EUROPEAN CROSS-BORDER ASSOCIATIONS: ON THE SOCIAL FUNCTION OF LAW

Justyna Dąbrowska

doi:10.21697/zp.2024.24.4.09

Published: 2024-12-24

Vol. 24 No. 4 (2024)

Europejskie stowarzyszenia transgraniczne czyli o społecznej roli prawa

Justyna Dąbrowska

Zeszyty Prawnicze

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2024.24.4.09

Abstract

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o potencjalną skuteczność wprowadzenia do krajowych porządków prawnych państw członkowskich UE rozporządzenia w sprawie europejskich stowarzyszeń transgranicznych (ECBA). Celem tej inicjatywy jest ułatwienie działalności transgranicznej stowarzyszeń nienastawionych na zysk w Unii Europejskiej w celu poprawy funkcjonowania rynku wewnętrznego poprzez usunięcie barier prawnych i administracyjnych oraz wyrównanie szans dla stowarzyszeń nienastawionych na zysk, które działają lub chcą prowadzić działalność w więcej niż jednym państwie członkowskim, a tym samym promowanie roli, jaką stowarzyszenia niekomercyjne odgrywają w tworzeniu wartości gospodarczych i społecznych w UE. W pierwszej części artykułu omówiono genezę powstania propozycji Komisji Europejskiej oraz przedstawiono proponowaną strukturę i zasady działania EBC. W drugiej części artykułu zawarto wnioski i wątpliwości dotyczące wniosku Komisji, odnosząc się do polskiej regulacji prawnej dotyczącej stowarzyszeń oraz rozwiązań prawnych obowiązujących w innych krajach UE. Założeniem artykułu, bardziej aniżeli systematycznie i wyczerpującego omówić prawo o stowarzyszeniach w Unii Europejskiej, jest omówienie niektórych elementów projektowanej dyrektywy, ale przede wszystkim przyczynienie się do dyskusji doktrynalnej na ten temat, także w aspekcie tego, w jaki sposób powinny być prowadzone badania nad europejskimi stowarzyszeniami transgranicznymi. Na przykładzie planowanej regulacji postaram się ukazać zagadnienie wpływu prawa jako nośnika wartości w celu doprowadzenia do oczekiwanych zmian społecznych. Swoje rozważania ukierunkowuję wokół koncepcji społecznej funkcji prawa, która zapewnia efektywność prawa. Efektywność prawa nie powinna być jednak rozumiana jako jego skuteczność, czyli jako zgodność społecznych skutków norm prawnych z intencjami ustawodawcy, ale zachodzi, gdy prawo jest dobrze dopasowane do innych instytucji i prowadzi do wzrostu użyteczności (społecznej i indywidualnej).

Keywords:

European cross-border associations, ECBA, non-profit, efektywność prawa

Download files

Citation rules

Dąbrowska, J. (2024). Europejskie stowarzyszenia transgraniczne czyli o społecznej roli prawa. Zeszyty Prawnicze, 24(4), 179–209. https://doi.org/10.21697/zp.2024.24.4.09

Cited by / Share

References

Blicharz J., Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Ustawa o spółdzielniach socjalnych. Komentarz, Warszawa 2012.
Google Scholar

Borucka-Arctowa A., Legalizm i konformizm i oportunizm, «Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny» 2/1964, pp. 239-257.
Google Scholar

Borucka-Arctowa M., O społecznym działaniu prawa, Warszawa 1967.
Google Scholar

Burchardt D., The Functions of Law and their Challenges: The Diﬀerentiated Functionality of International Law, «German Law Journal» 20(4)/2019, pp. 409-429.
Google Scholar

Charycka B., Gumkowska M., Arczewska M., Forma ma znaczenie. Stowarzyszenia i fundacje Warszawa 2019.
Google Scholar

Charycka B., Gumkowska M., Arczewska M., Zysk nie tylko społeczny. Działalność ekonomiczna organizacji pozarządowych, Warszawa 2019.
Google Scholar

Dąbrowska J., Social Enterprises, Cooperatives or Benefit Corporations? On Reconciling Profit and the Common Good in Doing Business from a Polish Perspective, «Review of European and Comparative Law» 50(3)/2022, pp. 111-150.
Google Scholar

Faundez J., J. Douglass North’s Teory of Institutions: Lessons for Law and Development, «Hague J Rule Law» 8/2016, pp. 373-419.
Google Scholar

Fici A., A statute for European cross-border associations and nonprofit organizations Potential benefits in the current situation, Study requested by the JURI committee, May 2021.
Google Scholar

Hansmann H.B., The Role of Nonprofit Enterprise, «Yale Law Journal» 89(5)/1980, pp. 835-902.
Google Scholar

Izdebski H., Fundacje i stowarzyszenia. Komentarz, orzecznictwo, skorowidz, Łomianki 2001.
Google Scholar

Krlev G., Pasi G., Wruk D., Bernhard M., Reconceptualizing the Social Economy, «Stanford Social Innovation Review» 4/2021, https://ssir.org/articles/entry/reconceptualizing_the_social_economy.
Google Scholar

Lustig J., Zarys historii rozwoju stowarzyszeń i fundacji w Polsce, [in] P. Grzywna et al. (eds.), Między ideą, pasją a działaniem: księga jubileuszowa dedykowana dr. hab. Marianowi Mitrędze, Katowice 2017.
Google Scholar

Müller K., Fernandes M., A statute for European cross-border associations and non-profit organisations. European added value assessment, European Parliamentary Research Service Study, May 2021.
Google Scholar

North D.C., Institutions, institutional change, and economic performance, Cambridge 1990.
Google Scholar

Opałek K., Problemy metodologiczne nauki prawa, Warszawa 1962.
Google Scholar

Sarnecki P., Prawo o stowarzyszeniach. Komentarz, Warszawa 2007.
Google Scholar

Schwärzel M., A study in perseverance… Te timeline of initiatives towards a European statute for associations,2022, https://eu.boell.org/en/2022/10/31/study-perseverance-timeline-initiatives-towards-european-statute-associations.
Google Scholar

Smoktunowicz E., Prawo zrzeszania się w Polsce, Warszawa 1990.
Google Scholar

Spear R., Governance in Democratic Member-Based Organisations, «Annals of Public and Cooperative Economics» 75/2004, pp. 33-60.
Google Scholar

Staszczyk P., Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz, Warszawa 2022.
Google Scholar

Stefaniuk M.E., Skuteczność prawa i jej granice , «Studia Iuridica Lublinensia» 16/2011, pp. 55-72.
Google Scholar

Stelmach J., Efektywne prawo, [in:] S. Grodziski et al. (eds.), ‘Vetera novis augere’: studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, II, Kraków 2010, pp. 957-966.
Google Scholar

Stelmach J., Brożek B., Załuski W., Dziesięć wykładów o ekonomii prawa, Warszawa 2007.
Google Scholar

Sunstein C.R., Law’s Expressive Function, «Te Good Society» 2/1999, pp. 55-61.
Google Scholar

Sunstein C.R., On the Expressive Function of Law, «University of Pennsylvania Law Review» 144/1996, pp. 66-72.
Google Scholar

Suski P., Stowarzyszenia i fundacje, Warszawa 2005.
Google Scholar

Thaler R.H., Sunstein C.R., Impuls. Jak podejmować właściwe decyzje dotyczące zdrowia, dobrobytu i szczęścia, Poznań 2017.
Google Scholar

Wöffen T., European Associations: The Political Debate and Basic Legal Questions, October 2018, https://we-are-europe.org/wp-content/uploads/2018/11/wae_eas_historyandlegal_221018.pdf
Google Scholar

Wöffen T., ECBA (European Cross-Border Association) – Vorteile der Rechtsform und Fragen zum Richtlinienentwurf, «npoR» 68/2024, https://beck-online.beck.de/Dokument?vpath=bibdata%2Fzeits%2Fnpor%2F2024%2Fcont%2Fnpor.2024.68.1.htm&pos=8
Google Scholar

Wöffen T., Geniestreich der Kommission: Die Rechtsform des europäischen grenzübergreifenden Vereins (European Cross-Border Association - ECBA), «ZIP: Zeitschrif für Wirtschafsrecht» 2023, pp. 2185-2191, https://www.zip-online.de/87507.htm
Google Scholar

Zacharko A., Zacharko L., Organizacje pozarządowe jako instytucjonalne formy nacisku na decydentów politycznych, «Przegląd Prawa publicznego» 7-8/2016, pp. 44-55.
Google Scholar