Streszczenie
Przedmiotem niniejszego syntetycznego artykułu jest próba ustalenia roli i miejsca prawa rzymskiego w Polsce w latach 1939-1945. Autorzy przeanalizowali w tym celu znaczenie prawa rzymskiego w edukacji prawniczej oraz stosunek okupanta do ius Romanum w omawianym okresie. Mimo prób zwalczania polskiego szkolnictwa wyższego i ideologicznego atakowania prawa rzymskiego, zarówno przez system hitlerowski, jak i sowiecki, było ono obecne jako przedmiot wykładowy w tajnym nauczaniu przez cały okres okupacji ziem polskich w różnych ośrodkach naukowych. Prawo rzymskie, traktowane natomiast jako uniwersalny symbol ludzkiego i sprawiedliwego prawa, w latach 1939- 1945 przestało istnieć jako przeciwieństwo nieludzkiego prawa czasów wojny, które odeszło od podstawowych wartości służących istocie ludzkiej i zatraciło sens człowieczeństwa.
Scarica file
##plugins.themes.libcom.share##
Riferimenti bibliografici
‘Alma Mater’ w podziemiu Kartki z dziejów tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1941-1945, red. M. i A. Zarębowie, Kraków 1964
Google Scholar
Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945 (oprac. komitet pod przewodnictwem T. Pełczyńskiego), III, Londyn 1976
Google Scholar
Bałtruszajtys G., Tajne nauczanie na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego Zarys problematyki, «Studia Iuridica»25/1993, Warszawa 1993.
Google Scholar
Bolewski A., Pierzchała H., Losy polskich pracowników nauki w latach 1939-1945 Straty osobowe, Wrocław 1989
Google Scholar
Bosiacki A., Prawo rzymskie w systemach totalitarnych (przypadek ZSRR, Włoch i Niemiec): Zarys problematyki, «Studia Iuridica» 37/1999, s. 7-13
Google Scholar
Chrzanowski W., 1945-1948, «Studia Iuridica» 17/1989), s. 165-169
Google Scholar
Czech-Jezierska B., Nauczanie prawa rzymskiego w Polsce w okresie międzywojennym (1918-1939), Lublin 2011
Google Scholar
Czuma I., Losy lubelskich naukowców, [w:] Wspomnienia więźniów Zamku Lubelskiego, red. A. Moskała, Z. Murawska-Gryń, Warszawa 1984, s. 47-51.
Google Scholar
Dębiński A., Henryk Insadowski (1888-1946), [w:] Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. A. Dębiński, W. Staszewski, M. Wójcik, Lublin 2008, s. 107-114
Google Scholar
Dębiński A., Prawo rzymskie [w:] Prawo – Kultura – Uniwersytet 80 lat ośrodka prawniczego KUL, red. A. Dębiński, Lublin 1999
Google Scholar
Dębiński A., Prawo rzymskie a kultura prawna Europy [w:] Prawo polskie Próba syntezy, red. T. Guz, J. Głuchowski, M.R. Pałubska, Warszawa 2009, s. 39-54.
Google Scholar
Dębiński A., Prawo rzymskie w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1818-1983), [w:] Historia et ius Księga pamiątkowa ku czci ks prof H Karbownika, red. A. Dębiński, G. Górski, Lublin 1998
Google Scholar
Działalność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w czasie okupacji, red. J. Ziółek, Lublin 1983
Google Scholar
Falenciak J., Ignacy Koschembahr-Łyskowski (1864-1945), Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 37-38 (1938-1945) [wyd. 1945], s. 202-203.
Google Scholar
Franciszek Bossowski, [w:] A. Peretiatkowicz, M. Sobeski, Współczesna kultura polska, Poznań 1932, s. 19
Google Scholar
Gawęda S., Uniwersytet Jagielloński w okresie okupacji hitlerowskiej 1939-1945, Warszawa-Kraków 1979
Google Scholar
Górnicki G., Szukanie ocalenia, Rzeszów 1988
Google Scholar
Gralak B., Szkolnictwo akademickie i nauka polska w okresie okupacji hitlerowskiej, Łódź 1984
Google Scholar
Gralak B., Szkolnictwo wyższe i nauka polska pod okupacją niemiecką i radziecką 1939-1945, Zgierz 2010
Google Scholar
Grzybowski S., Warsztaty cywilistyczne i romanistyczne do II wojny światowej Szkoły i kierunki, [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. M. Patkaniowski, «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego» 1964, seria „C”, «Prace Prawn.» 18, s. 246-259
Google Scholar
Grzywacz J., Biskup Profesor Doktor Piotr Kałwa, «Roczniki Teologiczno-Kanoniczne» 23.5/1976, s. 7-9
Google Scholar
Gulczyński A., Zygmunt Lisowski 23 X 1923-31 VIII 1924, [w:] Poczet Rektorów ‘Almae Matris Posnaniensis’, red. T. Schramm, Poznań 2004, s. 27-35
Google Scholar
Gwiazdomorski J., Wspomnienia z Sachsenhausen, Kraków 1975
Google Scholar
Hemperek P., Insadowski Henryk, [w:] Polscy kanoniści (wiek XIX-XX), cz. I, Warszawa 1981, s. 180-182
Google Scholar
Jońca M., Katedra Prawa Rzymskiego, [w:] Księga jubileuszowa z okazji 90-lecia Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, red A Dębiński i in., s. 77-100
Google Scholar
Jońca M., Prawo rzymskie Marginalia, Lublin 2012
Google Scholar
Kaczmarczyk K., Zygmunt Lisowski (1880-1955), «Przegląd Zachodni» 11.5-6/1955, s. 313-317
Google Scholar
Kałwa P., Ks Dr Henryk Insadowski, «Ateneum Kapłańskie» 47/1947, s. 94-95.
Google Scholar
Kałwa P., Ks Dr Henryk Insadowski, «Roczniki Nauk Społecznych»1/1949, s. 26-27
Google Scholar
Karolewicz G. , Nauczyciele akademiccy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w okresie międzywojennym, II, Biogramy, Lublin 1996
Google Scholar
Kodrębski J. , Borys Łapicki (1889-1974), «CPH»26.2/ 1974, s. 287-288
Google Scholar
Kodrębski J., Borys Łapicki (1889-1974), [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu ‘in memoriam’, red. A. Pikulska-Robaszkiewicz, Łódź 2000, s. 93-115
Google Scholar
Kolańczyk K. , Wydział Prawa Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1919-1959, «PPiE» 21.2/1959, s. 1-32
Google Scholar
Kolańczyk K., Zygmunt Lisowski, «CPH» 7.2/1955, s. 383-384
Google Scholar
Konarski S., Włodzimierz Kozubski, [w:] Polski Słownik Biografczny, XV, Warszawa 1970, s. 47-48
Google Scholar
Kowalenko W., Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich Uniwersytet Poznański 1940-1945, Poznań 1961
Google Scholar
Kowalska E., Spotkanie naukowe w Instytucie Historii Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w związku z dwudziestą rocznicą śmierci profesora Edwarda Gintowta, «CPH» 38.2/1986, s. 223-22
Google Scholar
Kozubski W., Od prawa rzymskiego do prawa antycznego 45 lat działalności naukowej Rafała Taubenschlaga, «PiP» 5.3/1950, s. 50-54
Google Scholar
Krasuski J., Szkolnictwo i oświata w Polsce w latach 1939-1945, Kielce 1975
Google Scholar
Krasuski J., Tajne szkolnictwo polskie w okresie okupacji hitlerowskiej 1939- -1945, Warszawa 1971
Google Scholar
Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego za okres wojny 1939-1945 oraz za rok akademicki 1945, Kraków 1946
Google Scholar
Kupiszewski H., Rafał Taubenschlag – historyk prawa (1881-1958), «CPH» 38.1/1986, s. 111-155
Google Scholar
Kupiszewski H., Rafał Taubenschlag 1881-1958, «Nowe Prawo» 14.7-8/1958, s. 134
Google Scholar
Kupiszewski H., Wacław Osuchowski 1906-1988, «Prawo Kanoniczne»33.3-4/1990, s. 201-204
Google Scholar
Kupiszewski H., Wspomnienie o Rafale Taubenschlagu, «Życie Szkoły Wyższej 6.10/ 1958, s. 129-133
Google Scholar
Kuryłowicz M., Prawo rzymskie w uniwersytetach w Lublinie w latach 1918-1977, [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu ‘in memoriam’, Łódź 2000,
Google Scholar
s. 201-202
Google Scholar
Kuryłowicz M., Prawo rzymskie Historia – tradycja – współczesność, Lublin 2003
Google Scholar
Kuryłowicz M., Symbol prawa ludzkiego Szkice o prawie rzymskim w utworach Louisa Aragona i Mieczysława Jastruna, Lublin 2008
Google Scholar
Kuźmicz K., Prawo w utopii komunistycznej Zarys problematyki, «Zeszyty Prawnicze» 11.4/ 2011, s. 255-275
Google Scholar
Leśnodorski B., Edward Gintowt, «PiP» 20.12/1965, s. 909-911.
Google Scholar
Lityński A., Prawo bolszewików: rewolucja i ewolucja, «Zeszyty Prawnicze» 11.4/2011, s. 13-28
Google Scholar
Łapicki B., Jednostka i państwo w Rzymie starożytnym Rozważania historyczne na tle przeobrażeń państwa i prawa w dobie obecnej, Warszawa 1939
Google Scholar
Łapicki B., O humanistycznym wychowaniu prawnika, «PiP» 5-6(27-28)/1948, s. 90-97
Google Scholar
M. Stasiak, Piotr Kałwa, [w:] Profesorowie prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. A. Dębiński, W. Staszewski, M. Wójcik, Lublin 2008, s. 217-226
Google Scholar
Mauersberg S., Nauka i szkolnictwo wyższe w latach 1939-1951, [w:] Historia nauki polskiej, V.1, red. Z. Skubała-Tokarska, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992, s. 316-376
Google Scholar
Mazur G., Biuro Informacji i Propagandy SZP – ZWZ – AK 1939-1945, Warszawa 1987 ‘Ne cedat academia’ Kartki z dziejów tajnego nauczania w Uniwersytecie Jagiellońskim 1939-1945, oprac. M. i A. Zarębowie, Kraków 1975
Google Scholar
Niwiński P., Okupacja niemiecka i sowiecka – próba analizy porównawczej (wybrane zagadnienia), «Pamięć i sprawiedliwość» 1.12/2008, s. 13-39
Google Scholar
Olszewski H., Wydział Prawa w latach 1919-1990, «RPiE» 61.2/1999, s. 1-16
Google Scholar
Olszewski H., Zarys dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Poznaniu 19192004, red. K. Krasowski, Poznań 2004
Google Scholar
Osuchowski W., Marceli Chlamtacz, «CPH» 2/1949, s. 503-507
Google Scholar
Osuchowski W., Prawo rzymskie na tle prawa antycznego Rafał Taubenschlag (1881-1958), [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. M. Patkaniowski, «Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego» 1964, seria „C”, «Prace Prawn.» 18, s. 297-308
Google Scholar
Osuchowski W., Wspomnienie pośmiertne Rafała Taubenschlaga, »CPH» 10.2/1958, s. 495-498
Google Scholar
Paczoska A., Dzieci Jałty ‘Exodus’ ludności polskiej z Wileńszczyzny w latach 1944-1947, Toruń 2003
Google Scholar
Pałka P., Insadowski Henryk, [w:], Encyklopedia katolicka, VII, red. S. Wielgus i in., Lublin 1997, kol. 265-266
Google Scholar
Pierzchała H., Pomocne dłonie Europejczyków (1939-1944), Kraków 2005
Google Scholar
Pociej W., Adwokat dr Juliusz Sas-Wisłocki, «Palestra» 19.2/1974, s. 87-88
Google Scholar
Poczet prawników polskich, red. K. Pol, Warszawa 2000
Google Scholar
Profesorowie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 1808-2008, red G. Bałtruszajtys, Warszawa 2008
Google Scholar
Redzik A., Wydział Prawa Uniwersytetu Lwowskiego w latach 1939-1946, Lublin 2006
Google Scholar
Regulska H., Tamte lata, tamte czasy Wspomnienia z II wojny światowej, Wrocław 1988
Google Scholar
Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Wrocław 1985
Google Scholar
Sawicki J., Tajny Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w latach okupacji 1939-1944, [w:] Studia z dziejów Wydziału Prawa UW, Warszawa 1963, s. 191-216
Google Scholar
Sikorska-Dzięgielewska K., Pracownicy Wydziału w okresie II wojny światowej, [w:] Zarys dziejów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Poznaniu 1919-2004,
Google Scholar
red. K. Krasowski, Poznań 2004, s. 83-93
Google Scholar
Sokół A., Szkolnictwo i oświata w powiecie jędrzejowskim w latach 1939-1945, «Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego» 14/1972, s. 185-186
Google Scholar
Sondel J., O współczesnych wartościach prawa rzymskiego, „Przegląd Humanistyczny” 8/1976, s. 91-92
Google Scholar
Sondel J., Prawo rzymskie na Uniwersytecie Jagiellońskim od reformy Kołłątaja do 1945 roku, [w:] Studia z historii ustroju i prawa Księga dedykowana Profesorowi Jerzemu Walachowiczowi, red. H. Olszewski, Poznań 2002
Google Scholar
Stanienda H., Wykształcenie prawników w Niemczech, «Prawo” 3/1935, s. 70-73
Google Scholar
Symonowicz A., Wspomnienia z tajnego Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w okresie okupacji hitlerowskiej, «Studia Iuridica» 25/1993, Warszawa 1993
Google Scholar
Synowiec S., Studia prawnicze na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1942-1945, «Palestra» 9.6/1964
Google Scholar
Szatyn B., Na aryjskich papierach, Kraków 1987
Google Scholar
Szczygielski K., Franciszek Bossowski (1879-1940) Szkic do biografi, «Miscellanea Historico-Iuridica» 7/2009, s. 71-83
Google Scholar
Szymoszek E. , Wacław Osuchowski, [w:] Uczeni wrocławscy (1974-1994), II, Wrocław 1994, s. 100-102
Google Scholar
Taubenschlag R., Włodzimierz Kozubski (1880-1951), «Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego» 44/1951, s. 149
Google Scholar
Wiaderna-Kuśnierz R., Droga Wacława Osuchowskiego do profesury –w 100-lecie urodzin (1906-1988), «Studia Iuridica Lublinensia» 8/2006, s. 167-176
Google Scholar
Wojtkowski A., Katolicki Uniwersytet Lubelski 1918-1944, [w:] Księga jubileuszowa 50-lecia Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, red. S. Kunowski, Lublin 1969
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Czy prawo rzymskie przestało istnieć, Kraków 2003
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Europa i prawo rzymskie Szkice z historii europejskiej kultury prawnej, Warszawa 2009
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Ignacy Koschembahr-Łyskowski – romanista, cywilista, kodyfkator, «Studia Iuridica» 29/1995, s. 51-58
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Ignacy Koschembahr-Łyskowski 1864-1945, [w:] W kręgu wielkich humanistów Kultura antyczna w Uniwersytecie Warszawskim po I wojnie światowej, red. I. Bieżuńska-Małowist, Warszawa 1991, s. 11-20
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Prawo rzymskie Słownik encyklopedyczny, Warszawa 2000.
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Reżimy autorytarne a prawo rzymskie, «CPH» 45.1-2/1993, s. 90-91
Google Scholar
Wołodkiewicz W., Romaniści włoscy – doktorzy honoris causa uniwersytetów polskich, Przegląd Historyczny 86.2/1995, s. 409-422
Google Scholar
Wołodkiewicz W., W dwudziestolecie śmierci Edwarda Gintowta, «CPH» 39.1/1987, s. 161-169
Google Scholar
Zabłocka M., Z dziejów prawa rzymskiego na Uniwersytecie Warszawskim (Sylwetka Włodzimierza Kozubskiego), [w:] Profesorowi Janowi Kodrębskiemu ‘in memoriam’, red. A. Pikulska-Robaszkiewicz, Łódź 2000, s. 449-462
Google Scholar
Zasztowt L., ‘Alma Mater Vilniensis Clandestina’ 1939-1945, «Lithuania» 4(13)/1994, s. 107-111
Google Scholar
Złota Księga Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. J. Stelmach, W. Uruszczak, Kraków 2000
Google Scholar
Złotnicki W., Moje nieliczne wspomnienia z Tajnego Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, «Studia Iuridica» 25/1993.
Google Scholar