ODRZUCENIE W IMIENIU DZIECKA SPADKU, KTÓREGO PASYWA WYCZERPUJĄ LUB PRZEWYŻSZAJĄ WARTOŚĆ AKTYWÓW. UWAGI NA TLE UCHWAŁY SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 22 MAJA 2018 R., III CZP 102/17

Agnieszka Ogrodnik-Kalita

doi:10.21697/zp.2021.21.4.04

Opublikowane: 2021-12-26

Tom 21 Nr 4 (2021)

ODRZUCENIE W IMIENIU DZIECKA SPADKU, KTÓREGO PASYWA WYCZERPUJĄ LUB PRZEWYŻSZAJĄ WARTOŚĆ AKTYWÓW. UWAGI NA TLE UCHWAŁY SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 22 MAJA 2018 R., III CZP 102/17

Agnieszka Ogrodnik-Kalita

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.4.04

Abstrakt

Przedmiotem rozważań jest uchwała Sądu Najwyższego z 22 maja 2018 r., III CZP 102/17, w której stwierdzono, że „złożenie przez rodziców w imieniu małoletniego dziecka oświadczenia o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka”. Autorka poddaje analizie odrzucenie spadku w imieniu dziecka jako czynność zarządu jego majątkiem, wskazując na kryteria podziału na czynności zwykłego zarządu i przekraczające ten zarząd. Zauważa, że wskazywane w tym kontekście w doktrynie i orzecznictwie czynniki nie pozwalają na zaliczenie odrzucenia zadłużonego spadku do czynności przekraczających ten zarząd. Wskazuje ponadto na skutki złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka bez zezwolenia sądu opiekuńczego, poddając krytycznej analizie funkcje sankcji bezwzględnej nieważności dla ochrony dobra dziecka w tych przypadkach. Istotnym zagadnieniem są rozważania poświęcone zadaniom i roli notariusza przy dokumentowaniu oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu dziecka.

Słowa kluczowe:

majątek; dziecko; długi; spadek; zezwolenie sądu; notariusz.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Ogrodnik-Kalita, A. (2021). ODRZUCENIE W IMIENIU DZIECKA SPADKU, KTÓREGO PASYWA WYCZERPUJĄ LUB PRZEWYŻSZAJĄ WARTOŚĆ AKTYWÓW. UWAGI NA TLE UCHWAŁY SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 22 MAJA 2018 R., III CZP 102/17. Zeszyty Prawnicze, 21(4), 91–118. https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.4.04

Cited by / Share

Bibliografia

Barej J., Zbrzeżna-Cąkała H., Uwagi dotyczące dokumentowania oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku bądź też zapisu windykacyjnego w świetle analiz zespołu wizytacyjnego, «Nowy Przegląd Notarialny» 71.1/2017, s. 5-16.
Google Scholar

Biernacki P., Dobro dziecka w praktyce notarialnej, «Rejent» 28.9/2018, s. 60-80.
Google Scholar

Bodył-Szymala P., Małoletni posiadaczem rachunku bankowego, «Prawo Bankowe» 1/2005, s. 71-83.
Google Scholar

Celiński D., Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożone przed notariuszem, «Nowy Przegląd Notarialny» 61.3/2014, s. 17-35.
Google Scholar

Ciepła H., Zarząd majątkiem dziecka w praktyce i w orzecznictwie, [w:] Człowiek – Prawo – Państwo. Księga jubileuszowa dedykowana Stanisławowi Leszkowi
Google Scholar

Stadniczeńko, red. W. żyłko, Warszawa 2017, s. 191-204.
Google Scholar

Ciepła H., Zarząd majątkiem dziecka, «Rodzina i Prawo» 20-21/2012, s. 33-50.
Google Scholar

Czubik P., Reﬂeksja na temat potrzeby przyjęcia de lege ferenda przepisów wyłączających czynność odrzucenia spadku imieniem małoletniego z kręgu czynności
Google Scholar

przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem, «Nowy Przegląd Notarialny» 76.3/2018, s. 5-12.
Google Scholar

Dzienis P., Wpływ przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza na przebieg egzekucji sądowej, «Białostockie Studia Prawnicze» 22.4/2017, s. 71-84. DOI: https://doi.org/10.15290/bsp.2017.22.04.05
Google Scholar

Gajda J., Dobra wiara w znaczeniu obiektywnym na gruncie unormowań Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, Toruń 2020.
Google Scholar

Gorczyński G., O ograniczonej odpowiedzialności spadkobierców, czyli skoro miało być tak dobrze, dlaczego jest tak źle?, [w:] Egzekucja z majątku spadkowego. Ograniczona i nieograniczona odpowiedzialność za długi spadkowe, red. M. Załucki, Warszawa 2016, s. 138-153.
Google Scholar

Holewińska-Łapińska E., Prawo rodzinne i opiekuńcze, [w:] Studia i analizy Sądu Najwyższego. Przegląd orzecznictwa za rok 2018, red. J. Kosonoga, Warszawa 2019, s. 149-164.
Google Scholar

Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2016.
Google Scholar

Jasiakiewicz T., W poszukiwaniu środków ochrony prawnej małoletniego spadkobiercy przed mimowolnym przyjęciem spadku, «RPEiS» 71.4/2019, s. 125-137. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2019.81.4.10
Google Scholar

Justyński T., Rodzicielskie oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku a termin zawity z art. 1015 k.c. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 22 maja 2018 r., III CZP 102/17, «Orzecznictwo Sądów Polskich» 3/2020, s. 14-22.
Google Scholar

Kallaus A., Udział osoby małoletniej w postępowaniu opiekuńczym, Poznań 2015.
Google Scholar

Kallaus A., Zezwolenie na odrzucenie spadku przypadającego osobie małoletniej, «Przegląd Sądowy» 7-8/2016, s. 112-120.
Google Scholar

Kodeks cywilny. Komentarz, Iv: Spadki, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Google Scholar

Kodeks cywilny. Komentarz, vI: Spadki (art. 922-1087), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2019.
Google Scholar

Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. B. Dobrzański, J. Ignatowicz, Warszawa 1975.
Google Scholar

Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
Google Scholar

Komentarze Prawa Prywatnego, Iva: Kodeks cywilny. Komentarz. Spadki, red. K. Osajda, Warszawa 2019.
Google Scholar

Komentarze Prawa Prywatnego, v: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Google Scholar

Księżak P., Prawo spadkowe, Warszawa 2017.
Google Scholar

Kucia B., Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego, [w:] Prawo prywatne wobec wyzwań współczesności. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Ogiegle, red. M. Fras, P. Ślęzak, Warszawa 2017, s. 219-227.
Google Scholar

Kunicki A., Pojęcie zwykłego zarządu w prawie rodzinnym i opiekuńczym, «RPEiS» 3/1968, s. 111-124.
Google Scholar

Lewandowska E., Oświadczenie o odrzuceniu spadku, «Studia Prawnoustrojowe» 24/2014, s. 83-95.
Google Scholar

Łukasiewicz J.M., Ochrona środków pieniężnych dziecka, [w:] Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, red. J. Pisuliński, J. Zawadzka, Warszawa 2020, s. 262-277.
Google Scholar

Łukasiewicz J.M., Zarząd środkami o szczególnym przeznaczeniu w zakresie zarządu majątkiem dziecka, [w:] Prawo rodzinne i spadkowe wobec współczesnych zjawisk technologicznych i społecznych, red. J.M. Łukasiewicz, M. Załucki, Toruń 2018, s. 161-190.
Google Scholar

Marciniak J., Treść i sprawowanie opieki nad małoletnim, Warszawa 1975.
Google Scholar

Matczak M., ‘Summa Iniuria’ – o błędzie formalizmu w stosowaniu prawa, Warszawa 2007.
Google Scholar

Oleszko A., Podstawy i przesłanki odpowiedzialności cywilnej notariusza, «Rejent» 2.7-8/1992, s. 28-42.
Google Scholar

Oleszko A., Staranność zawodowa notariusza w świetle art. 80 prawa o notariacie, «Rejent» 7.9/1997, s. 9-21.
Google Scholar

Partyk A., Zrzeczenie się dziedziczenia wywierające skutki w stosunku do małoletniego – uwagi de lege ferenda, «Ius Novum» 3/2019, s. 259-279.
Google Scholar

Pazdan M., Zmiany w ukształtowaniu zasad odpowiedzialności za długi spadkowe w prawie polskim, [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016, s. 421-432.
Google Scholar

Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Google Scholar

Reichel P., Treść i forma oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, «Rejent» 23.9/2013, s. 62-77.
Google Scholar

Rzewuska M., Glosa do uchwały SN (7) z dnia 22 maja 2018 r., III CZP 102/17, «Studia Prawnoustrojowe» 42/2018, s. 469-478. DOI: https://doi.org/10.31648/sp.5032
Google Scholar

Sadowski T., Odpowiedzialność cywilna notariusza, «Rejent» 5.5/1995, s. 67-85.
Google Scholar

Sekuła-Leleno M., Granice obowiązku informacyjnego notariusza przy sporządzaniu aktu notarialnego – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2019 r. (IV CSK 224/18), «Ius Novum» 3/2020, s. 209-226.
Google Scholar

Skowrońska-Bocian E., Odpowiedzialność za długi spadkowe. Komentarz, Warszawa 2018.
Google Scholar

Skowrońska-Bocian E., Prawo spadkowe, Warszawa 2018.
Google Scholar

Słyk J., Orzekanie w sprawach o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, «Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne» 21/2015, s. 191-243.
Google Scholar

Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2018.
Google Scholar

Sokołowski T., Władza rodzicielska nad dorastającym dzieckiem, Poznań 1987.
Google Scholar

Strzebinczyk J., Prawo rodzinne, Warszawa 2013.
Google Scholar

Swaczyna B., Odrzucenie spadku nabytego przez dziecko, [w:] Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi, red. M. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka, Warszawa 2013, s. 569-583.
Google Scholar

Sylwestrzak A., Rola kierownika urzędu stanu cywilnego przy uznaniu ojcostwa, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy po nowelizacji, red. J. Mazurkiewicz, Warszawa 2010, s. 121-131.
Google Scholar

Sylwestrzak A., Zarząd dochodami z majątku dziecka, «RPEiS» 70.4/2018, s. 171-184. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.4.13
Google Scholar

System prawa prywatnego. Prawo rodzinne i opiekuńcze, XII, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
Google Scholar

Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014.
Google Scholar

Winiarz J., Prawo rodzinne, Warszawa 1994.
Google Scholar

Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Google Scholar

Zegadło R., Czy polskie prawo zapewnia wystarczającą ochronę prawną małżonka po śmierci współmałżonka, [w:] Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego, red. M. Andrzejewski, L. Kociucki, M. Łączkowska, A.N. Schultz, Toruń 2008, s. 435-449.
Google Scholar

Zegadło R., Zarząd majątkiem dziecka, «Monitor Prawniczy» 18/2005, s. 879-886.
Google Scholar

Zieliński A., Piecza nad majątkiem osoby poddanej opiece, «Palestra» 29.1/1985, s. 18-30.
Google Scholar

Żaba A., Słuszność jako wartość w pracy notariusza, «Studia Iuridica Lublinensia» 25.2/2016, s. 257-266. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2016.25.2.257
Google Scholar