Ciało ludzkie a organizm zwierzęcia: ujęcie Hansa-Eduarda Hengstenberga

Józef Kożuchowski

doi:10.21697/spch.2021.57.A.13

Opublikowane: 2021-12-31

Tom 57 Nr 2 (2021)

Ciało ludzkie a organizm zwierzęcia: ujęcie Hansa-Eduarda Hengstenberga

Józef Kożuchowski

Studia Philosophiae Christianae

Dział: Artykuły naukowe

https://doi.org/10.21697/spch.2021.57.A.13

Abstrakt

W artykule zaprezentowano jeden z istotnych aspektów wizji cielesności zarysowanej oryginalnie w wielu odsłonach przez Hansa-Eduarda Hengstenberga, a mianowicie jej relacji do organizmu zwierzęcego. Wbrew aktualnie dominującej naturalistycznej tendencji niemiecki myśliciel ukazuje ciało człowieka jako jakościowo odmienne w stosunku do organizmu zwierzęcego, a nie tylko różniące się od niego pod względem ilościowym. Scharakteryzowano najpierw zasadę rzeczowości, która współdeterminuje ludzkie ciało i jego organy, sprawiając, że jest ono ze swej istoty zasadniczo inne niż zwierzęce. Człowiek ma ciało, a zwierzę jest tylko organizmem. Ciało to za sprawą uzdolnienia człowieka do aktów o charakterze rzeczowym (wyspecjalizowania w nich), zapodmiotowanych w duchu ludzkim, spełnia dwojakie funkcje: typowo biologiczne (właściwe dla świata zwierzęcego), a także o charakterze nieorganicznym. Cielesność ludzką należy więc rozpatrywać w sensie fizycznym oraz jako wyraz ducha. Swoje analizy na ten temat Hengstenberg rozwijał z pozycji fenomenologiczno-metafizycznych.

---------------

Zgłoszono: 14/07/2021. Zrecenzowano: 22/09/2021. Zaakceptowano do publikacji: 12/11/2021.

Słowa kluczowe:

ciało, organizm, zwierzę, rzeczowość, duch, fenomenologia, metafizyka

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kożuchowski, J. (2021). Ciało ludzkie a organizm zwierzęcia: ujęcie Hansa-Eduarda Hengstenberga. Studia Philosophiae Christianae, 57(2), 145–167. https://doi.org/10.21697/spch.2021.57.A.13

Cited by / Share

Bibliografia

Binkowski, J. (1949). Christliche Philosphie der Existenz. Zu Hengstenbergs Philosophia Trinitatis. Wissenschaft und Weisheit, 12, 176-183.
Google Scholar

Binkowski, J. (1990). Hans-Eduard Hengstenberg. W: E. Coreth, W.M. Neidl, G. Pfligersdorfer (red.), Christliche Philosophie im katholischen Denken des 19 und 20 Jahrhunderts, Bd. 3, 243-248. Wien – Köln: Styria.
Google Scholar

Gehlen, A. (2017). Człowiek jego natura i stanowisko w świecie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Hähnel, M. (2015). Das Ethos der Ethik: Zur Anthropologie der Tugend. Trier: Springer VS. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-658-08052-5
Google Scholar

Hengstenberg, H.E. (1955). Der Leib und die Letzten Dingen. Regensburg: Pustet.
Google Scholar

Hengstenberg, H.E. (1957). Philosophische Anthropologie. Stuttgart: Kohlhammer Verlag.
Google Scholar

Hengstenberg, H.E. (1961). Freiheit und Seinsordnung. Stuttgart: Kohlhammer Verlag.
Google Scholar

Hengstenberg, H.E. (1975). Hans-Eduard Hengstenberg. W: L.J. Pongratz (red.), Philosophie in Selbstdarstellung, Band 1, 120-193. Hamburg: Felix Meiner Verlag.
Google Scholar

Hengstenberg, H.E. (1989). Grundlegung der Ethik. Würzburg: Verlag Dr. Johannes Königshausen.
Google Scholar

Hüntelmann, R. (1999). Existenz, Konstitution und Modalität. Zur triadischen Konstitutionslehre. Hans-Eduard Hengstenbergs und ihren Konsequenzen für die ontologische Modaltheorie. W: E. Schadel, U. Voigt (red.), Aktive Gelassenheit. Festschrift zum 70. Geburtstag von Heinrich Beck, 203-218. Frankfurt am Main – Bern – New York – Paris: Peter Lang Verlag.
Google Scholar

Hüntelmann, R. (1999). Im Memoriam, Hans-Eduard Hengstenberg. Philosophisches Jahrbuch, 106, 283-286.
Google Scholar

Hüntelmann, R. (2020). Hans-Eduard Hengstenberg – ein fast vergessener christlichen Philosophie [maszynopis przekazany przez R. Hüntelmanna w lipcu 2020 roku do dyspozycji autora artykułu].
Google Scholar

Kożuchowski, J. (2021). Czy człowiek jest istotą z brakami? Polemika Hansa-Eduarda Hengstenberga z Arnholdem Gehlenem. Sensus Historiae, 42(1), 75-88.
Google Scholar

Krąpiec, M.A. (1991). Ja – człowiek. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Google Scholar

Kunzmann, P. (1993). Vorentscheidung als personale Initiative. Bamberg: Verlag Röll.
Google Scholar

Michalski, R. (2013). Homo Defectus w kulturze późnej nowoczesności. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Google Scholar

Müller, G. (red.). (1990). Struktur und Freiheit Festschrift für Hans-Eduard Hengstenberg zum 85. Geburtstag. Würzburg: Königshausen u. Neumann.
Google Scholar

Pańpuch, Z. (2015). Spór o cielesność. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu – Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Pasterczyk, P. (2003). Hengstenberg Hans-Eduard. W: A. Maryniarczyk i in. (red.), Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 4, 332-334. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Google Scholar

Pasterczyk, P. (2013). Pojęcie osoby w antropologii Hansa-Eduarda Hengstenberga. Roczniki Filozoficzne, 61(4), 5-18.
Google Scholar

Plessner, H. (1988). Pytanie o conditio humana. Warszawa: Państwowy Instytutu Wydawniczy.
Google Scholar

Prum, R.O. (2019). Ewolucja piękna. Jak darwinowska teoria wyboru partnera kształtuje świat zwierząt i nas samych. Kraków: Copernicus Center Press.
Google Scholar

Scherer, G. (1990). Ontologische Konstitution bei Hans-Eduard Hengstenberg. W: V.G. Müller (red.), Struktur und Freiheit, 167-184. Würzburg: Königshausen und Neumann.
Google Scholar

Scherer, G. (1992). Aktuelle Perspektiven im Denken Hans Eduard Hengstenbergs. Philosophisches Jahrbuch, 99, 380-397.
Google Scholar

Schmitz, H. (2011). Der Leib. Berlin: De Gruyter. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110250992
Google Scholar

Spaemann, R. (2001). Osoby O różnicy między czymś a kimś. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Google Scholar

Stępień, A.B. (1995). Wstęp do filozofii. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Google Scholar

Weier, W. (1969). Wege einer metaphysichen Phänomenologie. Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie, 16, 388-427.
Google Scholar

Wróblewski, Z. (2016). Umysły zwierząt: między naiwnym antropomorfizmem a dogmatycznym antroponegacjonizmem. Zoophilogica. Polish Journal of Animals Studies, 2, 83-96.
Google Scholar