Dobrostan psychiczny a poziom odczuwanego stresu i satysfakcji ze studiów w doświadczeniach studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej

Ewa Kulawska

doi:10.21697/fp.2019.2.33

Opublikowane: 2020-01-16

Tom 9 Nr 2/2 (2019)

Dobrostan psychiczny a poziom odczuwanego stresu i satysfakcji ze studiów w doświadczeniach studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej

Ewa Kulawska

Forum Pedagogiczne

Dział: Artykuły i rozprawy

https://doi.org/10.21697/fp.2019.2.33

Abstrakt

Celem artykułu jest opisanie korelatów dobrostanu psychicznego studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej kończących studia licencjackie lub magisterskie. Przeprowadzono badania empiryczne metodą sondażu diagnostycznego wśród 400 studentów z wybranych uczelni w Polsce. Zastosowano trzy narzędzia badacze: kwestionariusz WEMWBS (Tennant, Stewart-Brown) – do pomiaru dobrostan psychicznego, skalę PSS-10 (Cohen, Kamarck, Mermelstein) – do określenia poziomu odczuwanego stresu, kwestionariusz AS (Lent i in.) – do pomiaru stopnia zadowolenia ze studiów. Badania przeprowadzono w pierwszym kwartale 2019 roku. Analizy statystyczne wyników badań wykazały, że większość badanych studentów prezentuje przeciętny poziom dobrostanu psychicznego, wysoki poziom stresu i średnie zadowolenie ze studiów. Na podstawie analizy regresji hierarchicznej ustalono, że predyktorami dobrostanu psychicznego jest poziom odczuwanego stresu, wsparcia społecznego i satysfakcji ze studiów. Trzy predyktory wyjaśniają 38 proc. wariancji dobrostanu psychicznego. Wraz ze wzrostem stresu obniża się poziom dobrostanu psychicznego, a wyższe poczucie satysfakcji ze studiów i wsparcia społecznego pozytywnie wpływają na dobrostan psychiczny studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

Słowa kluczowe:

dobrostan psychiczny; stres; zadowolenie ze studiów; pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Kulawska, E. (2020). Dobrostan psychiczny a poziom odczuwanego stresu i satysfakcji ze studiów w doświadczeniach studentów pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Forum Pedagogiczne, 9(2/2), 129–149. https://doi.org/10.21697/fp.2019.2.33

Cited by / Share

Bibliografia

Bauman T. (2011). Proces kształcenia w uniwersytecie w perspektywie potrzeb nauczycieli akademickich i oczekiwań studentów. Raport z Badań. Gdańsk: Uniwersytet Gdański.
Białkowska J., Mroczkowska D., Zomkowska E., Rakowska A. (2014). Ocena zdrowia psychicznego studentów na podstawie Skróconego Kwestionariusza Zdrowia Pacjenta. „Hygeia Public Health”, 49 (2), s. 365–369
Clarke A., Friede T., Putz R. i in. (2011). Warwick-Edinburgh Mental Well-being Scale (WEMWBS): validated for teenage school students in England and Scotland. A mixed methods assessment. „BMC Public Health”, 11 (1), s. 487.
Cohen S., Janicki-Deverts D. (2012). Who’s stressed? Distributions of psychological stress in the United States in probability samples from 1983, 2006, and 2009. „Journal of Applied Social Psychology”, 42(6), s. 1320–1334.
Cohen S., Kamarck T., Mermelstein R. (1983). A global measure of perceived stress. „Journal of Health and Social Behavior”, s. 385–396.
Cornelius-White J. (2007). Learner-centered teacher-student relationships are effective: A meta-analysis. „Review of Educational Research”, 77 (1), s. 113–143.
Czapiński J. (2001). Ekonomia szczęścia i psychologia bogactwa. „Nauka”, 1, s. 51–88.
Czapiński J. Panek T. (red.) (2015). Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Rada Monitoringu Społecznego.
Diener E. (1984). Subjective well-being. „Psychological Bulletin”, 95 (3), s. 542.
Diener E., Heintzelman S. J., Kushlev K. i in. (2017). Findings all psychologists should know from the new science on subjective well-being. „Canadian Psychology/Psychologie Canadienne”, 58 (2), s. 87.
Grzywacz R. (2012). Problematyka stresu w środowisku studenckim na przykładzie badań. „Medycyna Rodzinna”, 2.
Gurba E. (2005). Wczesna dorosłość. W: Harwas-Napierała B., Trempała J. (red). Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Harding S., Morris R., Gunnell D. i in. (2019). Is teachers’mental health and wellbeing associated with students’ mental health and wellbeing? „Journal of Affective Disorders”, 242, s. 180–187.
Jach Ł. (2012). Poczucie dobrostanu psychicznego studentów w kontekście posiadanych zasobów finansowych i społecznych. „Psychologia Ekonomiczna”, 1, s. 58–76.
Jennings P. A., Greenberg M. T. (2009). The prosocial classroom: Teacher social and emotional competence in relation to student and classroom outcomes. „Review of Educational Research”, 79 (1), s. 491–525.
Johnson S., Cooper C., Cartwright S. i in. (2005). The experience of work-related stress across occupations. „Journal of Managerial Psychology”, 20 (2), s. 178–187.
Kidger J., Brockman R., Tilling K. i in. (2016). Teachers’ wellbeing and depressive symptoms, and associated risk factors: A large crosssectional study in English secondary schools. „Journal of Affective Disorders”, 192, s. 76–82.
Klassen R. M., Perry N. E., Frenzel A. C. (2012). Teacher’s relatedness with students: Ab under emphasized component of teacher`s basic psychological needs. „Journal of Educational Psychology”, 104, s. 150–165.
Kosiba G., Gacek M., Bogacz-Walancik A., Wojtowicz A. (2017). Zachowania prozdrowotne a satysfakcja z życia studentów kierunków nauczycielskich. „Teraźniejszość, Człowiek Edukacja”, 2 (78), s. 79–93.
Koushede V., Lasgaard M., Hinrichsen C. i in. (2019). Measuring mental well-being in Denmark: Validation of the original and short version of the Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS and SWEMWBS) and cross-cultural comparison across four European settings. „Psychiatry Research”, 271, s. 502–509.
Kwiatkowski M. (2014). Świadomość nieuchronności udziału w rynku pracy a dobrostan psychiczny studentów pedagogiki. „Ruch Pedagogiczny”, 4, s. 97–104.
Lazarus R. S. (1986). Paradygmat stresu i radzenia sobie. „Nowiny Psychologiczne”, 3–4, s. 2–39.
Lent R. W., Singley D., Sheu H. B. i in. (2005). Social cognitive predictors of domain and life satisfaction: Exploring the theoretical precursors of subjective well-being. „Journal of Counseling Psychology”, 52 (3), s. 429.
Miś L. (2000). Ery i fazy rozwoju w życiu człowieka dorosłego w ujęciu Daniela J. Levinsona. W: Socha P. (red). Duchowy rozwój człowieka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Morga P., Podborączyńska M., Jaworska L., Szczepańska-Gieracha J. (2015). Poziom odczuwanego stresu wśród studentów Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. „Fizjoterapia”, 23 (4), s. 43–54.
Mroczkowska D., Białkowska J. (2014). Style radzenia sobie ze stresem jako zmienne determinujące jakość życia młodych dorosłych. „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu”, 20 (3), s. 265–269.
Ogińska-Bulik N. (2009). Czy doświadczanie stresu może służyć zdrowiu? „Polskie Forum Psychologiczne”, 1, nr 14, s. 33–45.
Parker P. D., Martin, A. J. Colmar S. H., Liem G. A. D. (2012). Teacher’s workplace well-being: Exploring a process model of goal orientation, coping behavior, engagement and burnout. „Teaching and Teacher Education”, 28. s. 503–513.
Pietras T., Witusik A., Panek M., Zielińska-Wyderkiewicz E., Kuna P., Górski P. (2012) Nasilenie depresyjności u studentów kierunku pedagogika. „Polski Merkuriusz Lekarski”, 32 (189), s. 163–166.
Plenty S., Östberg V., Almquist Y. B., Augustine L., Modin B. (2014). Psychosocial working conditions: an analysis of emotional symptoms and conduct problems amongst adolescent students. „Journal of Adolescence”, 37 (4), s. 407–417.
Regehr C., Glancy D., Pitts A. (2013). Interventions to reduce stress in university students: A review and meta-analysis. „Journal of Affective Disorders”, 148 (1), s. 1–11.
Ritvanen T., Louhevaara V., Helin P., Vaisanen S., Hanninen O. (2006). Responses of the automatic nervous system during periods of high and low work stress in younger and older female teachers. „Applied Ergometrics”, 37, s. 311–318.
Ryan R. M., Deci E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. „Annual Review of Psychology”, 52 (1), s. 141–166.
Sanecki G. (2017) Postrzeganie stresogenności pracy zawodowej przez studentów pedagogiki i nauczycieli. W: „Szkoła–Zawód–Praca”, z. 13.
Schaufeli W. B., Taris T., van Rhenen W. (2008). Workaholism, burnout and work engagement: three of a kind different of employee well-being? „Applied Psychology”, 57, s. 173–203.
Skalvik E. M., Skalvik S. (2018). Job demands and job resources as predictor of teacher motivation and well-being. „Social Psychology of Education”, 21 (5), s. 1251–1275.
Smith O. R., Alves D. E., Knapstad M., Haug E., Aarø L. E. (2017). Measuring mental well-being in Norway: validation of the Warwick-Edinburgh Mental Well-being Scale (WEMWBS). „BMC Psychiatry”, 17 (1), s. 182.
Stansfeld S. A., Rasul F. R., Head J., Singleton N. (2011). Occupation and mental health in a national UK survey. „Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology”, 46 (2), s. 101–110.
Stewart-Brown S., Janmohamed K. (2008). Warwick-Edinburgh mental well-being scale. User Guide, version 1.
Strengthening mental health promotion. (2001). Geneva: World Health Organisation.
Taggart F., Stewart-Brown S., Parkinson J. (2016). Warwick–Edinburgh Meantal Well-Being Scale (WEMWBS). User guide – version 2 May 2015. NHS, Health Scotland.
Tennant R., Hiller L., Fishwick R. i in. (2007). The Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS): development and UK validation. „Health and Quality of Life Outcomes”, 5 (1), s. 63.
Titheradge D., Hayes R., Longdon B. i in. (2019). Psychological distress among primary school teachers: a comparison with clinical and population samples. „Public Health”, 166, s. 53–56.
Trousselard M., Steiler D., Dutheil F. i in. (2016). Validation of the Warwick-Edinburgh mental well-being scale (WEMWBS) in French psychiatric and general populations. „Psychiatry Research”, 245, s. 282–290.
Urbaniak-Zając D. (2016). W poszukiwaniu teorii działania profesjonalnego pedagogów. Badania rekonstrukcyjne. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Wierzejska J (2018). Poczucie własnej skuteczności pedagogów szkolnych a ich stres zawodowy. Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska Lublin Polonia, vol. XXXI, 1, sectio J., s. 23–40. Google Scholar

Ewa Kulawska

https://orcid.org/0000-0002-0794-6953

Afiliacja:

Wydział Nauk Pedagogicznych Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Polska

Biogram

Ewa Kulawska– doktor nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogiki. Pracuje na Wydziale Nauk Pedagogicznych UKSW w Katedrze Pedagogiki Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej. Jej zainteresowania naukowo-badawcze i publikacje koncentrują się w obszarze pedagogiki wczesnoszkolnej, a w szczególności dotyczą: uwarunkowań socjalizacyjnych rozwoju dziecka, funkcjonowania ucznia w środowisku szkolnym i rodzinnym, kompetencji pedagogicznych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej i procesu kształcenia przygotowującego do zawodu nauczycielskiego. Adres korespondencyjny: Wydział Nauk Pedagogicznych UKSW, ul. Wóycickiego1/3, 01-938 Warszawa. Adres e-mailowy: e.kulawska@uksw.edu.pl.