawa 2020, s. 309-314.
Google Scholar

Cooter R., Ullen T., Ekonomiczna analiza prawa (tłum: J. Bełdowski, i in.), Warszawa 2011.
Google Scholar

Dumkiewicz M., komentarz do art. 30015 [w:] Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, red. A. Kidyba, M. Dumkiewicz, «LEX/el.» 2022.
Google Scholar

Herbet A., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015, s. 209-390.
Google Scholar

Herbet A., Wielgat N., Solvency Test in Polish Simple Joint-Stock Company: A Review and Comparative Analysis, «Review of European and Comparative Law» 47.4/2021, s. 207-233.
Google Scholar

Ignaczak A., Instrumenty ochrony wierzycieli prostej spółki akcyjnej, «Przegląd Prawa Handlowego» 8/2021, s. 10-18.
Google Scholar

Jensen M.C., Meckling W.H., Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure, «Journal of Financial Economics» 3.3/1976, s. 305-360.
Google Scholar

Kappes A., Prosta spółka akcyjna – czy rzeczywiście prosta i czy potrzebna? Uwagi do projektu nowelizacji Kodeksu spółek handlowych, wprowadzającego prostą spółkę akcyjną (projektowane art. 3001-300121 k s h ), «Przegląd Prawa Handlowego» 5/2019, s. 10-16.
Google Scholar

Kędzierski D. van, W sprawie właściwej domeny prawa spółek kapitałowych, «Przegląd Prawa Handlowego» 10/2017, s. 53-58.
Google Scholar

Kędzierski D. van, Geneza zasad ochrony wierzycieli spółek kapitałowych, «Transformacje Prawa Prywatnego» 1/2018, s. 5-52.
Google Scholar

Kędzierski D. van, Krytycznie o modelu ochrony wierzycieli prostej spółki akcyjnej, «Przegląd Prawa Handlowego» 8/2021, s. 19-24.
Google Scholar

Keler G., komentarz do art. 30015 k.s.h., [w:] Prosta spółka akcyjna Komentarz, red. R. Adamus, P. Malinowski, «LEX/el.» 2021.
Google Scholar

Komarnicki I., Ograniczenia wypłat na rzecz akcjonariuszy w prawie europejskim, [w:] Europejskie prawo spółek, I, Instytucje prawne dyrektywy kapitałowej, red. M. Cejmer, J. Napierała, T. Sójka, Kraków 2004, s. 111- 123.
Google Scholar

Kozieł G., Prosta spółka akcyjna Komentarz do art. 3001-300134 k.s.h , «Legalis/el.» 2020.
Google Scholar

Mazgaj M., komentarz do art. 30015 k.s.h., [w:] Kodeks spółek handlowych Komentarz, red. Z. Jara, «Legalis/el.» 2022.
Google Scholar

Michalski M., komentarz do art. 344 k.s.h., [w:] Kodeks spółek handlowych, III, Komentarz do art. 301- 490, red. A. Kidyba, J. Frąckowiak, K. Kopaczyńska-Pieczniak, «LEX/el.» 2020.
Google Scholar

Mitnick B.M., The Theory of Agency: Te Policing “Paradox” and Regulatory Behavior, «Public Choice» 24/1975, s. 27-42.
Google Scholar

Nowacki A., Struktura majątkowa projektowanej prostej spółki akcyjnej, «Przegląd
Google Scholar

Prawa Handlowego» 4/2018, s. 4-18.
Google Scholar

Ochmann P., Rozważania na temat charakteru prawnego uchwały spółki kapitałowej, «Zeszyty Prawnicze» 18.4/2018, s. 109-152.
Google Scholar

Ochmann P., Wybrane modele odpowiedzialności członków zarządu jako instrumenty zarządzania konﬂiktami agencyjnymi pomiędzy członkami zarządu spółki kapitałowej a jej wierzycielami w prawie polskim, Warszawa 2022.
Google Scholar

Okolski J., Strzelecka S., Nowy typ spółki kapitałowej – prosta spółka akcyjna, «Przegląd Prawa Handlowego» 8/2021, s. 4-9.
Google Scholar

Okolski J., Strzelecka S., Nowy typ spółki kapitałowej – prosta spółka akcyjna, [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, I, Warszawa 2020, s. 924-933.
Google Scholar

Opalski A., Kapitał zakładowy Zysk Umorzenie, Warszawa 2002.
Google Scholar

Opalski A., Kapitał zakładowy: skuteczny instrument ochrony wierzycieli czy przestarzała koncepcja prawna? Próba porównania modeli ochrony wierzycieli w prawie państw europejskich i Stanów Zjednoczonych, «Kwartalnik Prawa Prywatnego» 2/2004, s. 435-509.
Google Scholar

Opalski A., Kilka uwag na temat reformy spółki z o o i jej kontrowersyjnej krytyki, «Przegląd Prawa Handlowego» 9/2011, s. 11-14.
Google Scholar

Opalski A., Prosta spółka akcyjna – nowy typ spółki handlowej (część I), «Przegląd Prawa Handlowego» 11/2019, s. 5-15.
Google Scholar

Opalski A., Reforma kapitału zakładowego spółek akcyjnych – implementacja dyrektywy 2006/68/WE do prawa polskiego, «Przegląd Prawa Handlowego» 9/2008, s. 4-12.
Google Scholar

Posner R., Economic Analysis of Law, Austin, 2007.
Google Scholar

Prager I., Doradcy inwestorów do spraw głosowania (proxy advisors), Warszawa 2019.
Google Scholar

Romanowski M., Metoda Einsteina i księdza Twardowskiego jako sposób analizy koncepcji prostej spółki akcyjnej, «Monitor Prawa Handlowego» 2/2016, s. 44-48.
Google Scholar

Romanowski M., Trudna spółka akcyjna – czyli co św Tomasz z Akwinu i zespół rockowy TSA pomyśleliby o prostej spółce akcyjnej, «Monitor Prawa Handlowego» 4/2017, s. 43-48.
Google Scholar

Ross S.A., Te Economic Teory of Agency: Te Principal’s Problem, «The American Economic Review» 63.2/1973, s. 134-139.
Google Scholar

Słup P., Odpowiedzialność wyrównawcza członków organów spółek kapitałowych, «Przegląd Prawa Handlowego» 12/2022, s. 28-37.
Google Scholar

Sobolewski P., Środki prawne ochrony wierzycieli spółek kapitałowych, «Przegląd Prawa Handlowego» 5/2011, s. 14-26.
Google Scholar

Sobolewski P., W sprawie przyszłości kapitału zakładowego i innych środków ochrony wierzycieli spółek z o o., «Przegląd Prawa Handlowego» 9/2011, s. 52-54.
Google Scholar

Szczepańska-Leśniewska K., Ochrona kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej, «Przegląd Prawa Handlowego» 11/2021, s. 47-55.
Google Scholar

Szumański A., [w:] Prawo spółek, red. W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Warszawa 2018, s. 734.
Google Scholar

Wawer M., komentarz do art. 30015 § 5 k.s.h., [w:] J. Bieniak, M. Bieniak, G. Nita-Jagielski, K. Oplustil, R. Pabis, A. Rachwał, M. Spyra, M. Tofel, M. Wawer, R. Zawłocki, Kodeks spółek handlowych Komentarz, Warszawa 2022, dostępny w Systemie Informacji Prawnej Legalis,
Google Scholar

Wiórek P.M., O braku potrzeby wprowadzenia prostej spółki akcyjnej (PSA) z perspektywy prawnoporównawczej, «Przegląd Prawa Handlowego» 5/2019, s. 4-9.
Google Scholar

Woźniak B., komentarz do art. 30015 k.s.h., [w:] Prosta spółka akcyjna Komentarz, red. M. Kożuchowski, M. Macieszczak, B. Woźniak, «Lex/el.» 2021.
Google Scholar

Żurek M., Reforma regulacji prawnej kapitału zakładowego spółki z ograniczoną
Google Scholar

odpowiedzialnością Problematyka ochrony wierzycieli, Warszawa 2018.
Google Scholar