PRAWO RZYMSKIE W WOLNEJ WSZECHNICY POLSKIEJ W OKRESIE DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO

Krzysztof Szczygielski

doi:10.21697/zp.2021.21.1.02

Opublikowane: 2021-03-13

Tom 21 Nr 1 (2021)

PRAWO RZYMSKIE W WOLNEJ WSZECHNICY POLSKIEJ W OKRESIE DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO

Krzysztof Szczygielski

Zeszyty Prawnicze

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.1.02

Abstrakt

WWP w Warszawie była jedną z kilku szkół wyższych w Polsce, w których w okresie międzywojennym wykładano prawo rzymskie. Zajęcia z tego przedmiotu prowadzili: Feliks Szenwic (1918-1932); Borys Łapicki (1924-1939); Zdzisław Zmigryder-Konopka (1932-1937); Włodzimierz Kozubski (1934-1936). W 1928 r. powstał oddział WWP w Łodzi, gdzie do wybuchu II wojny światowej także wykładano prawo rzymskie. Bez cienia wątpliwości uczonym, który położył największe zasługi zarówno w zakresie dydaktyki, jak i nauki prawa rzymskiego w WWP był B. Łapicki. W okresie międzywojennym napisał on kilka wartościowych prac. Pomimo że model kształcenia słuchaczy w WWP różnił się od schematu obowiązującego na uniwersyteckich wydziałach prawa, to uczelnia ta odegrała ważną rolę w życiu naukowym i społecznym II Rzeczypospolitej. Nauczanie prawa rzymskiego w WWP przyczyniało się do poszerzania horyzontów myślowych słuchaczy i pozwalało uświadomić im, jak ważną rolę odegrało prawo rzymskie w kształtowaniu kultury prawnej Europy.

Słowa kluczowe:

prawo rzymskie; Wolna Wszechnica Polska; Feliks Szenwic; Borys Łapicki; Zdzisław Zmigryder-Konopka; Włodzimierz Kozubski.

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szczygielski, K. (2021). PRAWO RZYMSKIE W WOLNEJ WSZECHNICY POLSKIEJ W OKRESIE DWUDZIESTOLECIA MIĘDZYWOJENNEGO. Zeszyty Prawnicze, 21(1), 45–79. https://doi.org/10.21697/zp.2021.21.1.02

Cited by / Share

Bibliografia

‘Ad laudem magistri nostri’. Mistrzowie. Dzieła polskiej romanistyki, red. E. Gajda, Toruń 2018.
Google Scholar

Bałtruszajtys G., History of the Roman Law Department at the Warsaw University, [w:] Au-delà des frontières. Mélanges de droit romain oﬀerts à Witold Wołodkiewicz, red. M. Zabłocka, J. Krzynówek, J. Urbanik, Z. Służewska, I, Varsovie 2000, s. 33-44.
Google Scholar

Banyś T., Korporowicz Ł., Borys Łapicki (1889-1974), [w:] 70 Lat Wydziału
Google Scholar

Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, red. A. Liszewska i A. Pikulska-Radomska, Łódź 2015, s. 129-134.
Google Scholar

Baranowski K., Alternatywna edukacja w II Rzeczypospolitej. Wolna Wszechnica Polska, Warszawa-Łódź 2001.
Google Scholar

Baranowski K., Oddział Wolnej Wszechnicy Polskiej w Łodzi 1928-1939, Warszawa-Łódź 1977.
Google Scholar

Bieżuńska-Małowist I., Dzieje ustroju rzymskiego w ujęciu Zdzisława Zmigrydera-Konopki, «Przegląd Historyczny» 40/1949, s. 72-95.
Google Scholar

Bieżuńska-Małowist I., Les institutions politiques romaines d’après les travaux de Zdzisław Zmigryder-Konopka, «Revue Historique de Droit Français et Étranger» 27.1/1949, s. 1-27.
Google Scholar

Bieżuńska-Małowist I., Władysław Witwicki o Zdzisławie Zmigryderze-Konopce, «Przegląd Historyczny» 60.4/1969, s. 715-719.
Google Scholar

Bieżuńska-Małowist I., Zdzisław Zmigryder-Konopka (1897-1939), [w:] Historycy warszawscy ostatnich dwóch stuleci, red. A. Gieysztor, J. Maternicki, H. Samsonowicz, Warszawa 1986, s. 359-374.
Google Scholar

Bieżuńska-Małowist I., Zdzisław Zmigryder-Konopka 1897-1939, [w:] W kręgu wielkich humanistów. Kultura antyczna w Uniwersytecie Warszawskim po I wojnie światowej, red. I. Bieżuńska-Małowist, Warszawa 1991, s. 143-154.
Google Scholar

Czech-Jezierska B., Nauczanie prawa rzymskiego w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939), Lublin 2011.
Google Scholar

Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych 1906-1916, red. R. Orłowski, Warszawa 1917.
Google Scholar

Encyklopedia Wojskowa, red. O. Laskowski, I-VIII, Warszawa 1931-1939.
Google Scholar

Górnicki L., Unifkacja i kodyfkacja prawa o spółkach akcyjnych w II Rzeczypospolitej Polskiej, «Miscellanea Historico-Iuridica» 14.1/2015, s. 133-168. DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2015.14.01.09
Google Scholar

Jońca M., Działalność Borysa Łapickiego w latach okupacji hitlerowskiej, [w:] ‘Ad laudem magistri nostri’. Mistrzowie. Dzieła polskiej romanistyki, red. E. Gajda, Toruń 2018, s. 65-80.
Google Scholar

Kalendarz sądowy na rok 1929, oprac. J. Kirkiczenko i M. Kraczkiewicz, Warszawa 1929.
Google Scholar

Kodrębski J., Borys Łapicki (1889-1974), «Acta Universitatis Lodziensis. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne» 6/1976 (Folia Iuridica), s. 269-282.
Google Scholar

Kodrębski J., Borys Łapicki (1889-1974), [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu ‘in memoriam’, red. A. Pikulska-Robaszkiewicz, Łódź 2000, s. 93-115.
Google Scholar

Kodrębski J., Prawo rzymskie, [w:] Antyk w Uniwersytecie Warszawskim. Nauka i nauczanie w okresie od powstania uczelni do 1915 roku, red. J. Kolendo, Warszawa 1993, s. 15-88.
Google Scholar

Konarski S., Kozubski Włodzimierz Antoni, [w:] Polski Słownik Biograficzny, XV, Wrocław 1970, s. 47-48.
Google Scholar

Kozubski W., Elementy Kodyfikacji Justyniańskiej, «Temis Polska» 9/1935, s. 152-173.
Google Scholar

Kozubski W., Historia i źródła rzymskiego prawa prywatnego, Kraków 1938 (rec. K. Kraushar, «Palestra» 15.2/1938, s. 157-158).
Google Scholar

Kozubski W., Opieka nad kobietami w prawie rzymskiem, Kraków 1922 (rec. Z. Lisowski, «Ruch Prawniczy i Ekonomiczny» 3.4/1923, s. 632-633).
Google Scholar

Kozubski W., Rafał Taubenschlag (z okazji trzydziestolecia działalności naukowej) (1904-1934), «Przegląd Prawa i Administracji» 59/1934, s. 297-307.
Google Scholar

Kozubski W., Rafała Taubenschlaga prace historyczno-prawne w latach 1913-1925, «Przegląd Prawa i Administracji» 51/1926, s. 61-70.
Google Scholar

Krassowski J., Z historii Wolnej Wszechnicy Polskiej, [w:] ‘Ex Litteris Libertas’: Jednodniówka studentów Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, Warszawa 1923, s. 19-24.
Google Scholar

Krzywicki L., „Wykłady latające” (Poprzednicy Wolnej Wszechnicy Polskiej), [w:] ‘Ex Litteris Libertas’: Jednodniówka studentów Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie, Warszawa 1923, s. 13-16.
Google Scholar

Łapicki B., Jednostka i państwo w Rzymie starożytnym. Rozważania historyczne na tle przeobrażeń prawa i państwa w dobie obecnej, Warszawa 1939.
Google Scholar

Łapicki B., ‘Misericordia’ w prawie rzymskiem, [w:] Księga pamiątkowa ku czci Leona Pinińskiego, II, Lwów 1936, s. 117-131.
Google Scholar

Łapicki B., Przyczynek do nauki o prawach rzeczowych, «Gazeta Sądowa Warszawska» 53.19/1925, s. 299-300 i 53.20/1925, s. 315-317.
Google Scholar

Łapicki B., Ustawy królewskie w starożytnym Rzymie. Zagadnienie ich autentyczności «Pamiętnik Historyczno-Prawny» 12.6/1933, s. 303-332 (rec.: J. Adamus, «Kwartalnik Historyczny» 47/1933, II: «Wiadomości Historyczne», s. 270; J. Kessler, «Przegląd Prawa i Administracji» 58/1933, s. 354; A. Akerberg, «Wiadomości Prawnicze» 1.3/1934, s. 89).
Google Scholar

Łapicki B., Uwagi o kryzysie nauki prawa rzymskiego, Warszawa 1936.
Google Scholar

Łapicki B., Władza ojcowska w starożytnym Rzymie, cz. I: Czasy królewskie, cz. II: Czasy republikańskie, Warszawa 1933 (rec.: E. Gintowt, «Przewodnik Historyczno-Prawny» 4/1933, s. 137-138; A. Rżewski, «Notariat–Hipoteka» 27-28/1934, s. 270-272; V. Korošec, «Zeitschrif der Savigny Stifung für Rechtsgeschichte. Romanistische Abteilung» 57/1937, s. 419-421).
Google Scholar

Łapicki B., Władza ojcowska w starożytnym Rzymie. Okres klasyczny, Warszawa 1937 (rec.: M. Kowadło, «Przegląd Klasyczny» 4.4-7/1938, s. 183-184; F. Bossowski, «Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny» 19.3/1939, s. 552-554; V. Korošec, «Zeitschrif der Savigny Stifung für Rechtsgeschichte. Romanistische Abteilung» 59/1939, s. 616-618).
Google Scholar

Maliniak W., Historja ustroju Polski, Warszawa 1927.
Google Scholar

Maliniak W., Prawo konstytucyjne, Warszawa 1927.
Google Scholar

Manteuffel J., Książka w starożytności, Lwów 1937.
Google Scholar

Mitteis L., Reichsrecht und Volksrecht in den östlichen Provinzen des römischen Kaiserreichs. Mit Beiträgen zur Kenntniss des griechischen Rechts und der spätrömischen Rechtsentwicklung, Leipzig 1891.
Google Scholar

Myślicki I., Wolna Wszechnica Polska. Cele i zadania. Ustrój. Uprawnienia, Warszawa 1930.
Google Scholar

Nancka G., Prawo rzymskie w pracach Marcelego Chlamtacza, Katowice 2019.
Google Scholar

Okęcki W., Prawo familijne u Rzymian, cz. I: Prawo małżeńskie, Warszawa 1866.
Google Scholar

Reymont S., Wolna Wszechnica Polska. Powstanie, rozwój, zasługi, Warszawa 1979.
Google Scholar

Skubała-Tokarska Z., Społeczna rola Wolnej Wszechnicy Polskiej, Wrocław 1967.
Google Scholar

Szczygielski K., O roli prawa rzymskiego w kształceniu polskich prawników. Uwagi na marginesie książki Bożeny Anny Czech-Jezierskiej, Nauczanie prawa rzymskiego w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939), Lublin 2011, «Miscellanea Historico-Iuridica» 13.1/2014, s. 305-325. DOI: https://doi.org/10.15290/mhi.2014.13.01.16
Google Scholar

Szenwic F., Poręczenie za zobowiązania naturalne według prawa rzymskiego i kodeksu cywilnego, «Gazeta Sądowa Warszawska» 46.10/1918, s. 97-99; 46.11/1918, s. 109-112.
Google Scholar

Szenwic F., Vlast rimskago domovladyki, Warszawa-Moskwa 1914 (rec. J. Flejszic, «Pravo» 15/1915, szp. 1121-1125).
Google Scholar

Szenwic F., Wiadomości wstępne z dziejów recepcji prawa rzymskiego na starożytnym Wschodzie, Warszawa 1921 (rec. Z. Lisowski, «Ruch Prawniczy i Ekonomiczny» 2.4/1922, s. 742-744).
Google Scholar

Szenwic F., Zadatek w prawie rzymskim i kodeksie cywilnym, «Gazeta Sądowa Warszawska» 47.24/1919, s. 237-238; 47.25/1919, s. 247-249; 47.26/1919, s. 254-255.
Google Scholar

Szenwic F., Zasady apelacji w prawie rzymskiem, «Przegląd Prawa i Administracji» 43.2/1918, s. 267-271.
Google Scholar

Taubenschlag R., Włodzimierz Kozubski, «Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego» 44/1951, s. 149-150.
Google Scholar

Taubenschlag R., Kozubski W., Historia i instytucje rzymskiego prawa prywatnego2, Warszawa-Kraków 1938.
Google Scholar

Taubenschlag R., Kozubski W., Instytucje, historja i system rzymskiego prawa prywatnego, Warszawa 1925 – tłumaczenie, [z:] R. Sohm, Institutionen, Geschichte und System des römischen Privatrechts, oprac. L. Mitteis i L. Wenger, Leipzig 1917.
Google Scholar

Uczniowie, Zdzisław Zmigryder-Konopka, «Kwartalnik Historyczny» 53.3-4/1946, s. 655-659.
Google Scholar

Zabłocka M., Badania romanistów polskich w latach 2011-2013, «Zeszyty Prawnicze» 15.2/2015, s. 191-242. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2015.15.2.10
Google Scholar

Zabłocka M., Borys Łapicki 1889-1974, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008, s. 162-163.
Google Scholar

Zabłocka M., Gorsze lata polskiej romanistyki, «Zeszyty Prawnicze» 17.4/2017, s. 131-177. DOI: https://doi.org/10.21697/zp.2017.17.4.07
Google Scholar

Zabłocka M., Nauki historycznoprawne w Uniwersytecie Warszawskim w okresie II Rzeczypospolitej. Prawo rzymskie, [w:] Nauki historycznoprawne w polskich uniwersytetach w II Rzeczypospolitej, red. M. Pyter, Lublin 2008, s. 279-300.
Google Scholar

Zabłocka M., Romanistyka polska po II wojnie światowej, Warszawa 2002.
Google Scholar

Zabłocka M., Romanistyka polska w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku, Warszawa 2013.
Google Scholar

Zabłocka M., Włodzimierz Antoni Kozubski 1880-1951, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008, s. 170-172.
Google Scholar

Zabłocka M., Z dziejów prawa rzymskiego na Uniwersytecie Warszawskim (Sylwetka Włodzimierza Kozubskiego), [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu ‘in memoriam’, red. A. Pikulska-Robaszkiewicz, Łódź 2000, s. 449-463.
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Geneza i istota rzymskiej ‘tribus’, [w:] Pamiętnik V Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Warszawie 28 listopada do 4 grudnia 1930 r., I: Referaty, red. K. Tyszkowski, Lwów 1930, s. 107-112.
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Historja ustroju Rzplitej rzymskiej, «Przegląd Historyczny» 28.2/1929, s. 311-355.
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Istota prawna relegacji obywatela rzymskiego, «Przegląd Historyczny» 33.2/1936, s. 469-500 (= La nature juridique de la relégation du citoyen romain, «Revue Historique de Droit Français et Étranger» 18.2/1939, s. 307-347).
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Oblicze prawne ekspansji rzymskiej, [w:] Charisteria Gustavo Przychocki ‘a discipulis oblata’, Varsoviae 1934, s. 335-356.
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Studja nad dziejami ustroju rzymskiego (Sur la génèse des quelques institutions politiques romaines), «Sprawozdania z posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego» 25.1-6/1932, s. 1-27.
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Studja nad historją ustroju rzymskiego. Część pierwsza, Warszawa 1936 (rec.: M. Kowadło, «Przegląd Klasyczny» 4.4-7/1938, s. 163-165; M. Popławski, «Nowa Książka» 5.2/1938, s. 91; J. Wolski, «Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych» 8.2/1939-1946, s. 353-354).
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., Sur les origines du tribunat de la plèbe, [w:] La Pologne au VII-e Congrès International des Sciences Historiques Varsovie 1933, II, Varsovie 1933, s. 1-12.
Google Scholar

Zmigryder-Konopka Z., U źródeł rzymskiej procedury karnej. ‘Si qui hominem liberum dolo sciens morti duit, paricidas esto’, «Przegląd Historyczny» 31.2/1933-1934, s. 157-184 (= Alle fonti della procedura penale romana, «Studi Italiani di Filologia Classica» 14.2/1937, s. 89-124).
Google Scholar

Żukowski P.M., Kozubski Włodzimierz Antoni, [w:] Profesorowie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, II: 1780-2012, red. D. Malec, Kraków 2014, s. 252-254.
Google Scholar