OD ‘NECESSITAS NON HABET LEGEM’ DO RACJI STANU. KILKA UWAG O REWOLUCJI W JĘZYKU POLITYKI W SZESNASTOWIECZNYCH WŁOSZECH

Joanna Małgorzata Sondel Cedarmas

doi:10.21697/zp.2019.19.3.01

Opublikowane: 2019-10-09

Tom 19 Nr 3 (2019)

OD ‘NECESSITAS NON HABET LEGEM’ DO RACJI STANU. KILKA UWAG O REWOLUCJI W JĘZYKU POLITYKI W SZESNASTOWIECZNYCH WŁOSZECH

Joanna Małgorzata Sondel Cedarmas

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2019.19.3.01

Abstrakt

Artykuł przedstawia wkład Niccolò Machiavellego w wykształcenie nowożytnej idei oraz języka polityki. Poprzez analizę kluczowych pojęć wprowadzonych do języka politycznego przez ﬂorenckiego myśliciela, autorka stara się udowodnić tezę, że chociaż wyrastał on ze średniowiecznej tradycji myśli politycznej, jednak opracowana przez niego idea państwa oraz racji stanu dały początek nowożytnej teorii państwa i prawa. W odróżnieniu od średniowiecznych teoretyków polityki, w myśli Machiavellego przetrwanie i rozwój państwa stały się najważniejszymi celami podejmowanych działań, a kluczowe dla tradycji klasycznej poję cie dobra wspólnego, zostało zastąpione przez pojęcie interesu państwa. Podobnie też podstawowym kryterium działań politycznych oraz oceny funkcjonowania państwa stała się już nie idea sprawiedliwości, harmonii czy dobrego życia, lecz skuteczność.

Słowa kluczowe:

Niccolò Machiavelli, język polityki, państwo, virtù, necessitas, racja stanu.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Sondel Cedarmas, J. M. (2019). OD ‘NECESSITAS NON HABET LEGEM’ DO RACJI STANU. KILKA UWAG O REWOLUCJI W JĘZYKU POLITYKI W SZESNASTOWIECZNYCH WŁOSZECH. Zeszyty Prawnicze, 19(3), 7–30. https://doi.org/10.21697/zp.2019.19.3.01

Cited by / Share

Bibliografia

Berlin I., Oryginalność Machiavellego, [w:] Pod prąd, Poznań 2002.
Google Scholar

Botero G., Della region di stato. Con tre libri delle cause della grandezza della città, red. L. Firpo, Torino 1948.
Google Scholar

Burckhardt J., Kultura odrodzenia we Włoszech, Warszawa 1999.
Google Scholar

Dante Alighieri, De Monarchia, Kęty 2002.
Google Scholar

Chabod F., Scritti sul Rinascimento, Torino 1967.
Google Scholar

De Caprariis V., Francesco Guicciardini dalla politica alla storia, Napoli 1993.
Google Scholar

Garin E., Nad myślą Machiavellego, «Archiwum Historii Filozofi i Myśli Społecznej» 19/1973, s. 10-24.
Google Scholar

Gilbert F., Machiavelli e Guicciardini. Pensiero politico e storiografa a Firenze nel Cinquecento, Torino 2012.
Google Scholar

Grabski S., Z zagadnień polityki narodowo-państwowej, Warszawa 1925.
Google Scholar

Grzybowski j., Filozofczny uniwersalizm sporu o charakter władzy. Tomasz z Akwinu i Dante Alighieri, Kęty 2005.
Google Scholar

Grzybowski K., Wstęp, [w:] M. Machiavelli, Książę, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969.
Google Scholar

Grzybowski K., Machiavelli – człowiek Średniowiecza, [w:] Niccolò Machiavelli – paradoksy losów doktryny, red. A. Tomasik-Brzost, Warszawa 1973, s. 71-82.
Google Scholar

Klimkiewicz A., Wstęp, [w:] N. Machiavelli, Książę, Kraków 2005.
Google Scholar

Łuszczyńska M., ‘Ubi ratio, ibi ius’. Doktryna prawna św. Tomasza z Akwinu, Lublin 2013.
Google Scholar

Nanke C., Wstęp, [w:] N. Machiavelli, Książę, Lwów-Warszawa 1920.
Google Scholar

Passerin d’Entrèves A., Dante politico e altri saggi, Torino 1955.
Google Scholar

Machiavelli N., Książę, przeł. i oprac. C. Nanke, Lwów-Warszawa 1920.
Google Scholar

Machiavelli N., Książę, przeł. z włoskiego i przedmową opatrzył W. Rzymowski, Warszawa 1917.
Google Scholar

Machiavelli N., Książę, tłum. A. Klimkiewicz, Kraków 2005.
Google Scholar

Machiavelli N., Rozważania nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza, Warszawa 2009.
Google Scholar

Meinecke F., Die idee der Staatsräson in der neuren Geschichte, München 1963.
Google Scholar

Malarczyk J., Idea „racji stanu” w myśli politycznej Renesansu włoskiego, [w:] Racja stanu. Historia, teoria, współczesność, red. E. Olszewski, Lublin 1989.
Google Scholar

Maneli M., Historia doktryn politycznych i prawnych, część I, Warszawa 1961.
Google Scholar

Maneli M., Machiavelli, Warszawa 1968.
Google Scholar

Markiewicz B.A., Państwo albo stan, czyli o podstawie nowożytnej formy polityki, [w:] Państwo jako wyzwanie, red. A. Rzegocki, Kraków 2000.
Google Scholar

Passerin d’Entrèves A., Dante politico e altri saggi, Torino 1955.
Google Scholar

Piekarski R., Koncepcja cnót politycznych Machiavellego na tle elementów klasycznej etyki cnót, Gdańsk 2007.
Google Scholar

Prokop K., Modele stanu nadzwyczajnego, Białystok 2012.
Google Scholar

Rzegocki A., Racja stanu a polska tradycja myślenia o polityce, Kraków 2008.
Google Scholar

Rzegocki A., Racja stanu w polskiej tradycji politycznej, [w:] Kryterium etyczne w koncepcji Racji Stanu, red. A. Krzynówek-Arndt, Kraków 2013, s. 37-52.
Google Scholar

Skinner Q., Le origini del pensiero politico moderno, I: Il Rinascimento, Bologna 1989.
Google Scholar

Skowron R., Spory o rację stanu, antymakiawelizm w Polsce i w Hiszpanii w XVI i XVII wieku, [w:] Spory o państwo w dobie nowożytnej. Między racją stanu a partykularyzmami, red. Z. Anusik, Łódź 2007, s. 339-355.
Google Scholar

Strauss L., Machiavelli’s Intention: The Prince, «The American Political Science Review» 51.1/1951, s. 34-38.
Google Scholar

Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, II-II, q. 47-56: Roztropność, XVII,
Google Scholar

tłum. i oprac. ks. S. Bełch, Londyn 1964; Suma teologiczna, II-II, q. 57-80: Sprawiedliwość, XVII, tłum. i oprac. F.W. Bednarski OP, Londyn 1970; Suma teologiczna, II-II, q. 101-122: Cnoty społeczne, XX, tłum. i oprac. F.W. Bednarski OP, Londyn 1972.
Google Scholar

Viroli M., Dalla politica alla Ragion di Stato. La scienza del governo tra XIIIe XVII secolo, Roma 1994.
Google Scholar