KONSTYTUCYJNE GWARANCJE OCHRONY JĘZYKA PAŃSTWOWEGO A PRAWA MNIEJSZOŚCI W ESTONII

Katarzyna Szwed

doi:10.21697/zp.2021.21.4.03

Opublikowane: 2021-12-26

Tom 21 Nr 4 (2021)

KONSTYTUCYJNE GWARANCJE OCHRONY JĘZYKA PAŃSTWOWEGO A PRAWA MNIEJSZOŚCI W ESTONII

Katarzyna Szwed

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.4.03

Abstrakt

W niniejszym opracowaniu dokonano analizy estońskich przepisów konstytucyjnych i ustawowych odnoszących się do statusu języka państwowego i mniejszości narodowych. Począwszy od lat 90. XX w. odbudowę estońskiej państwowości silnie powiązano z ochroną języka tytularnego. W okresie dominacji radzieckiej w administracji państwowej i wśród urzędników, jak również w kluczowych sektorach gospodarki przeważał język rosyjski. Istotnie zmieniła się także struktura społeczna – znaczący odsetek mieszkańców stanowiła ludność rosyjskojęzyczna. Władze niepodległej Estonii uznały za priorytet wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych sytuujących język państwowy jako podstawowy język komunikacji. Konieczne stało się równocześnie zabezpieczenie praw mniejszości narodowych, o przestrzeganie których upominała się społeczność międzynarodowa. Opracowanie stanowi próbę oceny, w jakim stopniu w przypadku Estonii udało się zrównoważyć wartości konstytucyjne – ochronę języka państwowego i zasadę niedyskryminacji.

Słowa kluczowe:

prawa językowe; Estonia; mniejszości narodowe; polityka językowa.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szwed, K. (2021). KONSTYTUCYJNE GWARANCJE OCHRONY JĘZYKA PAŃSTWOWEGO A PRAWA MNIEJSZOŚCI W ESTONII. Zeszyty Prawnicze, 21(4), 63–89. https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.4.03

Cited by / Share

Bibliografia

Brańka T., Treść i zakres pojęcia „autonomia”. Wyzwania definicyjne, «Acta Politica Polonica» 45.3/2018, s. 5-17. DOI: https://doi.org/10.18276/ap.2018.45-01
Google Scholar

Cheskin A., Identity and Integration of Russian Speakers in the Baltic States: A Framework for Analysis, «Ethnopolitics» 14.1/2015, s. 72-93. DOI: https://doi.org/10.1080/17449057.2014.933051
Google Scholar

Ciechanowska J., Kanclerz Sprawiedliwości, [w:] Ustrój państwowy Republiki Estonii, red. S. Sagan, Rzeszów 2018, s. 82-85.
Google Scholar

Coakley J., Introduction: Dispersed Minorities and Non-Territorial Autonomy, «Ethnopolitics» 15.1/2016, s. 1-23. DOI: https://doi.org/10.1080/17449057.2015.1101842
Google Scholar

Erelt M., Estonian, «Revue belge de Philologie et d’Histoire Année» 88.3/2010, s. 693-714. DOI: https://doi.org/10.3406/rbph.2010.7800
Google Scholar

Gibson C., From Literary Languages to Dialectal Varieties to Microlanguages?: Historical Perspectives on Language Policy Towards South Estonian and Latgalian, [w:] Language Policy beyond the State, red. M. Siiner, K. Koreinik, D. Brown, Chan 2017. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-52993-6_9
Google Scholar

Górecki D., Realizacja praw mniejszości polskiej na Litwie i mniejszości litewskiej w Polsce, [w:] Dziedzictwo pogranicza. Realizacja praw mniejszości polskiej na Litwie, Białorusi, Ukrainie i w Czechach oraz mniejszości białoruskiej, litewskiej, ukraińskiej i czeskiej w Polsce, red. D. Górecki, Łódź 2013, s. 69-111. DOI: https://doi.org/10.18778/7969-000-8.04
Google Scholar

Hiden J., Salmon P., Te Baltic Nations and Europe. Estonia, Latvia & Lithuania in the Twentieth Century, London-New York 1994.
Google Scholar

Hogan-Brun, G., Ozolins U., Ramoniene M., Rannut M., Language politics and practices in the Baltic States, «Current Issues in Language Planning» 8.4/2007, s. 496-631. DOI: https://doi.org/10.2167/cilp124.0
Google Scholar

Janusz G., Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Lublin 2011.
Google Scholar

Karski K., ‘Ius postliminii’ jako podstawa uznania ciągłości przedwojennych i dzisiejszych państw bałtyckich, «Zeszyty Prawnicze» 14.1/2014, s. 7-53. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2014.14.1.01
Google Scholar

Kemppainen R., Language Policy in Estonia: A Review, «Deseret Language and Linguistic Society Symposium» 26.1/2000, s. 51-58.
Google Scholar

Konstytucja Republiki Estońskiej przyjęta przez obywateli Republiki Estońskiej w referendum przeprowadzonym w dniu 28 czerwca 1992 r., tł. A. Puu, [w:] Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa 2011; http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/estonia2011.html (dostęp 10 marca 2020 r.).
Google Scholar

Konstytucja Estonii, wstęp L. Garlicki, P. Łosowski, tł. A. Puu, Warszawa 2000.
Google Scholar

Kuczyńska-Zonik A., Dylematy bezpieczeństwa państw bałtyckich po aneksji Krymu, «Środkowoeuropejskie Studia Polityczne» 2/2017, s. 125-142. DOI: https://doi.org/10.14746/ssp.2017.2.7
Google Scholar

Kunitsõn N., Kalev L., Citizenship Educational Policy: A Case of Russophone Minority in Estonia, «Social Sciences» 10/2021, s. 1-16. DOI: https://doi.org/10.3390/socsci10040131
Google Scholar

Kuzborska E., Prawa językowe mniejszości narodowych na Litwie – sytuacja faktyczna mniejszości polskiej (w kontekście międzynarodowych standardów ochrony praw mniejszości narodowych), «Przegląd Prawa Konstytucyjnego» 19.3/2014, s. 41-71. DOI: https://doi.org/10.15804/ppk.2014.03.02
Google Scholar

Kuzborska-Pacha E., Ochrona prawna mniejszości narodowych w państwach bałtyckich, Warszawa 2019.
Google Scholar

Laakso J., Sarhimaa A., Spiliopoulou Åkermark S., Toivanen R., Towards openly multilingual policies and practices: Assessing minority language maintenance across Europe, Bristol-Buﬀalo-Toronto 2016.
Google Scholar

Laffranque J., A Glance at the Estonian Legal Landscape in View of the Constitution Amendment Act, «Juridica International. Law Review» 12/2007, s. 55-66.
Google Scholar

Lagerspetz M., Cultural Autonomy of National Minorities in Estonia: The Erosion of a Promise, «Journal of Baltic Studies» 45.4/2014, s. 457-475. DOI: https://doi.org/10.1080/01629778.2014.942676
Google Scholar

Lewandowski J., Historia Estonii, Wrocław-Warszawa-Kraków 2002.
Google Scholar

Lindemann K., School performance in linguistically divided educational systems: A study of the Russian-speaking minority in Estonia and Latvia, «Arbeitspapiere – Mannheimer Zentrum für Europäische Sozialforschung» 143/2011, s. 1-25.
Google Scholar

Makowski Ł., Specyfka mniejszości narodowych na Łotwie, «Chorzowskie Studia Polityczne» 10/2015, s. 295-315.
Google Scholar

Młynarska-Sobaczewska A., Normatywizacja tożsamości zbiorowej w preambułach do konstytucji państw postkomunistycznych, «Filozofa Publiczna i Edukacja Demokratyczna» 2/2013, s. 104-133. DOI: https://doi.org/10.14746/fped.2013.2.2.18
Google Scholar

Osóbka P., System konstytucyjny Estonii, Warszawa 2018.
Google Scholar

Põld J., Aaviksoo B., Laffranque R., Te Governmental System of Estonia, [w:] Governmental Systems of Central and Eastern European States, red. N. Chronowski, T. Drinóczi, T. Takács, Warszawa 2011.
Google Scholar

Pavlenko A., Multilingualism in Post-Soviet Countries, Bristol-Buﬀalo-Toronto 2008. DOI: https://doi.org/10.21832/9781847690883
Google Scholar

Poleshchuk v., Changes in the concept of national cultural autonomy in Estonia, [w:] The challenge of non-territorial autonomy: Theory and practice, red. E. Nimni, A. Osipov, D.J. Smith, Oxford 2013, s. 149-162.
Google Scholar

Rannut M., Language policy in Estonia, «Noves SL. Revista de Sociolingüística» Spring-Summer/2004, s. 1-17.
Google Scholar

Sagan S., Ewolucja konstytucji estońskich, [w:] Ustrój państwowy Republiki Estonii, red. S. Sagan, Rzeszów 2018.
Google Scholar

Sagan S., Konstytucje współczesne, Rzeszów 2018.
Google Scholar

Siiner M., Planning Language Practice: A Sociolinguistic Analysis of Language Policy in Post-Communist Estonia, «Language Policy» 5/2006, s. 161-186. DOI: https://doi.org/10.1007/s10993-006-9004-9
Google Scholar

Skotnicki K., Rakowska A., Konstytucja RP na tle innych obowiązujących ustaw zasadniczych państw Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej, «Przegląd Sejmowy» 4/2007, s. 211-228.
Google Scholar

Smith D.J., Challenges of non-territorial autonomy in contemporary central and eastern Europe, [w:] The challenge of non-territorial autonomy: Theory and practice, red. E. Nimni, A. Osipov, D.J. Smith, Oxford 2013, s. 117–132.
Google Scholar

Skutnabb-Kangas T., Linguistic Rights as Human Rights, [w:] The Oxford Handbook of Language and Law, red. P. Tiersma, M. Wolan, New York 2012. DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199572120.013.0017
Google Scholar

Statistics Estonia, https://www.stat.ee/34278 (dostęp 10 marca 2020 r.).
Google Scholar

Sozański J., Prawa mniejszości narodowych w niepodległej Litwie, Łotwie i Estonii, Warszawa 1998.
Google Scholar

Szwed K., Komisarz ds. równości płci i równego traktowania, [w:] Ustrój państwowy Republiki Estonii, red. S. Sagan, Rzeszów 2018.
Google Scholar

Tiido A., International organisations’ role in Estonia’s policies towards minorities, «Polski Przegląd Stosunków Międzynarodowych» 7/2017, s. 71-88.
Google Scholar

Węgliński C., Prawa językowe i dyskryminacja językowa w prawie Unii Europejskiej, «Socjolingwistyka» 33/2019, s. 7-25. DOI: https://doi.org/10.17651/SOCJOLING.33.1
Google Scholar

Włodarska-Frykowska A., Mniejszość rosyjska jako czynnik oddziałujący na bezpieczeństwo państwowe Estonii, «Studia Bezpieczeństwa Narodowego» 9/2016, s. 243-260. DOI: https://doi.org/10.37055/sbn/129828
Google Scholar

Vihalemm T., Hogan-Brun G., Language Policies and Practices across the Baltic: Processes, Challenges and Prospects, «European Journal of Applied Linguistics» 1/2013, s. 55-82. DOI: https://doi.org/10.1515/eujal-2013-0004
Google Scholar

Zieliński J., Systemy konstytucyjne Łotwy, Estonii i Litwy, Warszawa 2000.
Google Scholar