PRAWO PACJENTA DO WYRAżENIA ZGODY NA CZYNNOŚĆ MEDYCZNĄ – WARUNKI PRAWNEJ SKUTECZNOŚCI W KONTEKŚCIE WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ

Jolanta Pacian

doi:10.21697/zp.2023.23.3.03

Opublikowane: 2023-10-05

Tom 23 Nr 3 (2023)

PRAWO PACJENTA DO WYRAżENIA ZGODY NA CZYNNOŚĆ MEDYCZNĄ – WARUNKI PRAWNEJ SKUTECZNOŚCI W KONTEKŚCIE WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ

Jolanta Pacian

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.3.03

Abstrakt

Zgoda pacjenta na czynność medyczną stanowi warunek legalności każdej interwencji medycznej. Celem artykułu jest przedstawienie prawa do wyrażenia zgody na czynność medyczną oraz warunków prawnej skuteczności w kontekście współczesnych wyzwań. Aby dana czynność mogła zostać wykonana lege artis, muszą być spełnione warunki skuteczności prawnej takiej czynności. Do tych warunków należą: po pierwsze, osoba udzielająca zgody musi być uprawniona do jej udzielenia; po drugie, zgoda musi być poprzedzona wyczerpującą, zrozumiałą i uzasadnioną informacją; po trzecie, zgoda musi być dobrowolna, czyli musi być wynikiem swobodnej decyzji; po czwarte, czynność stanowiąca przedmiot zgody nie może sprzeciwiać się ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Szczególnie złożona jest problematyka wyrażenia zgody przez małoletnich pacjentów oraz osoby ubezwłasnowolnione. Ponadto w praktyce można również wyróżnić przykłady czynności medycznych, takich, które mogą być wykonane bez zgody pacjenta oraz wbrew jego sprzeciwowi. Problematyka zgody została przedstawiona w kontekście współczesnych wyzwań zarówno w odniesieniu do osób wykonujących zawody medyczne, jak i obowiązujących uregulowań prawnych.

Słowa kluczowe:

pacjent, zgoda, czynność, lekarz

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Pacian, J. (2023). PRAWO PACJENTA DO WYRAżENIA ZGODY NA CZYNNOŚĆ MEDYCZNĄ – WARUNKI PRAWNEJ SKUTECZNOŚCI W KONTEKŚCIE WSPÓŁCZESNYCH WYZWAŃ. Zeszyty Prawnicze, 23(3), 69–94. https://doi.org/10.21697/zp.2023.23.3.03

Cited by / Share

Bibliografia

Augustynowicz A., Wrześniewska-Wal I., Dopuszczalność prowadzenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego na podstawie upoważnienia ustawowego przy sprzeciwie osoby uprawnionej do wyrażenia zgody na świadczenie zdrowotne – analiza wybranych regulacji prawnych, «Prawo i Medycyna» 54.1/2014, s. 47-60.
Google Scholar

Bączyk-Rozwadowska K., Prawo pacjenta do informacji według przepisów polskiego prawa medycznego, «Studia Iuridica Toruniensia» 2/2011, s. 59-100.
Google Scholar

Boratyńska M., Niektóre aspekty świadomej zgody pacjenta na leczenie na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego – część 1 Sprzeciw ‘pro futuro pro futuro’, «Prawo i Medycyna» 27.2/2007, s. 23-32.
Google Scholar

Buczek E., Caban Ł., Dziamski W., Grecki W., Kopeć M., Plichta A., Retkowska-Mika L., Urbańska M., Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty Komentarz, red. M. Kopeć, Warszawa 2016.
Google Scholar

Ciechorski J., Uczestnictwo szpitala psychiatrycznego w postępowaniu sądowym w sprawie przymusowego przyjęcia do tego szpitala, «Prawo i Medycyna» 56-57.3-4/2014, s. 118-129.
Google Scholar

Ciechorski J., Zastosowanie przepisów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego wobec osób chorych somatycznie z zaburzeniami psychicznymi – analiza przypadku, «Prawo i Medycyna» 68.3/2017, s. 143-162.
Google Scholar

Czapigo A., Oskarżony jako źródło dowodowe, «Prokurator» 1/2001, s. 65-79.
Google Scholar

Dukiet-Nagórska T., Autonomia pacjenta a polskie prawo karne, Warszawa 2008.
Google Scholar

Dukiet-Nagórska T., Niepodjęcie – zaprzestanie terapii a prawo karne, «Prawo i Medycyna» 38.1/2010, s. 36-54.
Google Scholar

Fiutak A., Odpowiedzialność karna za wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta, Warszawa 2016.
Google Scholar

Górski A., O obowiązku lekarza poinformowania pacjenta i zgodzie pacjenta na zabieg, «Studia Iuridica» 39/2001, s. 83-97.
Google Scholar

Hajdukiewicz D., Obowiązek udzielenia informacji a „informacja nielegitymowana” i „informacja nadmierna”, «PiP» 12/2014, s. 79-88.
Google Scholar

Janiszewska B., Odmowa zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego (uwagi na tle wyroku Sądu Najwyższego z 7 listopada 2008 roku, II CSK 259/08), «Studia Iuridica» 50/2009, s. 51-62.
Google Scholar

Janiszewska B., Zgoda na udzielenie świadczenia zdrowotnego Ujęcie wewnątrzsystemowe, Warszawa 2013.
Google Scholar

Karczewska-Kamińska N., Przymus leczenia i inne interwencje medyczne bez zgody pacjenta, Warszawa 2018.
Google Scholar

Karkowska D., Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta Komentarz, Warszawa 2010.
Google Scholar

Kędziora R., Problematyka zgody pacjenta w świetle polskiego ustawodawstwa medycznego, «Prokuratura i Prawo» 7-8/2003, s. 41-61.
Google Scholar

Kłak Cz.P., „Osoba podejrzana” oraz „potencjalnie podejrzana” w polskim procesie karnym a zasada ‘nemo se ipsum accusare tenetur’, «Ius Novum» 4/2012, s. 56-77.
Google Scholar

Kosonoga-Zygmunt J., Zgoda rodziców na udzielenie świadczenia zdrowotnego małoletniemu pacjentowi, «Prokuratura i Prawo» 5/ 2018, s. 62-94.
Google Scholar

Kubiak R., Prawo medyczne, Warszawa 2014.
Google Scholar

Kubicki L., Medyczny eksperyment badawczy (warunku dopuszczalności w prawie polskim), «PiP» 7/1998, s. 54-68.
Google Scholar

Kubicki L., Sumienie lekarza jako kategoria prawna, «Prawo i Medycyna» 4/1999, s. 5-13.
Google Scholar

Kulesza J., Brak zgody pacjenta na zabieg leczniczy a lekarski obowiązek udzielenia pomocy, «Prawo i Medycyna» 19/2005, s. 66-83.
Google Scholar

Michałek-Janiczek I., Autonomia małoletniego w zakresie leczenia, «PiP» 10/2009, s. 57-69.
Google Scholar

Michałowska K., Informowanie pacjenta w polskim prawie medycznym, «Prawo i Medycyna» 13/2003, s. 106-116.
Google Scholar

Nawrot O., Wnukiewicz-Kozłowska A., Temida w dobie rewolucji biotechnologicznej, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Nesterowicz M., Prawo medyczne7, Toruń 2005.
Google Scholar

Safjan M., Prawo i medycyna, Warszawa 1998.
Google Scholar

Safjan M., Wybrane aspekty prawne eksperymentów medycznych na człowieku (problem legalności i odpowiedzialności cywilnej), «Studia Iuridica» 26/1993, s. 89-99.
Google Scholar

Sawicki J., Granice opieki lekarskiej (na marginesie orzeczeń Sądu Najwyższego), «Palestra» 10.8/1964, s. 50-60.
Google Scholar

Syroka-Marczewska K., Prawa dziecka jako pacjenta, «Klinika. Czasopismo Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych» 14/2013, s. 23-28.
Google Scholar

System prawa medycznego Instytucje prawa medycznego, I, red. M. Safjan, L. Bosek L., Warszawa 2018.
Google Scholar

Szpunar A., Zgoda uprawnionego w zakresie ochrony dóbr osobistych, «RPSiE» 1/1990, s. 41-57.
Google Scholar

Śliwka M., Prawa pacjenta w prawie polskim na tle prawno-porównawczym, Toruń 2008.
Google Scholar

Świderska M., Zgoda pacjenta na zabieg medyczny, Toruń 2007.
Google Scholar

Wala K., Wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta (art. 192 k.k. ) – uwagi ‘de lege lata’ oraz postulaty ‘de lege ferenda’, «Wojskowy Przegląd Prawniczy» 3/2015, s. 33-55.
Google Scholar

Zielińska E., Powinności lekarza w przypadku zgody na leczenie oraz wobec pacjenta w stanie terminalnym, «Prawo i Medycyna» 5/2000, s. 73-93.
Google Scholar

Zielińska E., Boratyńska M., Konieczniak P., System prawa medycznego, II, cz. 1 i 2, Regulacja prawna czynności medycznych, Warszawa 2019.
Google Scholar

Zoll A., Prawo lekarza do odmowy udzielania świadczeń zdrowotnych i jego granice, «Prawo i Medycyna» 13/2003, s. 18-24.
Google Scholar