USTAWA Z 20 LUTEGO 1997 R. O STOSUNKU PAŃSTWA DO GMIN WYZNANIOWYCH ŻYDOWSKICH W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP Z 1997 R.

Paweł Borecki

doi:10.21697/zp.2022.22.3.03

Published: 2022-10-19

Vol. 22 No. 3 (2022)

The Relations of the Polish State and the Jewish Religious Communities in the Republic of Poland Act of February 20, 1997 in light of the 1997 Constitution of Republic of Poland

Paweł Borecki

Zeszyty Prawnicze

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2022.22.3.03

Abstract

Ustawa z 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP (the Relations of the Polish State and the Jewish Religious Communities in the Republic of Poland Act of February 20, 1997) is the Polish legislative act concerning religions which has raised the most controversy since 1989. The work to draft the Act was carried out in 1992-1997. It is the most favorable of all the legislative acts previously in force in Poland for the followers of Judaism. However, on examination, we may observe a certain amount of ambivalence in the approach the Polish legislator has taken. Some of the provisions in this Act have turned out to be unconstitutional with respect to the Constitution of the Republic of Poland of April 2, 1997 and are most likely marked by a secondary degree of unconstitutionality. A comparison with other Polish legislation concerning Churches and religious unions passed in 1989-1997 suggests that in a number of its provisions, the 1997 Act regulating the Polish State’s relations with Jewish Religious Communities is inconsistent with the provisions of the Polish Constitution of 1997. A number of them appear to infringe the principle of equal rights for all the Churches and other religious unions, the principle of the State’s recognition and respect of their autonomy, the principle of good legislation, the principle of citizens’ trust in the State and the laws it enacts, and even freedom of conscience and religion. The introduction of the criterion of Polish citizenship as a condition for membership of a Jewish religious community registered in Poland is a particularly glaring example of legislative malpractice. Some aspects of the 1997 Act appear to be defective as regards its provisions for regulatory proceedings. Another defect the 1997 Act has been accused of is that the legislator made significant omissions in comparison with other legislation concerning Churches and religious unions. In particular, it did not recognize the legal succession of contemporary Jewish religious communities to their pre-war predecessors. 25 years after its adoption, the 1997 Act on the relations of the Polish State with the Jewish Religious Communities in the Republic of Poland requires comprehensive amendment.

Keywords:

Judaism; Jewish religious communities; the Constitution of the Republic of Poland; legislation concerning religions; equal rights for Churches and religious unions.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Borecki, P. (2022). The Relations of the Polish State and the Jewish Religious Communities in the Republic of Poland Act of February 20, 1997 in light of the 1997 Constitution of Republic of Poland. Zeszyty Prawnicze, 22(3), 79–105. https://doi.org/10.21697/zp.2022.22.3.03

Cited by / Share

References

Abramowicz A.M., Darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą – postulaty de lege lata i de lege ferenda, «Przegląd Prawa Wyznaniowego» 12/2020, s. 5-23.
Google Scholar

Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Google Scholar

Bocian J., Spóźniony spadek. Czego nie ma w ustawie, «Midrasz» 11/1998, s. 6-10.
Google Scholar

Borecki P., Równouprawnienie kościołów i innych związków wyznaniowych, [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014, s. 378-386.
Google Scholar

Borecki P., Uwagi o statusie prawnym wyznawców judaizmu na ziemiach polskich, «CPH» 62.2/2010, s. 49-90.
Google Scholar

Borecki P., W sprawie pojęcia wyznaniowej żydowskiej osoby prawnej. Uwagi na tle wyroku Sądu Najwyższego z 9 lutego 2007 r., sygn. III CSK 411/06, «Studia Prawa Publicznego» 29.1/2020, s. 163-180. DOI: https://doi.org/10.14746/spp.2020.1.29.7
Google Scholar

Borecki Z., Ziemie pozyskane, «Polityka» 23/2021, s. 30-32. DOI: https://doi.org/10.15804/npw20213002
Google Scholar

Chmaj M., Urbaniak M., Komentarz do Konstytucji RP, Warszawa 2022, art. 2.
Google Scholar

Chohara A., Zieliński T.J., Ustawa o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Polsce. Komentarz, Warszawa 2012.
Google Scholar

Kichler J., Komentarz do ustawy o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP z 20.02.97, «Almanach Żydowski» 1998/1999, s. 91-97.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, I, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
Google Scholar

Kuberska K., Wybrane aspekty organizacyjno-prawne i majątkowe statusu społeczności żydowskiej w II Rzeczypospolitej i w Polsce Ludowej, «Przegląd Prawa Wyznaniowego» 7/2015, s. 79-100.
Google Scholar

Matwiejuk J., Pozycja prawna gmin wyznaniowych żydowskich w świetle ustawy z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, «Studia z Prawa Wyznaniowego» 5/2002, s. 31-47.
Google Scholar

Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
Google Scholar

Odbieranie niektórych składników. Rozmowa z Franciszkiem Kotulskim, prawnikiem, jednym z reprezentantów Związku Gmin w Komisji Regulacyjnej, «Midrasz» 11/1998, s. 12-14.
Google Scholar

Olszówka M., Ustawy wyznaniowe. Art. 25 ust. 5 Konstytucji RP – próba interpretacji, Warszawa 2010. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323511311
Google Scholar

Orłowska-Bednarz M., Ustrój i status wyznaniowego samorządu żydowskiego w okresie międzywojennym, «Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Administracja Publiczna» 2/2000, s. 91-97.
Google Scholar

Rybczyńska O., O potrzebie dostosowania procesu negocjowania tzw. umów wyznaniowych do standardów strasburskich, «Przegląd Prawa Wyznaniowego» 12/2020, s. 151-169.
Google Scholar

Stankowski A., Weiser P., Demografczne skutki Holokaustu, [w:] Następstwa zagłady Żydów. Polska 1944-2010, red. F. Tych, M. Adamczyk-Garbowska, Lublin 2011, s. 15-38.
Google Scholar

Walencik D., Darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych, «Studia z Prawa Wyznaniowego» 13/2010, s. 261-277.
Google Scholar

Walencik D., Pluta K., Reżim prawny obowiązujący w czasie imprez o charakterze religijnym organizowanych na drogach publicznych, «Przegląd Prawa Wyznaniowego» 12/2020, s. 203-220.
Google Scholar

Walncik D., Regulacja spraw majątkowych gmin wyznaniowych żydowskich, [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice-Bielsko-Biała 2009, s. 371-389.
Google Scholar

Walencik D., Regulacja spraw majątkowych związków wyznaniowych realizacją zasady ich równouprawnienia?, «Przegląd Prawa Wyznaniowego» 9/2017, s. 181-209.
Google Scholar

Walencik D., Status prawny gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, «Prawo i Religia» 2/2011, s. 85-101.
Google Scholar

Wildstein P., Z działalności Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej w 1996 r., «Almanach Żydowski» 1997/1998, s. 144-155.
Google Scholar

Winiarczyk-Kossakowska M., Sytuacja prawna gmin wyznaniowych żydowskich w Polsce, «Przegląd Prawa Publicznego» 7-8/2010, s. 29-53.
Google Scholar

Zieliński T.J., Prawo wewnętrzne gmin wyznaniowych żydowskich w Polsce a normy ustawowe, «Studia z Prawa Wyznaniowego» 14/2011, s. 27-45.
Google Scholar

Zieliński T.J., Regulacja stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi w trybie art. 25 ust. 5 Konstytucji RP, «PiP» 58.7/2003, s. 48-54.
Google Scholar