Konkurencyjność powództw z art. 189 k.p.c. i art. 10 u.k.w.h. (uwagi na tle wyroku Sądu Najwyższego z 23 marca 2018 r.)

Edyta Gapska

doi:10.21697/zp.2020.20.4.16

Published: 2020-12-15

Vol. 20 No. 4 (2020)

Competitiveness of Actions under art. 189 of the Polish Code of Civil Procedure and art. 10 of the Polish Land and Mortgage Register Act: Remarks on the Verdict of 23 March 2018 Issued by the Supreme Court

Edyta Gapska

Zeszyty Prawnicze

Section: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2020.20.4.16

Abstract

This article considers the relationship between an action for the removal of inconsistencies between an entry in the Polish land and mortgage register and the actual legal status of the property in question. The grounds for action to amend an entry in the register are given in Art. 10 of Ustawa o księgach wieczystych i hipotece (the Land and Mortgage Register Act); and the grounds to determine whether a claimant has a right or legal relationship (justifying such an amendment) are defined under Art. 189 of the Code of Civil Procedure. The author agrees with the view which says that the nature of these two actions is diﬀerent, and that they have diﬀerent aims, intended to achieve diﬀerent types of legal protection. If this assumption holds, it will also show that a claimant’s legal interest in bringing an action pursuant to art. 189 of the Code of Civil Procedure does not rule out his option to bring a claim under Art. 10 of the Land and Mortgage Register Act as well.

However this position does not justify the use of the concept of “concurrence of claims” within civil procedural law, either for methodological or normative reasons. From the perspective of the diﬀerent forms of legal protection oﬀered by these two types of claim and the scope of their eﬀects, it would be inadmissible to allege that claims under Art. 10 of the Land and Mortgage Register Act and under Art. 189 of the Code of Civil Procedure meet the same legal interest.

Keywords:

action to determine whether the claimant has a right or legal relationship; a claimant’s legal interest; removal of inconsistencies in the land and mortgage register; concurrence of claims.

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Gapska, E. (2020). Competitiveness of Actions under art. 189 of the Polish Code of Civil Procedure and art. 10 of the Polish Land and Mortgage Register Act: Remarks on the Verdict of 23 March 2018 Issued by the Supreme Court. Zeszyty Prawnicze, 20(4), 319–352. https://doi.org/10.21697/zp.2020.20.4.16

Cited by / Share

References

Allerhand M., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 2.03.1937 r., C. II. 2512/36, «OSP» 1938, poz. 16, s. 20–21.
Google Scholar

Allerhand M., Sądowe dochodzenie roszczeń niezupełnych, «Polski Proces Cywilny» 7-8/1939, s. 195-197.
Google Scholar

Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1974.
Google Scholar

Berutowicz W., Znaczenie prawne sądowego dochodzenia roszczeń, Warszawa 1966.
Google Scholar

Biernacki P., Szczególne metody uzgodnienia treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, «Przegląd Sądowy» 3/2018, s. 56-73.
Google Scholar

Błaszczak Ł., Znaczenie interesu prawnego w poszukiwaniu ochrony prawnej w procesie cywilnym na przykładzie poszczególnych rodzajów powództw, [w:] ‘Ius est a iustitia appellatum’ Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, red. nauk. M. Tomalak, Warszawa 2017, s. 35-80.
Google Scholar

Broniewicz W., Normy, przesłanki i zarzuty jurysdykcyjne w procesie cywilnym (przyczynek do zagadnienia stosunku prawa materialnego i prawa procesowego), «Studia Prawno-Ekonomiczne» 2/1969, s. 63-78.
Google Scholar

Broniewicz W , Przyczyny oddalenia powództwa, «PiP» 19.5-6/1964, s. 831-840.
Google Scholar

Broniewicz W., Warunki uwzględnienia powództwa, «PiP» 58.3/2003, s. 32-41.
Google Scholar

Carnelutti F., Sistema di diritto processuale civile, I: Funzione e composizione del processo, Padova 1936.
Google Scholar

Cieślak S., Powiązania wewnątrzsystemowe w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013.
Google Scholar

Czachórski W., Zobowiązania Zarys wykładu, Warszawa 1983.
Google Scholar

Dobrzański B., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1963 roku w sprawie o sygn. 3 PR 362/62, «OSPiKA» 11/1964, poz. 219, s. 466.
Google Scholar

Flejszar R., Zasada dyspozycyjności w procesie cywilnym, Warszawa 2016.
Google Scholar

Gołębiowski K., O domniemaniach związanych z wpisami w księgach wieczystych, ich obalaniu oraz konstytutywnym charakterze wpisu (część I), «Przegląd Sądowy» 10/2014, s. 78-93.
Google Scholar

Grzybowski S., Prawo cywilne Zarys części ogólnej, Warszawa 1985.
Google Scholar

Grzybowski S., Skąpski J., Wójcik S., Zarys prawa cywilnego, Warszawa 1988.
Google Scholar

Korzan K., Orzeczenia konstytutywne w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972.
Google Scholar

Korzonek J., Przyczynki do polskiego procesu cywilnego, Kraków 1931.
Google Scholar

Kuropatwiński J., Powództwo o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2012 r. (III CSK 181/11), «Przegląd Sądowy» 1/2013, s. 114-124.
Google Scholar

Łętowska E., Zbieg norm w prawie cywilnym, Warszawa 2002.
Google Scholar

Mokry J., W kwestii przedmiotu samodzielnych żądań ustalających w sądowym postępowaniu cywilnym, [w:] Studia z procesu cywilnego, red. K. Korzan, Katowice 1986, s. 131-155.
Google Scholar

Monteleone G., Scritti sul processo civile, I: Teoria generale del processo – Disposizioni generali, Roma 2012.
Google Scholar

Mucha J., Zawisłość sprawy w procesie cywilnym, Warszawa 2014.
Google Scholar

Ohanowicz A., Zbieg norm w polskim prawie cywilnym, [w:] Alfred Ohanowicz Wybór prac, wstęp Z. Radwański, oprac. A. Gulczyński, Warszawa 2007, s. 169-274.
Google Scholar

Oleszko A., Wyrok sądowy jako podstawa wpisu do księgi wieczystej, «Przegląd Sądowy» 5/1993, s. 57-65.
Google Scholar

Piasecki K., Wyrok pierwszej instancji w procesie cywilnym, Warszawa 1981.
Google Scholar

Podleś P., Uwagi na temat relacji pomiędzy postępowaniem wieczystoksięgowym i postępowaniem o usunięcie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym, «Przegląd Sądowy» 5/2011, s. 16-27.
Google Scholar

Resich Z., ‘Res iudicata’, Warszawa 1978.
Google Scholar

Romańska M., Wykorzystanie powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) w stosunkach umownych, «Palestra» 60.5-6/2015, s. 94-109.
Google Scholar

Rosenberg L., Schwab K.H., Gottwald P., Ziviprozessrecht, München 2010.
Google Scholar

Rowiński T., Interes prawny w procesie cywilnym i w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971.
Google Scholar

Rudnicki S., Glosa do postanowienia SN z dnia 25 sierpnia 2011 r., II CSK 665/10, «OSP» 3/2012, poz. 31.
Google Scholar

Rudnicki S., Komentarz do ustawy o księgach wieczystych i hipotece, 2, Warszawa 1996.
Google Scholar

Rudnicki S., Ustawa o księgach wieczystych i hipotece Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych Komentarz, Warszawa 2010.
Google Scholar

Rylski P., Weitz K., Intérét, interesse ad impugnare, Beschwer, aggrievance, [w:] Oblicza prawa cywilnego Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Błeszyńskiemu, red. K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2013, s. 584-615.
Google Scholar

Sawczuk M., Wznowienie postępowania cywilnego, Warszawa 1970.
Google Scholar

Siedlecki W., Istota procesu cywilnego z punktu widzenia interesów państwa i jednostki, «PiP» 2.7-8/1947, s. 46-51.
Google Scholar

Siedlecki W., Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1968.
Google Scholar

Słupik J.D., Powództwo o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa (art. 189 k.p.c ) a powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 ust 1 u.k.w.h.), «Rejent» 24.7/2014, s. 92-105.
Google Scholar

Sprung R., Konkurrenz von Rechtsbehelfen im zivilgerichtlichen Verfahren, Wien-New York 1966.
Google Scholar

Stephan B., Das Rechtsschutzbedürfnis: Eine Gesamtdarstellung unter besonderer Berücksichtigung des Verfassungsprozesses, Berlin 1967.
Google Scholar

System prawa cywilnego, I: Część ogólna, red. nacz. W. Czachórski, red. tomu S. Grzybowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1985.
Google Scholar

System prawa cywilnego, II: Własność i inne prawa rzeczowe, red. J. Ignatowicz, Wrocław 1977.
Google Scholar

System prawa prywatnego Prawo cywilne – część ogólna, I, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Google Scholar

Szpunar A., Roszczenie o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, «Rejent» 7.12/1997, s. 9-22.
Google Scholar

Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Google Scholar

Walasik M., Poddanie się egzekucji aktem notarialnym, Warszawa 2008.
Google Scholar

Waligórski M., Kumulacja roszczeń w procesie, «Polski Proces Cywilny» 18-19/1937, s. 545-561.
Google Scholar

Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne w świetle zasady dyspozycji, «Studia Cywilistyczne» 2/1963, s. 4-70.
Google Scholar

Warzocha E., Ustalenie stosunku prawnego lub prawa w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1982.
Google Scholar

Waśkowski E., Powództwo i jego zmiana, «Polski Proces Cywilny» 3/1935, s. 65-72.
Google Scholar

Weitz K., Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.), «Przegląd Sądowy» 7-8/2018, s. 7-36.
Google Scholar

Weitz K., Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.), [w:] ‘Sine ira et studio’ Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016, s. 656-682.
Google Scholar

Weitz K., Związanie sądu granicami żądania w procesie cywilnym, [w:] ‘Aurea Praxis Aurea Teoria’ Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, I, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011, s. 679-715.
Google Scholar

Wengerek E., Powództwo o ustalenie, «RPEiS» 21.1/1959, s. 1-33.
Google Scholar

Werhanowski W., Zmiana skargi w austriackim procesie cywilnym, Lwów 1911.
Google Scholar

Werhanowski W., Znaczenie interesu prawnego w procesie cywilnym, Lwów 1908.
Google Scholar

Włodyka S., Interes prawny jako przesłanka dopuszczalności zaskarżenia orzeczeń w procesie cywilnym, «Nowe Prawo» 9/1963, s. 937.
Google Scholar

Zajkowski J., Wstęp do badań nad pojęciem interesu w prawie i w procesie cywilnym, Wilno 1935.
Google Scholar

Zawisza A., Wyrok ustalający nieważność czynności prawnej jako podstawa wpisu w księdze wieczystej, «Rejent» 26.1/2016, s. 112-138.
Google Scholar

Zeiss W., Schreiber K., Zivilprozessrecht, Tübingen 2003.
Google Scholar

Ziembiński Z., Problematyka ogólna zbiegu przepisów prawnych, [w:] Studia z prawa zobowiązań, red. Z. Radwański, Warszawa-Poznań 1979, s. 333-346.
Google Scholar