Abstract

MYŚLICIELE GRECCY OKRESU ARCHAICZNEGO I KLASYCZNEGO ORAZ ICH FILOZOFICZNE I PRAWNE KONCEPCJE HANDLU I OBROTU PIENIĘŻNEGO

Streszczenie
Zanim jeszcze hellenistyczna wyspa Rodos i Rzym zajęły poczesne miejsce w świecie antycznym, zasady ekonomii rynkowej zostały określone w świecie klasycznym i znalazły odbicie w literaturze greckiej. Wynalezienie pieniądza i zmiany dotyczące handlu musiały nakłonić greckich myślicieli do wzięcia pod uwagę zmian i podania ich teoretycznych wyjaśnień. Pomysły, które przedstawiali, miały charakter zarówno filozoficzny, jak i prawny, przy czym oba te rodzaje przeplatały się nawzajem. Trzy kwestie – rozwinięta forma handlu opartego na pieniądzu, rozwinięta filozofia (w przeciwieństwie do wcześniejszej tradycyjnej “mądrości”, której przedstawicielami byli Solon czy Tales) oraz rozwinięta tradycja myśli prawnej oparta na pojęciu prawa (nomos) – pojawiły się w zasadzie równocześnie, przy czym nie był to w żadnym razie przypadek. Już pierwsza zachowana wypowiedź filozoficzna (Anaksymander, VI wiek p.n.e.) znajduje się na pograniczu filozofii, prawa i stosunków handlowych. Jeśli chodzi o greckich myślicieli okresu klasycznego, w artykule podjęto przede wszystkim myśl Platona i Arystotelesa: obydwaj pisali wielokrotnie (w kontekście prawnym i filozoficznym) o handlu, stosunkach handlowych i roli pieniądza w procesie wymiany towarowej. Wiele z ich pomysłów zyskało znaczenie i miało wielki wpływ na poglądy przyjmowane w czasach późniejszych i nadal są aktualne.