RELACJONOWANIE PRZEZ MEDIA PRZEBIEGU PROCESU KARNEGO – ZAGADNIENIA WYBRANE

Malwina Treder

doi:10.21697/zp.2025.25.1.07

Opublikowane: 2025-03-28

Tom 25 Nr 1 (2025)

RELACJONOWANIE PRZEZ MEDIA PRZEBIEGU PROCESU KARNEGO – ZAGADNIENIA WYBRANE

Malwina Treder

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2025.25.1.07

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest analiza przepisów związanych ze standardami relacjonowania procesów karnych przez media oraz odpowiedź na pytanie, czy obowiązujące w Polsce ramy prawne uwzględniają poszanowanie podstawowych zasad procesu karnego, jakimi są domniemanie niewinności i jawności rozprawy, potrzeba informowania społeczeństwa przez media na temat spraw budzących zainteresowanie oraz ochrona praw wszystkich uczestników postępowania. Z uwagi na fakt, że z roku na rok mass media coraz częściej zajmują się przekazywaniem informacji na temat procesów skupiających zainteresowanie społeczeństwa niniejszy artykuł stanowi istotne opracowanie z punktu widzenia praktyki, które odwołuje się zarówno do przepisów ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, jak i ustawy z 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe. W pierwszej kolejności omówione zostały zasada domniemania niewinności oraz zasada jawności z odwołaniem nie tylko do przepisów kodeksu postępowania karnego, lecz także Konstytucji RP i aktów prawa międzynarodowego. Następnie szczegółowo omówiony został art. 357 k.p.k., w którym zawarte zostały zasady uczestnictwa przedstawicieli mediów w rozprawach sądowych, z uwzględnieniem zmian wprowadzonych nowelizacją z 5 sierpnia 2016 r. Zmiana przepisów miała istotny wpływ na ułatwienie możliwości relacjonowania przez dziennikarzy poszczególnych procesów, w szczególności tych, które cieszyły się dużym zainteresowaniem w społeczeństwie. Jednocześnie wpłynęło to pozytywnie na realizację zasady jawności rozprawy. W kolejnej części artykułu omówiony został art. 13 pr. pras., w którym został zawarty zakaz wypowiadania opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji oraz publikacjiwizerunku i innych danych osobowych osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również świadków i pokrzywdzonych. Zwieńczenie artykułu stanowią wnioski autorki dotyczące omawianych przepisów.

Słowa kluczowe:

polskie postępowanie karne, polskie prawo prasowe, media, dziennikarze, etyka dziennikarska

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Treder, M. (2025). RELACJONOWANIE PRZEZ MEDIA PRZEBIEGU PROCESU KARNEGO – ZAGADNIENIA WYBRANE. Zeszyty Prawnicze, 25(1), 135–160. https://doi.org/10.21697/zp.2025.25.1.07

Cited by / Share

Bibliografia

Augustyniak A., Komentarz do art. 13, [w:] Prawo prasowe. Komentarz3, red. B. Kosmus, G. Kuczyński, Warszawa 2018, «Legalis», teza V.D.5.
Google Scholar

Brzozowska-Pasieka M., Komentarz do art. 13, [w:] M. Olszyński, J. Pasieka, M. Brzozowska-Pasieka, Prawo prasowe. Komentarz praktyczny, Warszawa 2018, «Lex», teza 1.
Google Scholar

Brzozowski S., Rejestracja rozprawy głównej przez przedstawicieli środków masowego przekazu (art. 357 k.p.k.), «Palestra» 3/2018, s. 52-61.
Google Scholar

Brzozowski S., Zezwolenie na utrwalenie obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy głównej przez przedstawicieli środków masowego przekazu, «Kwartalnik Sądowy Apelacji Gdańskiej» 3/2017, s. 79-101.
Google Scholar

Drajewicz D., Postępowanie karne przed sądem I instancji w świetle ustaw nowelizujących z 11.3.2016 r. i 10.6.2016 r., «Monitor Prawniczy» 2/2017, s. 67-78.
Google Scholar

Florczak-Wątor M., Komentarz do art. 42, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz2, red. P. Tuleja, Warszawa 2023, «Lex», teza 1.
Google Scholar

Golik C., Pozaprocesowe skutki przedstawienia zarzutu popełnienia przestępstwa, «Prokuratura i Prawo» 6-7/2019, s. 81-137.
Google Scholar

Grubalska A., Sprzeciwienie się prokuratora a sprzeciw w procesie karnym, «Przegląd Sądowy» 4/2020, s. 47-59.
Google Scholar

Jarzęcka-Siwik E., Ograniczenie dostępu do informacji publicznej o przebiegu postępowania karnego, «Prokuratura i Prawo» 3/2005, s. 74-95.
Google Scholar

Jasiński W., Komentarz do art. 357 [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz,
Google Scholar

red. J. Skorupka, Warszawa 2023, «Legalis», teza nr III.3.
Google Scholar

Kakareko K., Sobczak J., Ramy prawne działalności sprawozdawców sądowych w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, «Studia Medioznawcze» 4/2020, s. 767-807.
Google Scholar

Kicior B., Po co nam media – po co my mediom? Funkcje i oddziaływanie mediów masowych w społeczeństwie, «Konteksty Społeczne» 6.11/2018, s. 55-63.
Google Scholar

Kolendowska-Matejczuk M., Publikowanie w mediach danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze pod kontrolą sądu. Zmiany w prawie prasowym, «Palestra» 5-6/2012, s. 93-100.
Google Scholar

Koper R., Jawność rozprawy głównej w procesie karnym w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego z 2016 roku, «Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny» 2/2018, s. 75-87.
Google Scholar

Koper R., Zakres obowiązywania zakazu prasowej publikacji danych osobowych
Google Scholar

i wizerunku a proces karny (cz. II), «Palestra» 9-10/2005, s. 44-57.
Google Scholar

Kosmaty P., Sprawozdawczość sądowa w świetle prawa prasowego, «Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały» 1.20/2017, s. 71-93.
Google Scholar

Kulesza C., Komentarz do art. 357, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz3, red. K. Dudka, Warszawa 2023, «Lex», teza nr 7.
Google Scholar

Kwarciana K., Jawność postępowania karnego z perspektywy bezpieczeństwa prawnego w świetle nowelizacji art. 357 k.p.k. z dnia 10 czerwca 2016 roku, «Roczniki Nauk Prawnych» 2/2017, s. 61-75.
Google Scholar

Lis W., Komentarz do art. 13, [w:] W. Lis, P. Wiśniewski, Z. Husak, Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2012, «Legalis», teza VII.1.
Google Scholar

Łoszewska-Ołowska M., Komentarz do art. 13, [w:] Prawo prasowe. Komentarz, red. M. Zaremba, Warszawa 2018, «Lex», tezy I.1, I.2.
Google Scholar

Morgała D., Ujawnienie danych osobowych i wizerunku sprawcy przestępstwa, «Prokuratura i Prawo» 3/2013, s. 78-95.
Google Scholar

Morgała D., Zezwolenie na ujawnienie wizerunku osoby, przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, «Przegląd Sądowy» 2/2014, s. 106-119.
Google Scholar

Rajkowska M., Ochrona wizerunku i nazwiska osoby skarżonej w polskim prawie prasowym, «Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego» 3/2019, s. 204-210.
Google Scholar

Siostrzonek-Sergie A., Udział przedstawicieli mediów w jawnej rozprawie a prawo do prywatności pokrzywdzonego, «Palestra» 11/2017, s. 56-66.
Google Scholar

Skorupka J., Komentarz do art. 5, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz6, red. J. Skorupka, Warszawa 2023, «Legalis», teza nr I.A.1.
Google Scholar

Skorupka J., Komentarz do art. 355, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz6, red. J. Skorupka, Warszawa 2023, «Legalis», teza nr I.2.
Google Scholar

Smardz E., Zasada domniemania niewinności a dziennikarska sprawozdawczość sądowa, «Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych» 1/2021, s. 33-45.
Google Scholar

Sowała M., Osoba podejrzana w polskim procesie karnym, czyli gdy niepewność jest gorsza od najgorszej prawdy. Analiza zagadnienia w świetle dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1919 oraz w ujęciu wiktymologicznym, «Studia Prawnoustrojowe» 50/2020, s. 413-426.
Google Scholar

Sowała M., Udział mediów w rozprawie w procesie karnym jako wyraz społecznej kontroli wymiaru sprawiedliwości, «Palestra» 1/2024, s. 72-89.
Google Scholar

Stefański R.A., Zabłocki S., Komentarz do art. 357, [w:] Kodeks postępowania karnego, t. III, Komentarz do art. 297-424, red. R.A. Stefański, S. Zabłocki, Warszawa 2021, «Lex», teza nr 6.
Google Scholar

Świecki D., Komentarz do art. 357, [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego, t. I, Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, Warszawa 2023, «Lex», teza nr 11.
Google Scholar

Tomkiewicz M., Udział przedstawiciela społecznego w procesie karnym, «Prokuratura i Prawo» 7-8/2012, s. 107-121.
Google Scholar

Warecka K., Strasburg: losowy wybór dziennikarzy wpuszczonych na salę rozpraw
Google Scholar

nie ogranicza wolności wypowiedzi. Axel Springer AG przeciwko Niemcom – decyzja ETPC z dnia 13 marca 2012 r., skarga nr 44585/10, «Lex/el.» 2014.
Google Scholar

Ważny A., Komentarz do art. 357, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2023, teza nr II.1.
Google Scholar

Wiktorzak K., System ochrony świadka w polskim procesie karnym, s. 26, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/7653/1/K_Wiktorzak_System_ochrony_swiadka_w_polskim_procesie_karnym.pdf
Google Scholar

Zimna M., Publiczność rozprawy w postępowaniu karnym a jej ograniczenia w związku z ogłoszeniem stanu epidemii, «Ius Novum» 2/2021, s. 95-112.
Google Scholar