Drażliwość i krytycyzm. O roli filozoficznej krytyki w kulturze i edukacji

Robert Piłat

doi:10.21697/2018.54.2.01

Opublikowane: 2019-03-29

Tom 54 Nr 2 (2018)

Drażliwość i krytycyzm. O roli filozoficznej krytyki w kulturze i edukacji

Robert Piłat

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/2018.54.2.01

Abstrakt

W artykule omawiam normatywne aspekty drażliwości – nieadekwatnie silnej reakcji na różnice poglądów i postaw – towarzyszącej współczesnej polaryzacji dyskursu w kulturze Zachodu. Tak jak polaryzacja, drażliwość jest częściowo wytworem medialnym, lecz odzwierciedla również strukturalne problemy kultur i praktyk społecznych opartych na gęstej sieci wartości. Omawiam diagnozy zjawiska i proponowane w filozofii remedia, takie jak odejście od dyskursu opartego na wartościach oraz osłabienie założeń związanych z silnym podmiotem działań i przekonań. Polemizując z tym dwoma rozwiązaniami, proponuję program radykalnego filozoficznego krytycyzmu. Omawiam jego założenia na tle współczesnych teorii krytycznych (między innymi Horkheimera, Spaemanna, Habermasa) oraz pokazuję jego konkretne zastosowanie w praktyce edukacyjnej.

Słowa kluczowe:

krytycyzm, wartości, nowoczesny podmiot, ironia, drażliwość, edukacja

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Piłat, R. (2019). Drażliwość i krytycyzm. O roli filozoficznej krytyki w kulturze i edukacji. Studia Philosophiae Christianae, 54(2), 5–29. https://doi.org/10.21697/2018.54.2.01

Cited by / Share

Bibliografia

Ariely D., Loewenstein G., Prelec D., Tom Sewyer and the Construction of Value, w: The Construction of Preference, red. P. Slovic, S. Liechtenstein, Cambridge 2006.
Google Scholar

Bachelard G., Filozofia, która mówi nie. Esej o filozofii nowego ducha w nauce, tłum. z franc. J. Budzyk, Gdańsk 2000.
Google Scholar

Butler J., What is Critique? An Essay on Foucault’s Virtue, Transversal 5(2001), http://eipcp.net/transversal/0806/butler/en.
Google Scholar

Dupeyrix A., Zrozumieć Habermasa, tłum. z franc. M.N. Wróblewska, Warszawa 2013.
Google Scholar

Habermas J., Zur Architektonik der Discursdifferenzierung, w: tenże, Zwischen Naturalismus und Religion. Philosophische Aufsatze, Frankfurt am Main 2005.
Google Scholar

Horkheimer M., Społeczna funkcja filozofii, w: tenże, Społeczna funkcja filozofii. Wybór pism, tłum. z niem. R. Rudziński, Warszawa 1987.
Google Scholar

Piłat R., Filozofia jako radykalna krytyka, w: Filozofia 2.0, red. M. Soin, Warszawa 2015.
Google Scholar

Quadrio Ph., Rousseau, Kant and Philosophical Auto-Criticism: The Practical ends of Critical Thinking, w: Conceptions of Critique in Modern and Contemporary Philosophy, red. K. de Boer, R. Sinderegger, London 2012.
Google Scholar

Spaemann R., Przekonania w cywilizacji hipotetycznej, w: tenże, Kroki poza siebie. Przemówienia i eseje, tłum. z niem. J. Merecki, Warszawa 2012.
Google Scholar

Straub E., Von Tyrraney der Werte, Klett-Cotta, Stuttgart 2010.
Google Scholar

Tannen D., Cywilizacja kłótni. Jak powstrzymać amerykańską wojnę na słowa, Poznań 2003.
Google Scholar

Wróbel Sz., Lektury retroaktywne. Rodowody współczesnej myśli filozoficznej, Kraków 2014.
Google Scholar