JURYŚCI JAKO KONSULTANCI WŁADZ W ŚREDNIOWIECZNYCH KOMUNACH WŁOSKICH

Aleksandra Szymańska

doi:10.21697/zp.2023.23.2.06

Published: 2023-07-10

Vol. 23 No. 2 (2023)

Jurists as consultants to the authorities in the medieval communes of Italy

Aleksandra Szymańska

Zeszyty Prawnicze

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.06

Abstract

The subject of this paper is the role played by lawyers and their professional and political activities in the cities of medieval Italy. I focus on their interpretative and advisory activities and the drafting of consilia (expert legal advice) for communal officials. Jurists gave ofcial legal opinions in judicial, administrative, and political matters. Their advice was used to resolve problems arising from matters like conﬂicting statutory laws and their constant change as a result of rivalry between institutions.

Keywords:

jurists;, consilia;, communes,;, Italy.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Szymańska, A. (2023). Jurists as consultants to the authorities in the medieval communes of Italy. Zeszyty Prawnicze, 23(2), 119–139. https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.2.06

Cited by / Share

References

Angeles M., Romera M., Popolo and Sindacato in the City of Siena Rethinking Popular Agency in Medieval Italy, «Journal of Social History» 56.2/2022, s. 265-293. DOI: https://doi.org/10.1093/jsh/shac029
Google Scholar

Ascheri M., I consilia dei giuristi: una fonte per il tardo Medioevo, «Bullettino dell’Istituto storico italiano per il Medioevo» 105/2003, s. 305-334.
Google Scholar

Ascheri M., Il consilium dei giuristi medievali, [w:] ‘Consilium’. Teorie e pratiche del consigliare nella cultura medievale, red. C. Casagrande, C. Crisciani, S. Vecchio, Firenze 2004, s. 243-258.
Google Scholar

Baszkiewicz J., ‘Omnia sunt principis’. O własności jurysdykcji w koncepcji politycznej glosatorów, «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego», seria A nr 34, «Prawo» 8/1961, s. 55-75.
Google Scholar

Benedetti M., Speroni, Ugo, [w:] Dizionario biografco degli italiani, XCIII, Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani, Roma 2018.
Google Scholar

Bonnaud J.L., Les juges locaux du comte de Provence au xive siècle. Entre la ville, la pratique privée et l’État, [w:] Pratiques sociales et politiques judiciaires dans les villes de l’Occident à la fn du Moyen Âge, red. J. Chiffoleau, C. Gauvard, A. Zorzi, Rome 2007, s. 323-345. DOI: https://doi.org/10.4000/books.efr.1822
Google Scholar

Calasso F., Medio Evo del diritto, Milano 1954.
Google Scholar

Classen P., Richterstand und Rechtswissenschaf in italienischen Kommunen des 12. Jahrhunderts, [w:] Studium und Gesellschaf im Mittelalter, red. J. Fried, Stuttgart 1983, s. 27-126.
Google Scholar

Crescenzi V., Il sindacato degli ufciali nei comuni medievali italiani, [w:] L’educazione giuridica, IV: Il pubblico funzionario: modelli storici e comparativi, 1: Profli storici: la tradizione italiana, red. A. Giuliani, N. Picardi,
Google Scholar

Perugia 1981, s. 383-529.
Google Scholar

Franchini V., Saggio di ricerche su l’instituto del podestà nei comuni medievali, Bologna 1912.
Google Scholar

Fried J., Die Entstehung des Juristenstandes im 12. Jahrhundert: Zur sozialen Stellung und politischen Bedeutung gelehrter Juristen in Bologna und Modena, Cologne 1974.
Google Scholar

Grillo P., I podestà dell’Italia comunale: recenti studi e nuovi problemi sulla storia politica e istituzionale dei Comuni italiani nel Duecento, «Rivista storica italiana» 115.2/2003, s. 556-590.
Google Scholar

Isenmann E., Funktionen und Leistungen gelehrter Juristen für deutsche Städte im Spätmittelalter, [w:] Pratiques sociales et politiques judiciaires dans les villes de l’Occident à la fn du Moyen Âge, red. J. Chiffoleau, C. Gauvard, A. Zorzi, Rome 2007, s. 243-322. DOI: https://doi.org/10.4000/books.efr.1820
Google Scholar

Lange H., Römisches Recht im Mittelalter, I: Die Glossatoren, München 1997.
Google Scholar

Lazzarini I., Menant F., Les podestats, [w:] I comuni di Jean-Claude Maire Vigueur. Percorsi storiografci, red. M.T. Caciorgna, S. Carocci, A. Zorzi, Roma 2014, s. 177-199.
Google Scholar

Lepsius S., Paulus de Castro als Konsiliator: Anwendung, Interpretation und Fortbildung der Florentiner Statuten, «Rivista Internazionale di Diritto Comune» 25/2014, s. 61-122.
Google Scholar

Ludwig C., Untersuchungen über die frühesten „Podestaten” italienischer Städte, Wien 1973. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-88323-0_3
Google Scholar

Maire Vigueur J-C. (red.), I podestà dell’Italia comunale, I-II, Rome 2000.
Google Scholar

Majewski J., Oazy wśród feudalnej puszczy. Włoskie średniowieczne komuny miejskie – długie trwanie instytucji obywatelskich a współczesna praktyka ustrojowa Włoch, [w:] Konstytucje państw nowożytnych. Przegląd prawno-historyczny, red. M. Serowaniec, J. Zemła, T. Gurbin, Toruń 2019, s. 151-166.
Google Scholar

Menzinger S., Consilium sapientum: Lawmen and the Italian Popular Communes, [w:] The Politics of Law in Late Medieval and Renaissance Italy, Essays in Honour of Lauro Martines, red. L. Armstrong, J. Kirshner, Toronto 2010, s. 56-77. DOI: https://doi.org/10.3138/9781442686021-005
Google Scholar

Menzinger S., Forme di implicazione politica dei giuristi nei governi comunali italiani del XIII secolo, [w:] Pratiques sociales et politiques judiciaires dans les villes de l’Occident à la fn du Moyen Âge, red. J. Chiffoleau, C. Gauvard, A. Zorzi, Rome 2007, s. 191-241. DOI: https://doi.org/10.4000/books.efr.1818
Google Scholar

Menzinger S., Giuristi e Politica nei Comuni di Popolo. Siena, Perugia e Bologna, tre governi a confronto, Roma 2006.
Google Scholar

Menzinger S., Legal Profession, [w:] A Cultural History of Law in the Middle Ages, red. E. Conte, L. Mayali, London-New York-Oxford 2021, s. 145-161.
Google Scholar

Menzinger S., Pareri eccezionali procedure decisionali e straordinarie nella politica comunale del XIII secolo, «Quaderni storici» 46/2009, s. 399-410.
Google Scholar

Milani G., Bologna’s two Exclusions and the Power of Law Experts, [w:] Europa und seine Regionen, 2000 Jahre Rechtsgeschichte, red. A. Bauer, K.H.L. Welker, Böhlau-Köln-Weimar 2007, s. 123-138.
Google Scholar

Milani G., From One Conﬂict to Another (13th-14th Centuries,), [w:] A Companion to Medieval and Renaissance Bologna, red. S.R. Blanshei, Leiden-Boston 2018, s. 239–259. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004355644_011
Google Scholar

Mor C.G., Od „komuny” do „księstwa”: zarys ewolucji ustrojowej Włoch w średniowieczu, «CPH» 21.1/1969, s. 93-102.
Google Scholar

Ottonis Morenae et Continuatorum Historia Friderici I, [w:] Monumenta Germaniae historica. Scriptores rerum Germanicarum nova series, red. F. Güterbock, VII, Berolini 1930, s. 1-129.
Google Scholar

Padoa-Schioppa A., Legal Professions, [w:] A History of Law in Europe: From the Early Middle Ages to the Twentieth Century, tłum. C. Fitzgerald, Cambridge 2017, s. 131-150. DOI: https://doi.org/10.1017/9781316848227
Google Scholar

Padoa-Schioppa A., Italia ed Europa nella Storia del Diritto, Bologna 2003.
Google Scholar

Paquay I., Des pratiques sociales courantes au sein des cours de justice médiévales L’hérédité des fonctions et l’endogamie. La Haute Cour de Namur aux xive et xve siècles, [w:] Pratiques sociales et politiques judiciaires dans les villes de l’Occident à la fn du Moyen Âge, red. J. Chiffoleau, C. Gauvard, A. Zorzi, Rome 2007, s. 365-386. DOI: https://doi.org/10.4000/books.efr.1826
Google Scholar

Patkaniowski M., Charakterystyka ustawodawstwa statutowego na tle rozwoju komuny włoskiej, «Czasopismo Prawnicze» 31/1938, s. 120-173.
Google Scholar

Pomierny-Wąsińska A., Początki komun(y) w miastach średniowiecznych Włoch w świetle rozważań Chrisa Wickhama, «Kwartalnik Historyczny» 125.3/2018, s. 705–719. DOI: https://doi.org/10.12775/KH.2018.125.3.06
Google Scholar

Rabotti G., Contributo alla storia dei podestà prefedericiani. Guido da Sasso. Podestà di Bologna (1151-1155), «Rivista di storia del Diritto italiano» 32/1959, s. 249-266.
Google Scholar

Savigny F.C. von, Histoire du droit romain au moyen âge, t. IV, tłum. Ch. Guenoux, Paris 1839, t. IV. Sestan E., Ricerche intorno ai primi podestà toscani, [w:] Scritti Vari, red. E. Sestan, M. Berengo, II: Italia Comunale e signorile, Firenze 1989, s. 1-56.
Google Scholar

Sestan E., L’origine del podestà forestiero nei comuni toscani, [w:] Scritti Vari, red. E. Sestan, M. Berengo, II: Italia Comunale e signorile, Firenze 1989, s. 57-64.
Google Scholar

Staszków M., Komuna w doktrynie glosatorów, «CPH» 19.1/1967, s. 49-70.
Google Scholar

Staszków M., Komuna w doktrynie prawnej XII-XIV w., Wrocław 1968.
Google Scholar

Storti C., I giuristi di fronte alla città e all’Impero, [w:] Enciclopedia italiana di scienze, lettere ed arti. Il contributo italiano alla storia del pensiero. Ottava appendice. Diritto, red. P. Cappellini, P. Costa, M. Fioravanti, B. Sordi, Roma 2012, s. 15-22.
Google Scholar

Szymoszek E., Szkoła glosatorów w polskiej literaturze historycznoprawnej. Poglądy Jana Baszkiewicza, «Acta Universitatis Wratislaviensis» 2616, «Prawo» 288/2004, s. 167-190.
Google Scholar

Tamba G., Civic Institutions (12th-early 15th Centuries), [w:] A Companion to Medieval and Renaissance Bologna, red. S.R. Blanshei, Leiden-Boston 2018, s. 211-238. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004355644_010
Google Scholar

Tourtoulon P. de, Placentin, I: La vie, les œuvres, Paris 1896.
Google Scholar

Vallerani M., Consilia iudicialia. Sapienza giuridica e processo nelle città comunali italiane, «Mélanges de l’école française de Rome – Moyen âge» 123/2011, s. 129-149. DOI: https://doi.org/10.4000/mefrm.674
Google Scholar

Wojciechowski R., Irnerius – założyciel szkoły glosatorów, [w:] Wybitni prawnicy na przestrzeni wieków, red. M. Marszał, J. Przygodzki, Wrocław 2006, s. 30-35.
Google Scholar

Strony internetowe Biblioteca Digitale Dell’Archiginnasio – Archiveb, http://badigit.comune.bologna. it/governo_bologna/podesta.htm
Google Scholar