PARADYGMAT ZAKAZU ZŁEGO TRAKTOWANIA W KONTEKŚCIE KARY DOŻYWOTNIEGO POZBAWIENIA WOLNOŚCI (ARTYKUŁ 3 EUROPEJSKIEJ KONWENCJI PRAW CZŁOWIEKA)

Elżbieta Hanna Morawska

doi:10.21697/zp.2020.20.3.09

Opublikowane: 2020-11-26

Tom 20 Nr 3 (2020)

PARADYGMAT ZAKAZU ZŁEGO TRAKTOWANIA W KONTEKŚCIE KARY DOŻYWOTNIEGO POZBAWIENIA WOLNOŚCI (ARTYKUŁ 3 EUROPEJSKIEJ KONWENCJI PRAW CZŁOWIEKA)

Elżbieta Hanna Morawska

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2020.20.3.09

Abstrakt

Ramy analizy przeprowadzonej w tym artykule obejmują trzy wieloaspektowe problemy badawcze. Pierwszy z nich wiąże się ze złożoną strukturą przedmiotu zakazu złego traktowania i stopniem jego absolutności: bezwzględnością i bezwarunkowością. Drugi dotyczy materialnego zakresu praw osób skazanych na bezwzględną karę dożywotniego pozbawienia wolności. Natomiast trzeci problem dotyczy struktury i charakteru, treści (przedmiotu) oraz środków wykonywania obowiązków Państwa-Strony, skorelowanych z tymi prawami.

Powyższe trzy problemy badawcze koncentrują się na orzecznictwie organów EKPC w zakresie kary bezwzględnego pozbawienia wolności na gruncie art. 3 EKPC. Przegląd tego orzecznictwa pokazuje, że organy w Strasburgu w pierwszej kolejności oceniły dopuszczalność skazania nieletniego sprawcę na powyższą karę, następnie odniosły się do kwestii dopuszczalności deportacji osoby z Państwa-Strony EKPC do państwa, w którym istnieje rzeczywiste ryzyko skazania na taką karę i wreszcie ustaliły warunki skazania na taką karę dorosłego sprawcę. Ze względu na ograniczone ramy artykułu dwie pierwsze kwestie orzecznictwa zostały pominięte.

Odpowiedzi na postawione pytania badawcze wydają się mieć nie tylko wartość teoretyczną, ale także praktyczną, ponieważ umożliwiają ocenę zmian w polskim prawie karnym z 2019 r. w zakresie dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia.

Słowa kluczowe:

europejska Konwencja praw człowieka; zakaz poniżającego traktowania i karania; bezwzględna kara dożywotniego pozbawienia wolności; prawo do szansy na zwolnienie; prawo prawa do możliwości weryfkacji zasadności jej dalszego odbywania; resocjalizacja skazanego na dożywocie.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Morawska, E. H. (2020). PARADYGMAT ZAKAZU ZŁEGO TRAKTOWANIA W KONTEKŚCIE KARY DOŻYWOTNIEGO POZBAWIENIA WOLNOŚCI (ARTYKUŁ 3 EUROPEJSKIEJ KONWENCJI PRAW CZŁOWIEKA). Zeszyty Prawnicze, 20(3), 237–263. https://doi.org/10.21697/zp.2020.20.3.09

Cited by / Share

Bibliografia

Balcerzak M., Odpowiedzialność państwa-strony europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności Studium prawnomiędzynarodowe, Toruń 2013.
Google Scholar

Borski M., Miejsce umów międzynarodowych w porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej, «Rocznik Administracji i Prawa» 16/2016, s. 17-32.
Google Scholar

Capotorti F., Human Rights: The Hard Road Towards Universality, [w:] The Structure and Process of International Law: Essays in Legal Philosophy Doctrine and Theory, eds. R.St.J. MacDonald, D.M. Johnston, Dordrech-Boston-London 1991, s. 977-1000.
Google Scholar

Cassese A., Prohibition of Torture and Inhuman or Degrading Treatment of Punishment, [w:] The European System for the Protection of Human Rights, eds. R.St.J. Macdonald, F. Matscher, H. Petzold, Dordrecht 1993, s. 225-262.
Google Scholar

Ciepły F., O dowartościowanie retrybutywnej racjonalizacji kary, [w:] ‘Hominum causa omne ius constitutum est’ Księga jubileuszowa ku czci Profesor Alicji Grześkowiak, red. A. Dębiński, M. Gałązka, R.D. Hałas, K. Wiak, Lublin 2006, s. 231-246.
Google Scholar

Colandrea V., On the Power of the European Court of Human Rights to Order Specifc Nonmonetary Measures, «Human Rights Law Review» 7/2007, s. 396-411.
Google Scholar

Djefal C., Static and Evolutive Treaty Interpretation A Functional Reconstruction, Cambridge 2016.
Google Scholar

Drzemczewski A.Z., European Human Rights Convention in Domestic Law: a Comparative Study, Oxford 1983.
Google Scholar

Dyer A., Irreducible Life Sentences: What Diﬀerence have the European Convention on Human Rights and the United Kingdom Human Rights Act Made?, «Human Rights Law Review» 16.3/2016, s. 541-584.
Google Scholar

Fellmeth A.X., Paradigms of International Human Rights Law, Oxford 2016.
Google Scholar

Fitzpatrick J., Speaking Law to Power: The War against Terrorism and Human Rights, «European Journal of International Law» 14.2/2003, s. 241-264.
Google Scholar

Gaay Fortman B. de, Equal dignity in international human rights law, [w:] The Cambridge Handbook of Human Dignity Interdisciplinary Perspectives, eds. M. Düwell, J. Braarvig, R. Brownsword, D. Mieth, Cambridge 2014.
Google Scholar

Gardocka T., Opinia zewnętrzna Autor wskazany przez poseł Barbarę Dolniak, wicemarszałek Sejmu RP Ekspertyza dotycząca zmian w kodeksie karnym (druk nr 3451 oraz tekst przekazany do Senatu po uchwaleniu przez Sejm 16 maja 2019 roku), http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/opinieBAS. xsp?nr=3451 (dostęp 12 grudnia 2019 r.).
Google Scholar

Garlicki L., Kondak I., Poland Human rights between international and constitutional law, [w:] The Impact of the ECHR on Democratic Change in Central and Eastern Europe, eds. I. Motoc, I. Ziemele, Cambridge 2016, s. 306-310.
Google Scholar

Hedigan J., The European Convention on Human Rights and Counter-Terrorism, «Finish Journal of International Law» 28.2/2004, s. 392-431.
Google Scholar

Hermida del Llano C., Argumentation of the Court of Strasbourg’s Jurisprudence regarding the discrimination against Roma, «Przegląd Prawa Konstytucyjnego» 6.28/2015, s. 11-38.
Google Scholar

Jasudowicz T., Sprawa Kudła v Poland z 2000 r : zasada godności człowieka w porządku prawnym Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, [w:] Polska przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Sprawy wiodące: sprawa Kudła przeciwko Polsce z 2000 r., red. E.H. Morawska, Warszawa 2019, s. 21-41.
Google Scholar

Knox J.H., Horizontal Human Rights Law, «American Journal of International Law» 102/2008, s. 1-41.
Google Scholar

Kuteynikov A., Boyashov A., Dignity before the European Court of Human Rights, [w:] Human dignity Establishing Worth and Seeking Solutions, eds. E. Sieh, J. McGregor, London 2017, s. 93-104.
Google Scholar

Kwiecień R., Suwerenność państw: rekonstrukcja i znaczenie idei w prawie międzynarodowym, Kraków 2004.
Google Scholar

Luban D., Treatment of prisoners and torture, [w:] The Cambridge Handbook of Human Dignity Interdisciplinary Perspectives, eds. M. Düwell, J. braarvig, R. brownsword, D. Mieth, Cambridge 2014, s. 446-454.
Google Scholar

Meijer S., Rehabilitation as a Positive Obligation, «European Journal of Crime, Criminal Law and Criminal Justice» 25/2017, s. 145-162.
Google Scholar

Moravcsik A., The Origins of Human Rights Regimes: Democratic Delegation in Postwar Europe, «International Organization» 54.2/2000, s. 217-252.
Google Scholar

Morawska E.H., Sprawa Kudła v Poland z 2000 r.: typy zobowiązań pozytywnych państw stron europejskiej Konwencji praw człowieka w warunkach detencji (art. 3 konwencji), [w:] Polska przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Sprawy wiodące: sprawa Kudła przeciwko Polsce z 2000 r., red. E.H. Morawska, Warszawa 2019, s. 41-64.
Google Scholar

Morawska E.H., The complex structure of the absolute prohibition of torture. Comments in the light of the regulation of article 3 of the European Convention on Human Rights, «Espaço Jurídico: Journal of Law» 17.3/2016, s. 767-778.
Google Scholar

Morawska E.H., Zobowiązania pozytywne państw-stron konwencji a ochrona praw człowieka i podstawowych wolności, Warszawa 2016.
Google Scholar

Mowbray A., The Development of Positive Obligations under the European Convention on Human Rights by the European Court of Human Rights, Oxford 2004.
Google Scholar

O’Mahony C., There is no such thing as a right to dignity, «International Journal of Constitutional Law» 10.2/2012, s. 551-574.
Google Scholar

Peters A., Humanity as the A and Ω of Sovereignty, «European Journal of International Law» 20.3/2009, s. 513-544.
Google Scholar

Reus-Smit C., Individual Rights and Making of International System, Cambridge 2013.
Google Scholar

Smet S., The ‘Absolute” prohibition of torture and inhuman or degrading treatment in Article 3 ECHR: truly a question or scope only?, [w:] Shaping Rights in the ECHR The Role of the European Court of Human Rights in determining the Scope of Human Rights, eds. E. Brems, J. Gerards, Cambridge 2014, s. 273-293.
Google Scholar

Smit van Zyl D., Weatherby P., Creighton S., Whole Life Sentences and the Tide of European Human Rights Jurisprudence: What Is to Be Done?, «Human Rights Law Review» 14/2014, s. 59-84.
Google Scholar

Spano R., Deprivation of Liberty and Human Dignity in the Case-Law of the European Court of Human Rights, «Bergen Journal of Criminal Law and Criminal Justice» 4.2/2016, s. 150-166.
Google Scholar

Tomuschat Ch., International Law: Ensuring the Survival of Mankind on the Eve of a New Century General Course on Public International Law, «Recueil des Cours: Collected Courses of the Hague Academy of International Law» 281/1999, s. 9-438.
Google Scholar

Vermeulen B., Freedom from Torture and Other Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, [w:] Theory and Practice of The European Convention on Human Rights4, eds. P. van Dijk, F. van Hoof, A. van Rijn, L. Zwaak, Antwerpen-Oxford 2006, s. 309-333.
Google Scholar

Warbrick C., The European Response to Terrorism in an Age of Human Rights, «European Journal of International Law» 15.5/2004, s. 989-1018. Wiśniewski A., Uwagi o zastosowaniu standardów strasburskich w sprawach dotyczących ochrony dóbr osobistych (na tle ostatnich orzeczeń ETPC w sprawach przeciwko Polsce), «Gdańskie Studia Prawnicze» 39/2018, s. 73-85.
Google Scholar

Xenos D., The Positive Obligations of the State under the European Convention of Human Rights, London 2011.
Google Scholar