Pojęcie reprezentacji mentalnych a problem intencjonalności w ujęciu teleosemantyki

Janina Buczkowska

doi:10.21697/spch.2019.55.4.01

Opublikowane: 2019-12-30

Tom 55 Nr 4 (2019)

Pojęcie reprezentacji mentalnych a problem intencjonalności w ujęciu teleosemantyki

Janina Buczkowska

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.4.01

Abstrakt

Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu wyjaśnienia poznania w teleosemantyce, która jest najbardziej zaawansowaną wersją reprezentacyjnej teorii umysłu. Krytyka reprezentacjonizmu ze strony teorii poznania ucieleśnionego powoduje, że założenia i tezy teorii reprezentacyjnych powinny zostać poddane analizie w kontekście pytania o adekwatność i sukces tego podejścia. Głównym założeniem tego podejścia jest teza, że procesy poznawcze jak percepcja, myślenie pojęciowe, wiedza itp. polegają na wytwarzaniu reprezentacji mentalnych i operowaniu nimi. Materialną składową reprezentacji mentalnych są stany neuronalne mózgu (np. wzorce pobudzeń neuronów), będące nośnikami treści poznawczych. Głównym problemem tego podejścia jest wyjaśnienie przypisywania stanom mózgu treści pełniących funkcję reprezentacji. Teleosemantyka łączy wyjaśnienie nadawania treści z zagadnieniem intencjonalności stanów mentalnych i tezą o reprezentacyjnym charakterze poznania. Jako punkt wyjścia, zostały omówione związki jakie zachodzą pomiędzy ogólnym pojęciem reprezentacji a intencjonalnością. Ogólna struktura reprezentacji jest strukturą spełniającą warunki intencjonalności zarówno w sensie „bycia o czymś”, jak i skierowania na przedmiot intencjonalny. Problemem do rozwiązania jest konstytuowanie relacji reprezentacji i przypisywanie treści stanom mózgu. Następnie podana została analizie propozycja rozwiązania tego problemu przedstawiona przez R. Millikan w jej teorii teleosemantyki. Upatruje ona źródło intencjonalności w biologicznych funkcjach zdobywania informacji niezbędnej do przetrwania. Funkcje te spełniane są przez relacje konstytuujące reprezentacje mentalne. Semantyka reprezentacji jest nadana przez cel funkcji biologicznej, natomiast warunki prawdziwości skorelowane są z własnościami otoczenia. Końcowa część poświęcona jest omówieniu ograniczeń takiego ujęcia i przedstawieniu krytyki ze strony stanowisk antyreprezentacyjnych. Prowadzi to do konkluzji, że teleosemantyka, rozwijając relacyjne rozumienie reprezentacji wnosi do wyjaśnienia poznania ważny element. Łączy pojęcie intencjonalności z reprezentowaniem świata w umyśle. Nie daje jednak jeszcze pełnej odpowiedzi na pytanie o konstytucję treści poznawczych. Nie powinna też być traktowana jako jedyny i uniwersalny sposób rozwiązania problemu treści, ale jako jedna z propozycji wyjaśnienia elementów poznania wyposażonych w treść intencjonalną.

Słowa kluczowe:

reprezentacje mentalne, intencjonalność, teleosemantyka, nabywanie treści mentalnych, funkcja, relacja

Inne teksty tego samego autora

Janina Buczkowska, Realizm naukowy wobec zmiany teorii w nauce , Studia Philosophiae Christianae: Tom 56 Nr 3 (2020)
Janina Buczkowska, Realizm strukturalny a problem reprezentacji w nauce w kontekście sporu o realizm naukowy , Studia Philosophiae Christianae: Tom 56 Nr 4 (2020)
Janina Buczkowska, SOME REMARKS CONCERNING THE REFERENCE OF MENTAL AND LANGUAGE REPRESENTATIONS , Studia Philosophiae Christianae: Tom 56 Nr S1 (2020)
Janina Buczkowska, Znaczenie językowe i kontekst z perspektywy kontekstualizmu i minimalizmu semantycznego , Studia Philosophiae Christianae: Tom 52 Nr 2 (2016)
Janina Buczkowska, Jan Krokos, Anna Lemańska, Adam Świeżyński, Czy fizyka wskazuje na istnienie transcendencji? Dyskusja wokół książki "Fizyk w jaskini światów" , Studia Philosophiae Christianae: Tom 59 Nr 2 (2023)
Janina Buczkowska, Poznawcza geneza języka a informacyjna struktura znaczenia , Studia Philosophiae Christianae: Tom 51 Nr 4 (2015)
Janina Buczkowska, Relacje między następującymi po sobie teoriami a sposoby odpowiedzi realizmu naukowego na zarzut pesymistycznej indukcji , Studia Philosophiae Christianae: Tom 57 Nr 2 (2021)
Janina Buczkowska, Reguły użycia wyrażeń i normatywność znaczenia , Studia Philosophiae Christianae: Tom 53 Nr 4 (2017)

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Buczkowska, J. (2019). Pojęcie reprezentacji mentalnych a problem intencjonalności w ujęciu teleosemantyki. Studia Philosophiae Christianae, 55(4), 5–33. https://doi.org/10.21697/spch.2019.55.4.01

Cited by / Share

Bibliografia

Barsalou L.W., Perceptual symbol systems, Behavioral and Brain Science 22(1999), 577–660.
Google Scholar

Barsalou L.W., Simmons W.K., Barbey A.K., Wilson C.D., Grounding conceptual knowledge in modality-specific systems, Trends in Cognitive Sciences 7(2003)2, 84–91.
Google Scholar

Bickhard M.H., Information and representation in autonomous agents, Cognitive Systems Research 1(2000)2, 65–75.
Google Scholar

Brentano F., Psychologia z empirycznego punktu widzenia, tłum. z niem. W. Galewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, 126–127.
Google Scholar

Chemero A., Radical Embodied Cognitive Science, MIT Press , Cambridge MA 2009.
Google Scholar

Churchland P.M., Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes, The Journal of Philosophy 78(1981)2, 67–90.
Google Scholar

Churchland P.M., Mechanizm rozumu siedlisko duszy. Filozoficzna podróż w głąb mózgu, tłum. z ang. Z. Karaś, Wyd. Aletheia, Warszawa 2002.
Google Scholar

Cummins R., Meaning and Mental Representation, MIT Press, Cabridge MA 1989.
Google Scholar

Dennett D.C., Natura umysłów, tłum. z ang., W. Tuporolski, Wyd. CIS, Warszawa 1997.
Google Scholar

Dretske F., Knowledge and the flow of information, MIT Press, Cambridge MA 1981.
Google Scholar

Dretske F., Naturalizowanie umysłu, tłum. z ang. B. Swiątczak, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2004.
Google Scholar

Dreyfus H., Intelligence without representation – Merleau-ponty’s critique of mental representation the relevance of phenomenology to scientific explanation, Phenomenology and the Cognitive Sciences 1(2002)4, 367–383.
Google Scholar

Fodor J., Psychosemantics: The problem of meaning in the philosophy of mind, MIT Press, Cambridge MA 1987.
Google Scholar

Fodor J., Concepts: Where Cognitive Science Went Wrong, Oxford University Press, New York 1998.
Google Scholar

Hutto D.D., Myin E., Radicalizing Enactivism: Basic Minds without Content, MIT Press, Cambridge MA 2013.
Google Scholar

Mandik P., Action-oriented representations, w: Cognition and the Brain: The Philosophy and Neuroscience Movement. red. A. Brook, K. Akins, Cambridge University Press, Cambridge 2005, 284–305
Google Scholar

Millikan R.G., Language, thought and other biological categories, MIT Press, Cambridge MA 1984.
Google Scholar

Millikan R.G., Biosemantics, The Journal of Philosophy 86(1989)6, 281–297.
Google Scholar

Millikan R.G., Naturalizing Intentionality w: The Proceedings of the Twentieth World Congress of Philosophy, t. 9, red. B. Elevitch, Philosopy Documentation Center 2000, 83–90.
Google Scholar

Neander K., A Mark of the Mental: In Defense of Informational Teleosemantics, MIT Press, Cambridge MA 2017.
Google Scholar

Papineau D., Reality and Representation, Blackwell, Oxford 1987.
Google Scholar

Papineau D., Teleosemantics, w: How Biology Shapes Philosophy, red. D.L. Smith, Cambridge University Press, Cambridge 2016, 95–120.
Google Scholar

O’Regan K., Noë K.A., A sensorimotor account of vision and visual consciousness, Behavioral and Brain Science 24(2001), 939–1031.
Google Scholar

Peirce C.S., Wybór pism semiotycznych, red. J. Pelc, tłum. z ang. R. Mirek i A. J. Nowak, Wyd. PTS, Warszawa 1997.
Google Scholar

Ramsey W.M, Untangling Two Questions about Mental Representation, New Ideas in Psychology 40(2015), 1–10.
Google Scholar

Rosenberg G., Anderson M.L., A brief introduction to the guidance theory of representation, Proc. of the 26th Annual Conference of the Cognitive Science Society, Lawrence Erlbaum, Chicago 2004, 1185–1190.
Google Scholar

Shea N., Representation in Cognitive Science, Oxford University Press, Oxford 2018.
Google Scholar

Varela F.J., Thompson E., Rosch E., The embodied mind, MIT Press, Cambridge MA 1991.
Google Scholar

Żegleń U., O naturze, rodzajach i sposobie istnienia reprezentacji umysłowych, Analiza i Egzystencja11(2010), 155–185.
Google Scholar