https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.4.01
Podstawowym środkiem regresu poręczyciela we współczesnych kodyfikacjach europejskich jest cesja legalna, tj. przejście z mocy prawa roszczenia wierzyciela do dłużnika głównego na poręczyciela, który spłacił dług. W kodyfikacji austriackiej i niemieckiej jest to jedyny środek regresu, przysługujący poręczycielowi niezależnie od jakiejkolwiek relacji kontraktowej, łączącej go z dłużnikiem, podczas gdy kodeks francuski przyznał mu instrument alternatywny, jakim jest samoistne roszczenie do dłużnika o zwrot kosztów. Autorzy kodeksu francuskiego, jak postaram się pokazać, oparli ten środek regresu na modelu rzymskich skarg ze zlecenia oraz z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia. Jest on w pełni zgodny z rzymską konstrukcją poręczenia jako zobowiązania do zapłaty długu cudzego, tj. ciążącego na dłużniku głównym. Cesja legalna wykształciła się natomiast dopiero w doktrynie osiemnastowiecznej, jako ostatni etap rozwoju, w którym przyznano poręczycielowi możliwość nabycia od wierzyciela w drodze czynności prawnej roszczeń do dłużnika głównego i to już po spłacie należności. Możliwość ta była trudna do pogodzenia z zasadą, że spłata długu nawet przez osobę trzecią prowadzi do wygaśnięcia wierzytelności, przy jednoczesnym założeniu, że poręczyciel spłaca dług obciążający dłużnika głównego. W artykule przedstawiam historię wysiłków podejmowanych przez jurystów od czasów rzymskich, przez średniowiecze, po usus modernus pandectarum, zmierzających do przezwyciężenia tych trudności. Do XVIII w. proponowane przez prawników strategie polegały na obejściu tej ostatniej zasady, podczas gdy doktryna kodyfikacyjna, zwłaszcza francuska i niemiecka, zdecydowała się na przełamanie tej pierwszej. W nauce austriackiej przyjęła się natomiast opinia, że poręczyciel spłaca dług materialnie cudzy, lecz formalnie własny, a tym samym pozostawia w mocy wierzytelność główną.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
English
Język Polski