LEGAL ASPECTS OF REMEDIATION OF CONTAMINATED POST-INDUSTRIAL REAL ESTATE AS INVESTMENT LAND, ON THE EXAMPLE OF POLAND AND GEORGIA

Lucyna Staniszewska; Ucha Zakashvili

doi:10.21697/zp.2025.25.1.08

Published: 2025-03-28

Vol. 25 No. 1 (2025)

Prawne aspekty remediacji zanieczyszczonych nieruchomości poprzemysłowych jako terenów inwestycyjnych na przykładzie Polski i Gruzji

Lucyna Staniszewska

, Ucha Zakashvili

Zeszyty Prawnicze

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2025.25.1.08

Abstract

W opracowaniu przedstawiono zagadnienia prawne dotyczące gruntów, które zostały w różnym stopniu zanieczyszczone przez działalność człowieka. Za obszary zanieczyszczone uważa się w szczególności dawne obszary intensywnego użytkowania przemysłowego, wysypiska odpadów. Rekultywacja wcześniej zanieczyszczonych obszarów pomaga uzupełnić tereny miejskie, aby stworzyć więcej otwartych i publicznych przestrzeni, zapewnić lokalne usługi i zmniejszyć potrzebę przesiedleń, a także zapewnić większą odporność na przyszły rozwój. Sprostanie tym głównym wyzwaniom na drodze do „budowania lepszej przyszłości” wymaga inwestycji w zrównoważoną i zieloną rewitalizację oraz budowę nowej infrastruktury miejskiej. W związku z tym zmiana przeznaczenia zanieczyszczonych obszarów na potrzeby planowania urbanistycznego może nie tylko rozwiązać problemy z przeszłości, ale także pomóc w stworzeniu nowych możliwości dla zdrowych i zrównoważonych miast w przyszłości. Problem zanieczyszczonych gruntów jest jednym z głównych wyzwań polityki ochrony środowiska we współczesnym świecie – z technicznego, finansowego i przede wszystkim prawnego punktu widzenia. Remediacja terenów zanieczyszczonych zazwyczaj wiąże się ze znacznymi kosztami, co naturalnie pociąga za sobą znaczne problemy w realizacji tych obowiązków przez osoby, które zamierzają zmienić sposób użytkowania takich gruntów. Artykuł wskazuje na wybrane problemy wynikające z regulacji prawnych dotyczących remediacji zanieczyszczonych gruntów. Nawet jeśli można zidentyfikować podmioty odpowiedzialne, w wielu przypadkach organy publiczne nie są w stanie faktycznie przeprowadzić remediacji ze względów ekonomicznych lub technicznych. W artykule zbadano obecne przepisy polskie i innych krajów postkomunistycznych, na przykładzie Gruzji, i wykazano, że są one nadal niewystarczające do ochrony przyszłych pokoleń korzystających z takich gruntów. W tym kontekście omówiono instrumenty prawne, takie jak prowadzenie ewidencji wskazującej na zanieczyszczenie, a także obowiązki prawne spoczywające na właścicielu gruntu, jak również na władzach lokalnych, na których terenie znajdują się takie nieruchomości. W rozważaniach wymieniono sposoby prowadzenia działań zapobiegawczych i naprawczych w odniesieniu do szkód środowiskowych, które wystąpiły lub mogą wystąpić, a także historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi, w tym kwestię remediacji, czyli procedury oczyszczania gruntów. Autorzy podejmują próbę oceny stanu prawnego, a także rozwiązania problemów związanych z nieudanym procesem remediacji skażonych gruntów.

Keywords:

prawne aspekty zanieczyszczenia nieruchomości, remediacja, skażenie historyczne, ochrona zasobów środowiska, projekty budowlane

Download files

PDF

Citation rules

Staniszewska, L., & Zakashvili, U. (2025). Prawne aspekty remediacji zanieczyszczonych nieruchomości poprzemysłowych jako terenów inwestycyjnych na przykładzie Polski i Gruzji. Zeszyty Prawnicze, 25(1), 161–187. https://doi.org/10.21697/zp.2025.25.1.08

Cited by / Share

References

Ahmad N., Zhu Y., IbrahimM., Waqas M., Waheed A., Development of a Standard Brownfeld Defnition, Guidelines, and Evaluation Index System for Brownfeld Redevelopment in Developing Countries: The Case of Pakistan, «Sustainability» 10(12)/2018. DOI: https://doi.org/10.3390/su10124347
Google Scholar

Burrows J., Former Industrial Areas (“Brownfelds”) in Tbilisi, 2017; https://tas. ge/DownloadServlet?downloadCase=56&docId=52056.
Google Scholar

de Sousa C., Brownfeld redevelopment versus greenfeld development: A private sector perspective on the costs and risks associated with brownfeld redevelopment in the Greater Toronto Area, «Journal of Environmental Planning and Management» 43/2000, pp. 831-853. DOI: https://doi.org/10.1080/09640560020001719
Google Scholar

Doliwa A., Konstrukcje cywilnoprawne w zakresie odpowiedzialności z tytułu szkód w środowisku i szkód spowodowanych oddziaływaniem na środowisko – wybrane zagadnienia, Warszawa 2012.
Google Scholar

Draniewicz B., Environmental bombs (land surface pollution) – knotty legal aspects, «Palestra» 11/2023, pp. 71-88.
Google Scholar

Draniewicz B., Odpowiedzialność za szkodę w środowisku w ustawie o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie – wybrane zagadnienia, «Monitor Prawniczy» 5/2008; http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?mod=m_artykuly&cid=20 &id=2128.
Google Scholar

Filipowicz T., Komentarz do art. 21, [w:] Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Komentarz, ed. T. Filipowicz, A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, Warszawa 2020.
Google Scholar

Gruszecki K., Komentarz do art. 335c, w: Prawo ochrony środowiska. Komentarz, ed. K. Gruszecki, Warszawa 2022.
Google Scholar

Janusz J., Ćwiek P., Remediacja historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi – procedury [Remediation of historical land surface contamination – procedures], «Lex/el.» 2023.
Google Scholar

Jerzmański J., Komentarz do art. 101h, [w:] Prawo ochrony środowiska. Komentarz, ed. M. Górski, M. Pchałek, W. Radecki, Warszawa 2019.
Google Scholar

Kabata-Pendias A., Piotrowska M., Podstawy oceny chemicznego zanieczyszczenia gleb. Metale ciężkie, siarka i WWA. Biblioteka Monitoringu Środowiska, PIOŚ, IUNG, Warszawa 1995.
Google Scholar

Kawęcka A., Prawno-środowiskowa problematyka inwestycji typu brownfeld. Nieruchomości poprzemysłowe, na których wystąpiło zanieczyszczenie powierzchni ziemi, «Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis» 10.2/2021, pp. 106-126.
Google Scholar

Kleta H., Ocena degradacji terenów uprzemysłowionych, Politechnika Śląska http://www.kleta.neostrada.pl/materialy/Ocena%20degradacji%20terenow%20uprze.pdf.
Google Scholar

Krupa-Dąbrowska R., Blok na skażonym gruncie to tykająca bomba ekologiczna, a prawo nie zawsze działa «Prawo.pl»; https://www.prawo.pl/biznes/budowa-mieszkan-na-skazonym-gruncie,511283.html.
Google Scholar

Kharebashvili M., Bioremediation of Oil-Contaminated Soils Using Microscopic Fungi: PhD Dissertation, Tbilisi 2008.
Google Scholar

Obłój K., Wąsowska A., Zarządzanie międzynarodowe, Warszawa 2014.
Google Scholar

Rakoczy B., Komentarz do ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, Warszawa 2008.
Google Scholar

Shavliashvili L., Kuchava G., Tabatadze M., Shubladze E., Arsenic contamination of natural waters, soils and food products in Georgia, «AiBi Revista de Investigación, Administración e Ingeniería», 2025/1/1. DOI: https://doi.org/10.15649/2346030X.3763
Google Scholar

Terelak H. et al, Monitoring chemizmu gleb ornych Polski w latach 2005-2007, Warszawa 2008.
Google Scholar

Tetrauli C., Ways and methods of waste management published post-conference presentation Ivane Javakhishvili Tbilisi State University Paata Gugushvili Institute of Economics International Scientific CONFERENCES „ECONOMY – XXI CENTURY”; http://www.conferenceconomics.tsu.ge/?mcat=&cat=pers&leng=eng&adgi=783&title=THE%20WAYS%20AND%20METHODS%20OF%20WASTE%20MANAGEMENT; [access 1 December 2023].
Google Scholar

Wałkowski D., Od rekultywacji do remediacji; 14.11.2013 https://codozasadypl/p/od-rekultywacji-do-remediacji.
Google Scholar