‘SOCIETAS LEONINA’ W POGLĄDACH ANTONIO GOMEZA ORAZ DAVIDA MEVIUSA I ICH ODBICIE WE WSPÓŁCZESNYM FRANCUSKIM PRAWIE CYWILNYM

Tomasz Palmirski

doi:10.21697/zp.2021.21.3.04

Opublikowane: 2021-09-25

Tom 21 Nr 3 (2021)

‘SOCIETAS LEONINA’ W POGLĄDACH ANTONIO GOMEZA ORAZ DAVIDA MEVIUSA I ICH ODBICIE WE WSPÓŁCZESNYM FRANCUSKIM PRAWIE CYWILNYM

Tomasz Palmirski

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.3.04

Abstrakt

Na gruncie prawa rzymskiego spółka, w której jeden wspólnik ponosił tylko straty, nie otrzymując żadnych zysków, zwana była societas leonina i była ona nieważna. W podobnym tonie wypowiadali się również przedstawiciele, powstałej w XI w. w Bolonii, szkoły glosatorów, a także powstałej w drugiej połowie XIII stulecia w Italii szkoły komentatorów (konsyliatorów). Również prawnicy działający w następnych stuleciach nie kwestionują nieważności tego typu spółki. Wyłomu w takim ugruntowanym postrzeganiu societas leonina dokonali dopiero żyjący w XVI w. Antonio Gomez oraz sto lat później jeden z przedstawicieli nowego kierunku badań nad prawem rzymskim – usus modernus pandectarum – David Mevius. Ich poglądy znalazły również odbicie we współcześnie obowiązującym kodeksie cywilnym we Francji. I tej właśnie problematyce poświęcony będzie niniejszy artykuł.

Słowa kluczowe:

prawo rzymskie; szkoła glosatorów; szkoła komentatorów (konsyliatorów); societas leonina; societas nummo uno; Antonio Gomez; David Mevius; usus modernus pandectarum; Jean Domat; Robert Josèphe Pothier; francuski kodeks cywilny.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Palmirski, T. (2021). ‘SOCIETAS LEONINA’ W POGLĄDACH ANTONIO GOMEZA ORAZ DAVIDA MEVIUSA I ICH ODBICIE WE WSPÓŁCZESNYM FRANCUSKIM PRAWIE CYWILNYM. Zeszyty Prawnicze, 21(3), 125–140. https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.3.04

Cited by / Share

Bibliografia

Antonius Gomezius, Commentariorum, variarumque resolutionum iuris civilis, communis et regis, Tomus secundus, Francofurti 1616.
Google Scholar

Arangio-Ruiz V., Istituzioni di diritto romano14, Napoli 1960.
Google Scholar

Arangio-Ruiz V., La Società in diritto Romano, Napoli 1950.
Google Scholar

Benincasa Z., Kontrakt spółki jako alternatywna dla pożyczki morskiej forma prawna finansowania handlu morskiego, «Zeszyty Prawnicze» 10.2/2010, s. 71-86. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2010.10.2.03
Google Scholar

Betti E., Istituzioni di diritto romano, II.1, Padova 1960.
Google Scholar

Blanch Nougués J.M., Reﬂexiones acerca de la ‘societas leonina’ en el Derecho Romano, «RIDA» 55/2008, s. 83-106.
Google Scholar

Bürge A., Römisches Privatrecht Rechtsdenken und gesellschafliche Verankerung
Google Scholar

Eine Einführung, Darmstadt 1999.
Google Scholar

Corpus Iuris Civilis Iustinianei, cum commentariis Accursii, scholiis Contii, et D Gothofredi lucubrationibus ad Accursium, in quibus Glossae obscuriores explicantur, similes & contrariae aﬀeruntur, vitiosae notantur Accesserunt Iacobi Cuiacii Paratitla in Pandectas & Codicem, Studio et opera Ioannis Fehi, Tomus hic Primus Digestum Vetum continent, Lugduni 1627, przedruk Osnabrück 1965.
Google Scholar

Cozian M., Viandier A., Droit des sociétés7, Paris 1994.
Google Scholar

David Mevius, Commentarii in Jus Lubecense libri quinque: ad explicationem ejusdem solidam […], Francofurti ad Moenum 1679.
Google Scholar

Garcia González J., Sociedad leonina, [w:] Homenaje al profesor García-Gallo, III, Madrid 1996, s. 285-294.
Google Scholar

Guarino A., Diritto privato romano10, Napoli 1994.
Google Scholar

Guarino A., La società col Leone, «Labeo» 18/1972, s. 72-77.
Google Scholar

Handbuch der Quellen und Literatur der neueren europäischen Privatrechtsgeschichte, II: Neuere Zeit (1500-1800) Das Zeitalter des gemeinen Rechts, 1: Wissenschaf, red. H. Coing, München 1976.
Google Scholar

Hausmaninger H., Selb W., Römisches Privatrecht4, Wien–Köln 1987.
Google Scholar

Hingst K.-M., Die ‘societas leonina’ in der europäischen Privatrechtsgeschichte, Berlin 2003.
Google Scholar

Honsell H., Römisches Recht2, Berlin–Heidelberg–New York 1992. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-662-02739-4
Google Scholar

Hugo Donellus, Opera Omnia, Commentariorum de iure civili, Tomus tertius, cum notis Osualdi Hilligeri accedunt summaria et castigations theologicae, Florentinae 1841.
Google Scholar

Jean Domat, Les loix civiles dans leur ordre naturel […], nouvelle édition, I, Paris 1703.
Google Scholar

Jörs P., Kunkel W., Wenger L., Römisches Recht4 (opr. H. Honsell, Th. Mayer-Maly, W. Selb), Berlin-Heidelberg-New York 1987.
Google Scholar

Juristen Ein biographisches Lexikon Von der Antike bis zum 20 Jahrhundert, red. M. Stolleis, München 1995.
Google Scholar

Kaser M., Das römische Privatrecht, I: Das altrömische, das vorklassische und klassische Recht2, München 1971.
Google Scholar

Lepargneur J., Société et Association, [w:] Traité Pratique de Droit Civil Français, red. M. Planiol, G. Ripert, XI: Contrats civils2, Paris 1954.
Google Scholar

Liebs D., Lateinische Rechtsregeln und Rechtssprichwörter4, München 1986.
Google Scholar

Litewski W., Rzymskie prawo prywatne5, Warszawa 2003.
Google Scholar

Manigk A., s.v. ‘Societas’, [w:] «RE» 3/1927, szp. 774.
Google Scholar

Merle P., Droit commercial Sociétés commerciales3, Paris 1992.
Google Scholar

Møller Jensen B., ‘Societas leonina’ or the lion’s share An analysis of Aesopica 149, Phaedrus I 5 and Babrius I 67, http.hprints.org/hprints-004-75199 (dostęp 14 grudnia 2020 r.).
Google Scholar

Müller-Gugenberger Ch., Bemerkungen zur ‘societas leonina’ Fabel-hafes im Gesellschafsrecht, [w:] Gesetzgebungstheorie, Juristische Logik, Zivil- und Prozeßrecht Gedächtnisschrif für Jürgen Rödig, red. U. Klug, Berlin–Heidelberg-New York 1978. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-642-95317-0_23
Google Scholar

Oeuvres de R -J Pothier, contenant les traités du droit français, nouvelle édition, red. M. Dupin Ainé, II, Bruxelles 1831.
Google Scholar

Oswaldus Hiligerius, Donellus enucleatus sive commentarii Hugonis Donelli de jure civili in compendium ita redacti ut verum nucleum contineat, jurisque artem, quae amplo verborum cortice in illis tecta, apertius exhibeant, Jenae 1611.
Google Scholar

Palmirski T., ‘Societas leonina’ w poglądach francuskich przedstawicieli tak zwanej eleganckiej jurysprudencji, [w:] ‘Semper fidelis’ Prace dedykowane pamięci Profesora Janusza Sondla, legendzie krakowskiego fakultetu prawniczego, red. D. Malec, Ł. Marzec, T. Palmirski, Kraków 2017, s. 289-295 (= «Miscelanea Historico-Iuridica» 17.2/2018, s. 175-188). DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2018.17.02.10
Google Scholar

Palmirski T., ‘Societas leonina’ w twórczości glosatorów, [w:] ‘Regnare, Gubernare, Administrare’. Z dziejów administracji, sądownictwa i nauki prawa Prace dedykowane Profesorowi Jerzemu Malcowi z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. S. Grodziski, A. Dziadzio, Kraków 2012, s. 181-189.
Google Scholar

Palmirski T., The ‘Societas leonina’ in the Work of Commentators, «Zeszyty Prawnicze» 18.4/2018, s. 247-258. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2018.18.3.09
Google Scholar

Poggi A., Il contratto di società in diritto romano classico, Roma 1972.
Google Scholar

Ripert G., Boulanger J., Traité de Droit Civil d’apres le Traité de Planiol, III: Suretés réelles. Publicité fonciéere, Contrats civils Principaux Contrats, Paris 1958.
Google Scholar

Ripert G., Roblot R., René M., Traité de droit commercial16, Paris 1996.
Google Scholar

Schulz F., Classical Roman Law, Oxford 1951.
Google Scholar

Seiler H.H., Utile per inutile non vitiatur Zur Teilungwirksamkeit von Rechtsgeschäfen im römischen Recht, [w:] Festschrif für Max Kaser zum 70 Geburstag, red. D. Medicus, H.H. Seiler, München 1976, s. 127-147.
Google Scholar

Sohm R., Institutionen Geschichte und System des römischen Privatrechts17, opr. L. Mitteis, L. Wenger, München-Leipzig 1923.
Google Scholar

Sójka-Zielińska K., Kodeks Napoleona. Historia i współczesność2, Warszawa 2008.
Google Scholar

Sójka-Zielińska K., Wielkie kodyfkacje cywilne. Historia i współczesność, Warszawa 2009, s. 175-258.
Google Scholar

Steier A., s.v. Löwe, [w:] Paulys Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaf, neue Bearbeitung begonnen von Georg Wissowa, XIII, Stuttgart 1926, szp. 985.
Google Scholar

Stintzing R. von, Geschichte der deutschen Rechtswissenschaf, II. 2: Hälfe des 17 Jahrhunderts, München-Leipzig 1884 (przedruk Aalen 1978). DOI: https://doi.org/10.1515/9783110680218
Google Scholar

Summa Azonis locuples iuris civilis thesaurus, Venetia 1566.
Google Scholar

Święcicka-Wystrychowska P., Kodeks Napoleona a prawo rzymskie, «Kwartalnik Prawa Prywatnego» 13.4/2004, s. 1095-1132.
Google Scholar

Talamanca M., Società in generale: Diritto romano, «ED» 42/1990.
Google Scholar

Wacke A., Plaudereien über den Löwen und seine Gesellschaf, «Rechtshistorisches Journal» 10/1991, s. 117-142.
Google Scholar

Wieacker F., Privatrechtsgeschichte der Neuzeit unter besonderer Berücksichtigung der deutschen Entwicklung2, Göttingen 1967.
Google Scholar

Wirth R., Oswald Hilliger – ein Jenaer Professorenleben, «Mitteilungen des Freiberger Altertumsvereins» 77/1996, s. 65-81.
Google Scholar

Wołodkiewicz W., Zabłocka M., Prawo rzymskie Instytucje4, Warszawa 2005.
Google Scholar

Zimmermann R., The Law of Obligations: Roman Fundations of the Civilian Tradition, Cape Town-Wetton-Johannesburg 1990.
Google Scholar