WSKAŹNIKI NAUKOWEJ WARTOŚCI CZASOPISM
Polityka UKSW wobec publikacji nie odwołuje się jedynie do prestiżu czy punktacji czasopisma, w którym opublikowano artykuł, ale do wartości naukowej publikowanych artykułów wskazywanej przez ekspertów. Aby jednak wyjść naprzeciw naszym pracownikom w możliwie obiektywnej i zniuansowanej ocenie wartości i prestiżu czasopism, przedstawiamy szereg wskaźników bibliometrycznych, które stanowią pomoc w tym względzie.
Zwracamy jednak uwagę, że żaden z tych wskaźników nie jest ostatecznym punktem odniesienia w ocenie wpływu czasopisma, ani nie powinien być używany jako jedyne kryterium oceny wartości naukowej pojedynczego artykułu bądź kompetencji jego autora. Jesteśmy jednak przekonani, że zrozumienie sposobu wyliczania tych wskaźników i właściwa ich ocena pomoże naszym pracownikom w optymalnym wyborze czasopism, w których zdecydują się publikować wyniki swoich badań. To zaś zapewni im obecność w międzynarodowej debacie naukowej i wzmocni ich wizerunek, jako kompetentnych badaczy o uznanej renomie naukowej. Wszystkie omówione poniżej wskaźniki mają zastosowanie do czasopism, a nie do oceny poszczególnych artykułów bądź autorów.
Wskaźniki naukowej wartości czasopism wskazują, porównują i klasyfikują publikacje w czasopismach naukowych. Niekiedy określa się je mianem rankingu czasopism, ich prestiżu lub wpływu na akademicką debatę. Światowa społeczność akademicka odwołuje się w tym względzie zasadniczo do dwóch najbardziej prestiżowych platform akademickich: SCOPUS i Web of Science (WoS). Każda z tych platform tworzy własne wskaźniki, które określają znaczenie czasopisma dla społeczności badawczej z określonej dyscypliny, bądź dyscyplin. Wiele z tych wskaźników odwołuje się do liczby cytowań czasopisma. Różne metodologie wyliczania wskaźników przez różne platformy skutkuje tym, że wskaźniki te różnią się od siebie. Adekwatna ocena czasopisma winna więc uwzględniać porównanie wskaźników czasopism generowanych zarówno przez platformę SCOPUS, jak i Web of Science, o ile tylko czasopismo to jest indeksowane przez obie te platformy. Najczęściej przywoływane wskaźniki wartości czasopism akademickich przez wiodące platformy akademickie to:
WSKAŹNIKI PLATFORMY SCOPUS
Poniższe wskaźniki są udostępniane tylko dla czasopism indeksowanych przez platformę SCOPUS i są wyliczane dla danego roku kalendarzowego. Ich publikacja ma zwykle miejsce w połowie kolejnego roku. Platforma ta dostarcza także informacji na temat miesięcznych skumulowanych wyników CiteScore dla danego czasopisma, wskazując, w jaki sposób cytowania narastają wraz z upływem czasu w danym roku.
- CiteScore: (odpowiednik Journal Impact Factor proponowanego przez WoS) jest obliczany jako średnia liczba cytowań w przeliczeniu na artykuł. CiteScore zlicza cytowania otrzymane w ciągu czterech lat przez artykuły, recenzje, materiały konferencyjne, rozdziały książek i dokumenty opublikowane w tym samym, czteroletnim okresie i dzieli to przez liczbę publikacji w tym czasie.
- Szeroki zakres: CiteScore obejmuje szerszy zakres typów dokumentów niż Journal Impact Factor. Oprócz artykułów, uwzględnia bowiem także artykuły recenzyjne, materiały konferencyjne, itp.
- Okres czteroletni: uwzględnia czteroletni okres cytowań, co pozwala zapewnić bardziej stabilny i kompleksowy pomiar wpływu czasopisma.
- Przejrzystość: CiteScore transparentnie prezentuje metodologię obliczania i wykorzystywania źródeł danych, dzięki czemu jest łatwiejszy do zrozumienia i weryfikacji.
- Szczegółowe informacje dotyczące CiteScore są dostępne na witrynach:
- SJR (SCImago Journal Rank): stanowi średnią liczbę ważonych cytowań otrzymanych w wybranym roku przez dokumenty opublikowane w wybranym czasopiśmie w ciągu trzech poprzednich lat. Ważony wynik cytowania oznacza, że cytowania z prestiżowego czasopisma są punktowane wyżej niż cytowania z czasopisma, które ma niższe wskaźniki cytowań. Szczegółowe informacje na temat algorytmu wyliczania tego wskaźnika znajdują się na witrynie: https://www.scimagojr.com/SCImagoJournalRank.pdf
- Jakość cytowań: SJR bierze pod uwagę prestiż czasopism cytujących, przypisując większą wagę cytowaniom z czasopism o większym wpływie.
- Normalizacja dyscypliny: SJR dostosowuje się do różnic w praktykach cytowania w różnych dyscyplinach naukowych, co czyni ten wskaźnik przydatnym do porównań międzydyscyplinarnych.
- Wskaźnik prestiżu: SJR jest często postrzegany jako miara ogólnego prestiżu czasopisma i wpływu w obszarze danej dyscypliny naukowej.
- SNIP (Source-Normalized Impact per Paper): mierzy kontekstowy wpływ cytowań czasopisma poprzez ważenie cytowań na podstawie całkowitej liczby cytowań w dyscyplinie naukowej w ciągu poprzednich trzech lat. W tym przypadku ważenie jest oparte na liczbie cytowań w danej dyscyplinie. W konsekwencji oznacza to, że jeśli w danej dyscyplinie jest mniej cytowań, cytowania te mają wyższą wartość. Jest to zatem wskaźnik, którym można porównywać czasopisma przypisane do różnych dyscyplin naukowych.
- Specyfika dyscypliny: SNIP normalizuje wpływ cytowań, biorąc pod uwagę potencjał cytowań w dyscyplinie przypisanej do czasopisma, co czyni go szczególnie przydatnym do porównywania czasopism z różnych dyscyplin naukowych.
- Wpływ kontekstowy: SNIP mierzy wpływ cytowań kontekstowych, biorąc pod uwagę fakt, że niektóre dyscypliny naukowe mają wyższe wskaźniki cytowań niż inne.
- Zrównoważony wskaźnik: SNIP zapewnia zrównoważony wynik wpływu czasopisma, bierze bowiem pod uwagę zarówno liczbę cytowań, jak i zachowanie danej dyscypliny w kontekście cytowań.
- Informacje na temat poszczególnych wskaźników czasopism indeksowanych przez platformę SCOPUS są dostępne na witrynie: https://www.scimagojr.com/
WSKAŹNIKI PLATFORMY WEB OF SCIENCE (WoS)
Clarivate Analytics publikuje wskaźniki dotyczące czasopism w swoich corocznych Journal Citation Reports, które są zazwyczaj publikowane w połowie kolejnego roku kalendarzowego, a dane do tych raportów są pobierane z platformy WoS.
- JIF (Journal Impact Factor): to popularny wskaźnik służący do oceny znaczenia i wpływu czasopism naukowych. Mierzy średnią liczbę cytowań artykułów opublikowanych w czasopiśmie w okresie dwóch ostatnich lat.
- JIF dwuletni (współczynnik wpływu czasopisma) to średnia liczba cytowań otrzymanych przez artykuły w czasopiśmie w okresie dwóch lat. Tak więc, jeśli czasopismo ma współczynnik wpływu równy 1, oznacza to, że w danym roku – statystycznie rzecz ujmując – wszystkie artykuły opublikowane w dwóch poprzednich latach były zacytowane jeden raz.
- Wyliczanie cytowań: JIF danego czasopisma dla roku 2024 to wynik podzielenia:
- liczby odnotowanych w roku 2024 cytowań artykułów opublikowanych w roku 2022 i 2023
przez
- łączną liczbę artykułów opublikowanych w roku 2022 i 2023.
- Chociaż JIF jest prawdopodobnie najbardziej znanym wskaźnikiem wartości czasopism naukowych, istnieje jednak wiele powodów, dla których nie należy go rozpatrywać w oderwaniu od innych wskaźników. Posiada on bowiem swoje ograniczenia:
- W przypadku niektórych dyscyplin, dwa lata to zbyt krótki okres, by ocenić wpływ artykułu. Istnieją dyscypliny, które kładą mniejszy nacisk na szybkie reakcje na niedawno opublikowane badania i w których artykuły mogą nadal otrzymywać cytowania przez wiele lat, a nawet dekad po publikacji.
- JIF jest średnią arytmetyczną i nie koryguje rozkładu cytowań. Jeden często cytowany artykuł może zatem istotnie zawyżyć wynik czasopisma, szczególnie w przypadku czasopism, które publikują rocznie niewielką liczbę artykułów.
- Cytowania mają charakter selektywny, uwzględniają bowiem tylko te cytacje, które pojawiły się w czasopismach indeksowanych przez Web of Science.
- JIF nie rozróżnia cytowań artykułów, recenzji ani artykułów redakcyjnych. Aby współczynnik wpływu nie karał czasopism, które publikują rzadko cytowane treści, takie jak recenzje książek, artykuły redakcyjne lub artykuły informacyjne, te typy publikacji nie są liczone w mianowniku algorytmu (całkowita liczba publikacji w okresie dwóch lat). Jeśli tego typu publikacje są jednak cytowane, to zwiększają współczynnik wpływu zmieniając wartość w liczniku, bez zmiany w mianowniku algorytmu.
- JIF może wykazywać znaczące wahania rok do roku. Im mniejsze czasopismo, tym większe prawdopodobieństwo niestabilności wyniku JIF w kolejnych latach.
- 5-year Impact Factor - ze względu na krótki okres dotyczący dwuletniego JIF, a co za tym idzie niską stabilność wartości JIF, Clarivate Analytics podaje także pięcioletni JIF, który jest wyliczany analogicznie jak JIF, ale dla okresu pięciu lat.
- Informacje na temat poszczególnych wskaźników czasopisma udostępnionych przez platformę Web of Science są dostępne na witrynie: https://wos-journal.info/
HIERARCHIA CZASOPISM Z UWZGLĘDNIENIEM KWARTYLI
Obie platformy (SCOPUS i Web of Science) udostępniają informację o lokalizacji indeksowanych przez siebie czasopism w odpowiednich kwartylach. Tak więc czasopismo indeksowane przez obie te platformy może być przypisane do różnych kwartyli w zależności od wskaźników, jakie otrzymało na danej platformie.
- Kwartyle czasopism (Journal Quartiles): czasopisma naukowe dzielą się na cztery kategorie ze względu na ich wpływ i jakość: Q1 (najlepsze 25%), Q2 (25–50%), Q3 (50–75%) i Q4 (najsłabsze 25%). Czasopisma z pierwszego kwartylu (Q1) są najbardziej prestiżowe i mają najwyższe współczynniki wpływu, podczas gdy czasopisma z czwartego kwartylu (Q4), mają współczynniki wpływu najniższe. Kategorie te pomagają naukowcom identyfikować najlepsze czasopisma w swojej dziedzinie i decydować, w których z nich będą publikować wyniki prowadzonych badań.
- Informacje na temat lokalizacji czasopism w poszczególnych kwartylach dla określonych platform są dostępne na witrynach:
POMOCNE LINKI
Biblioteka UKSW udziela pomocy pracownikom naszego Uniwersytetu w zakresie wskaźników bibliometrycznych. Można kontaktować się w tych sprawach z Działem Informacji Naukowej i Transferu Wiedzy (tel. 22 561 89 87; e-mail – informatorium@uksw.edu.pl; Kampus przy ul. Dewajtis, Nowy Gmach, biuro 309.
Deutsch
English
Español (España)
Français (France)
Italiano
Język Polski
Русский